Tài liệu Xây dựng và sử dụng câu hỏi trắc nghiệm khách quan trong dạy học sinh học

Trước đây, nhiều người cho rằng câu hỏi tự luận và câu hỏi trắc nghiệm
khách quan ít liên quan với nhau. Song, theo nghiên cứu của chúng tôi, có mối
quan hệ khá rõ nét giữa câu hỏi tự luận (CHTL) và câu hỏi trắc nghiệm khách
quan (CH TNKQ), còn bản thân CH TNKQ cũng có mối quan hệ với nhau. Do
đó, việc xây dựng và sử dụng CH TNKQ trong dạy học, cần nghiên cứu trên cơ
sở mối quan hệ này.
1.1. Mối quan hệ giữa câu hỏi tự luận và câu hỏi TNKQ
Mối quan hệ giữa CHTL dạng khái quát tổng hợp thực chất là tập hợp của
nhiều CHTL-trả lời ngắn. Câu hỏi tự luận-trả lời ngắn tương đương với câu dẫn
của câu TNKQ nhưng khác phần hỏi, còn câu trả lời đúng là phương án chọn, các
câu nhiễu là câu trả lời chưa chính xác hoặc sai. Do đó, ta có thể viết câu hỏi
TNKQ dạng nhiều lựa chọn bằng cách lấy chính câu hỏi trả lời ngắn đó sửa chữa
thành câu dẫn, các câu trả lời là phương án chọn và câu nhiễu. Như vậy thực chất
của việc phân tích tri thức cũng có liên quan với lôgíc này, từ một tri thức khó
mang tính bao quát có thể là khó với người học, người GV biết chia nhỏ thành
những tri thức nhỏ hơn, thì độ khó đã được giảm đáng kể, cuối cùng là những tri
thức không thể chia được nữa mà có tác giả gọi là đơn vị nhận thức. Như vậy,
chúng tôi vận dụng phương pháp Ơristic ( Heuristic ) trong thực nghiệm vào chia