Thạc Sĩ Thực trạng và giải pháp phát triển Kinh tế tư nhân ở Thành phố Huế

Toàn cầu hóa, quốc tế hóa ngày nay đang trở thành xu thế tất yếu đối với bất kỳ quốc gia nào muốn phát triển kinh tế, Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. Quá trình này tạo ra những cơ hội phát triển nhưng không phải đồng đều nhau giữa các nước, đồng thời cũng đem lại những thách thức to lớn cho quá trình phát triển kinh tế của mỗi quốc gia.

Từ năm 1986, Đảng ta đã xác định: "Phát triển nền kinh tế nhiều thành phần và khẳng định vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà nước, thừa nhận và khuyến khích sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân có lợi cho quốc kế dân sinh; cải cách kinh tế theo hướng thị trường có sự điều tiết của Nhà nước; mở cửa và có sự chủ động hội nhập với nền kinh tế thế giới; giữ vững ổn định chính trị xã hội, tăng trưởng kinh tế đi đôi với công bằng xã hội", đã tạo ra một sân chơi bình đẳng cho các thành phần kinh tế cùng phát triển.

Bàn về kinh tế tư nhân, có nhiều vấn đề rất nhạy cảm, phức tạp cả về vấn đề lý luận và thực tiễn chính trị - xã hội. Bởi lẽ, mặc dù chủ trương của Đảng về phát triển nền kinh tế nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa xuyên suốt từ các kỳ Đại hội lần thứ VI, VII, VIII, IX; Quốc hội đã ban hành nhiều luật có liên quan đến việc khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển; Chính phủ đã có nhiều chính sách cụ thể hoá chủ trương đường lối của Đảng và luật pháp nhằm khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển. Nhưng cho đến nay thực tiễn phát triển kinh tế tư nhân đang còn nhiều ý kiến thảo luận, cần được tiếp tục nghiên cứu cả về mặt lý luận và giải pháp thực tiễn.

Khu vực kinh tế tư nhân trong những năm qua đã có những đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế và cải thiện đời sống nhân dân, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội đất nước, tạo thêm nhiều việc làm và nhiều của cải xã hội. Nhìn chung khu vực kinh tế tư nhân có ưu thế nổi trội: suất đầu tư thấp, dễ chuyển đổi phương hướng sản xuất phù hợp với kinh tế thị trường. Tốc độ tăng trưởng của khu vực kinh tế tư nhân khá ổn định trong thời gian qua.

Trong thập kỷ 90 (thế kỷ XX), toàn tỉnh Thừa Thiên - Huế chỉ có 331 doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân hoạt động, gồm 296 doanh nghiệp tư nhân, 29 công ty trách nhiệm hữu hạn và 6 công ty cổ phần với tổng số vốn đăng ký kinh doanh 90,2 tỷ đồng. Bình quân mỗi năm có 33 doanh nghiệp thành lập mới, vốn đăng ký bình quân là 0,27 tỷ đồng/đơn vị. Những con số này so với mặt bằng chung của cả nước và so với chính tiềm năng của địa phương quả thật còn quá nhỏ bé.

Dấu hiệu tăng tốc bắt đầu xuất hiện khi Luật doanh nghiệp có hiệu lực vào năm 2000, cùng với việc bãi bỏ hơn 100 loại giấy phép, số lượng các doanh nghiệp đăng ký trong tỉnh tăng lên khá nhanh so với những năm trước. Đến ngày 30-6-2003, toàn tỉnh đã có 1.074 doanh nghiệp đăng ký kinh doanh với số vốn đăng ký là 1.368,676 tỷ đồng. Trong đó có 746 doanh nghiệp tư nhân, 215 công ty trách nhiệm hữu hạn, 53 công ty cổ phần (trong đó có 13 công ty chuyển đổi từ doanh nghiệp Nhà nước). Chỉ cần một phép so sánh nhỏ cũng có thể thấy sự tăng trưởng đột phá của khối doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân. Trong vòng hơn 3 năm (từ năm 2000 đến ngày 30-6-2003), riêng số doanh nghiệp mới đã gấp hơn 2 lần tổng số đăng ký của 10 năm trước đó.

Không chỉ đơn thuần tăng về số lượng, ngành nghề kinh doanh của các doanh nghiệp cũng được mở rộng hơn do không bị hạn chế bởi quy định về vốn pháp định cũng như điều kiện kinh doanh. Từ 01-01-2000 đến nay, toàn tỉnh đã có 215 doanh nghiệp đăng ký bổ sung ngành nghề, 85 doanh nghiệp đăng ký thay đổi vốn với số vốn tăng thêm là 93,2 tỷ đồng.

Được khuyến khích phát triển, lực lượng doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân đã góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng kinh tế của tỉnh Thừa Thiên - Huế. Năm 2001, khối doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân đã đóng góp hơn 42,3% GDP toàn tỉnh; tham gia 58,2% trong tổng mức bán lẻ hàng hoá của tỉnh; giải quyết việc làm cho hơn 400 nghìn lao động, chiếm 88% lao động của tỉnh. Chỉ tính 9 tháng đầu năm 2003, giá trị sản xuất công nghiệp của khu vực này tăng trưởng cao, đạt 269,9 tỷ đồng. Kết quả này có được là do nhiều doanh nghiệp đã đầu tư đổi mới thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất, đa dạng hoá sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ, ký được nhiều hợp đồng dài hạn với các đối tác trong và ngoài nước.

Vướng mắc lớn nhất hiện nay là việc đánh giá vai trò và tác dụng của kinh tế tư nhân chưa được khuyến khích mạnh mẽ, vai trò, vị trí của kinh tế tư nhân chưa được khẳng định dứt khoát. Quan điểm của Đảng trên một số vấn đề cụ thể về kinh tế tư nhân chưa được làm rõ để tạo được sự thống nhất cao. Một số cơ chế, chính sách của Nhà nước chưa phù hợp với đặc điểm của kinh tế tư nhân, đại bộ phận là doanh nghiệp vừa và nhỏ; quản lý nhà nước có phần buông lỏng và sơ hở, đặc biệt là sự mất công bằng trong các chính sách ưu đãi giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp của tư nhân vẫn còn tồn tại.

Trong bối cảnh chung của khu vực kinh tế tư nhân trong cả nước như vậy, kinh tế tư nhân ở Thành phố Huế cũng không là ngoại lệ. Xuất phát từ thực tế đó, để góp phần đánh giá đúng đắn thực trạng phát triển cũng như để thấy được những khó khăn, vai trò, vị trí của các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân trong giai đoạn hiện nay, từ đó có thể đề xuất một số giải pháp để phát triển khu vực này ở Thành phố Huế, chúng tôi đã chọn đề tài: "Thực trạng và giải pháp phát triển Kinh tế tư nhân ở Thành phố Huế".