Thạc Sĩ Xây dựng phần mềm dạy học tin học 11 với activinspire

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Mục đích của đề tài . 2
3. Nhiệm vụ của đề tài 3
4. Phương pháp nghiên cứu 3
5. Cấu trúc của đề tài 3
NỘI DUNG 4
Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn 4
1. Quan điểm khi sử dụng phần mềm trong dạy học . 4
1.1. Sử dụng phần mềm như một công cụ của người dạy. . 4
1.2. Sử dụng phần mềm như một phương tiện để GV và HS tương tác trong
quá trình dạy và học. 5
1.3. Sử dụng phần mềm để tạo ra môi trường học tập mới. . 5
2. Lý luận cơ bản về phần mềm dạy học . 5
2.1. Khái niệm phần mềm dạy học . 5
2.2. Vai trò của phần mềm dạy học trong dạy học 7
2.3. Nguyên tắc thiết kế phần mềm dạy học 8
3. Kết hợp đổi mới PPDH với việc sử dụng phần mềm dạy học trong dạy
học . 11
3.1. Lý do kết hợp đổi mới PPDH với việc sử dụng phần mềm dạy học trong
dạy học 11
3.2. Hiệu quả của việc kết hợp đổi mới phương pháp dạy học với việc sử
dụng phần mềm dạy học trong dạy học 13
4. Cơ sở thực tiễn nghiên cứu . 13
4.1. Khó khăn trong việc sử dụng phần mềm dạy học trong dạy học 13
4.2. Tình hình dạy học Tin học 11 và việc sử dụng PMDH trong môn học
này . 14
5. Dạy học theo mô hình định hướng năng lực lập trình ở học sinh phổ
thông 15
Chương II: Tìm hiểu phần mềm ActivInspire . 17
1. Khái quát chung về ActivIspire 17
2. Hướng dẫn sử dụng phần mềm ActivInspire 19
2.1. Cài đặt phần mềm 19
2.2. Mở phần mềm và bảng điều khiển 19
2.3. Cửa sổ ActivInspire - Studio 22
2.4. Một số thoa tác cơ bản . 22
2.5. Hộp công cụ chính(Main Toolbox) . 24
2.6. Các trình duyệt trong ActivInspire – Studio . 32
3. Hạn chế khi sử dụng phần mềm ActivIspire . 42
Chương III: Ứng dụng phần mềm ActivIspire thiết kế phần mềm dạy học Tin học
11 43
1. Quá trình thiết kế phần mềm dạy học Tin học 11 43
2. Hướng dẫn sử dụng PMDH Tin học 11 . 53
2.1. Giới thiệu PMDH Tin học 11 53
2.2. Cài đặt . 58
2.3. Làm việc với phần mềm . 58
Chương IV: Đề xuất một số PPDH kết hợp với PMDH Tin học 11 để dạy học đạt
hiệu quả và thực nghiệm 61
1. Đề xuất một số phương pháp dạy và học với PMDH Tin học 11 để dạy
học đạt hiệu quả. 61
1.1. Kết hợp PPDH truyền thống với PMDH Tin học 11 . 61
1.2. Kết hợp một số PPDH tích cực vào một số nội dung cụ thể trong
PMDH Tin học 11 61
1.3. Sử dụng PMDH Tin học 11 vào mục đích tự học 62
2. Thực nghiệm . 62
2.1. Mục đích thực nghiệm . 62
2.2. Đối tượng và nội dung thực nghiệm . 62
2.3. Tiến hành thực nghiệm . 63
2.4. Phân tích và đánh giá kết quả thực nghiệm . 71
KẾT LUẬN 76
PHỤ LỤC 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO 84
DANH MỤC VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Giải nghĩa
CNTT Công nghệ thông tin
GV Giáo viên
HS Học sinh
PMDH Phần mềm dạy học
PPDH Phương pháp dạy học
SGK Sách giáo khoa
DANH MỤC BẢNG
Chương IV
Bảng 4.1: Kết quả phiếu học tập . 72
Bảng 4.2: Thống kê tỉ lệ học sinh được xếp theo năm bậc Giỏi, Khá, Trung
bình, Yếu, Kém. . 72
DANH MỤC HÌNH
Chương I
Hình 1.1: Sơ đồ lý do kết hợp đổi mới PPDH với việc sử dụng phần mềm
trong dạy học . 11
Hình 1.1: Sự lưu giữ thông tin qua các kênh thu nhập thông tin 12
Hình 1.2: Tháp hiệu quả sử dụng phương tiện dạy học 12
Chương II
Hình 2.1: Bảng điều khiển 20
Hình 2.2: Hiệu chỉnh hồ sơ . 21
Hình 2.3: Giao diện làm việc của ActivInspire 22
Hình 2.4: Bảng lựa chọn cách chèn trang . 23
Hình 2.5: Các lựa chọn thay đổi vị trí và cách hiển thị của hộp công cụ . 24
Hình 2.6: Lựa chọn cuộn lên 24
Hình 2.7: Lựa chọn vị trí hiển thị của Hộp công cụ chính . 24
Hình 2.8: Hộp công cụ chính sẽ được mở rộng 25
Hình 2.9: Hiệu chỉnh thêm bớt công cụ 25
Hình 2.10: Thay đổi hồ sơ người dùng . 26
Hình 2.11: Đặt nền 28
Hình 2.12: Nhận dạng chữ viết tay . 29
Hình 2.13: Thiết lập công cụ nhận dạng . 29
Hình 2.14: Thiết lập công cụ hiển thị . 30
Hình 2.15: Thiết lập công cụ đèn chiếu 31
Hình 2.16: Điều chỉnh vị trí của cửa sổ trình duyệt . 32
Hình 2.17: Các trình duyệt . 32
Hình 2.18: Giao diện trình duyệt trang . 33
Hình 2.19: Điều chỉnh trang bảng lật trong cửa sổ Trình duyệt Trang 34
Hình 2.20: Cửa sổ trình duyệt hình 34
Hình 2.21: Giao diện Trình duyệt đối tượng 36
Hình 2.22: Giao diện Trình duyệt ghi chú 38
Hình 2.23: Trình duyệt thuộc tính trang . 38
Hình 2.24: Trình duyệt thuộc tính đối tượng 39
Hình 2.25: Thuộc tính thùng chứa 39
Hình 2.26: Thuộc tính xoay 40
Hình 2.27: Trình duyệt thao tác 41
Chương III
Hình 3.1: Lựa chọn thuộc tính thùng chứa để tạo thùng chứa . 45
Hình 3.2: Bộ hiệu chỉnh từ khóa . 45
Hình 3.3: Quy tắc chứa . 45
Hình 3.4: Âm thưởng và Địa điểm âm thưởng . 45
Hình 3.5: Thuộc tính nhận dạng . 46
Hình 3.6: Thuộc tính Trở lại nếu Không chứa . 46
Hình 3.7: Các bước để đưa đối tượng lên tầng trên cùng . 47
Hình 3.8: Tạo kính lúp bằng công cụ Mực thần kỳ 48
Hình 3.9: Thuộc tính nhãn 49
Hình 3.10: Thao tác chọn đối tượng cần ấn/hiện 50
Hình 3.11: Cửa sổ chọn đối tượng 50
Hình 3.12: Giao diện màn hình chính . 51
Hình 3.13: Giao diện menu . 51
Hình 3.14: Giao diện Xem bài giảng 52
Hình 3.15: Giao diện Ôn tập . 52
Hình 3.15: Giao diện Xem bài đọc thêm 52
Hình 3.16: Màn hình trò chơi Đi tìm kho báu 54
Hình 3.17: Bài toán gợi động cơ bài đọc thêm “Mảng hai chiều” . 55
Hình 3.18: Trò chơi Ai giỏi lãnh đạo . 57
Hình 3.19: Giao diện menu của Bài giảng 59
Hình 3.20: Giao diện menu của Ôn tập 59
Hình 3.21: Giao diện menu của Đọc thêm . 59
Chương IV
Hình 4.1: Giao diện nôi dung bài 14 - Phân loại tệp 70
Hình 4.2: Giao diện nội dung bài đọc thêm – Ghi tệp truy cập tuần tự . 70
Hình 4.3: Giao diện nội dung bài Ví dụ làm việc với tệp – Ví dụ 1 . 71
Hình 4.3: Nội dung củng cố chương V . 71
Hình 4.1: Đồ thị trực quan hóa dữ liệu thống kê của bảng số liệu . 73
GVHD: ThS.Kiều Phương Thùy 1 SVTH: Trần Thị Kim Oanh
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Vấn đề giáo dục luôn được coi là quốc sách hàng đầu, bởi đầu tư cho giáo
dục là đầu tư cho sự phát triển bền vững, là đầu tư cho nguồn nhân lực có đủ kiến
thức, năng lực, trí tuệ và phẩm chất đạo đức trong xã hội mới, đáp ứng được yêu
cầu của công nghệ và nền kinh tế tri thức. Để đầu tư cho giáo dục một cách hiệu
quả cần phải có một sự đổi mới sâu sắc và toàn diện trong mọi khâu của quá trình
dạy và học, trong đó đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) là một khâu rất quan
trọng. Vì vậy, vấn đề đổi mới PPDH là một yêu cầu tất yếu trong sự nghiệp đổi
mới giáo dục. Đổi mới phương pháp giáo dục là sử dụng hợp lý, sáng tạo, truyền
thụ làm sao cho học sinh (HS) dễ hiểu, dễ nắm bắt, tự HS có thể làm chủ kiến
thức, tư duy sáng tạo và tích cực.
Hiện nay, cùng với những tác động to lớn của thành tựu công nghệ thông
tin (CNTT) mang lại thì nhu cầu thay đổi PPDH không chỉ dừng lại ở việc đổi
mới các phương pháp mà còn phải kết hợp các sản phẩm CNTT với các PPDH
sao cho hiệu quả để giúp cho quá trình dạy học được diễn ra sinh động, tự chủ và
sáng tạo. Theo Quyết định số 698/QĐ-TTg ngày 01/6/2009 của Thủ tướng Chính
phủ [1] về việc phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển nguồn nhân lực CNTT
đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020 có nêu: “Đẩy mạnh việc ứng dụng
CNTT trong trường phổ thông nhằm đổi mới phương pháp dạy và học theo
hướng giáo viên (GV) tự tích hợp CNTT vào từng môn học thay vì học trong môn
tin học. GV các bộ môn chủ động tự soạn và tự chọn tài liệu và phần mềm (mã
nguồn mở) để giảng dạy ứng dụng CNTT”. Và mới đây nhất là đề án "Đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” được thông qua tại Hội nghị Trung ương
8 [2] với các nội dung trọng tâm: Đổi mới chương trình sách giáo khoa (SGK),
chuẩn hóa đội ngũ GV bằng các hình thức đào tạo tại nước ngoài và mời GV
nước ngoài về đào tạo ngoại ngữ, ứng dụng CNTT vào giảng dạy.
Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc UNESCO dự
báo: CNTT sẽ làm thay đổi nền giáo dục một cách cơ bản vào đầu thế kỉ XXI [3].
Đúng vậy, công nghệ thông tin đã tạo ra những thay đổi sâu sắc trong giáo dục
và đào tạo, đặc biệt là trong đổi mới phương pháp giáo dục, có thể nói nó đã tạo
ra một cuộc cách mạng giáo dục. Ngày nay chúng ta có thể học mọi nơi mọi lúc,
học suốt đời, dạy cho mọi lứa tuổi, mọi trình độ khác nhau. CNTT tạo điều kiện
cho các PPDH mới như: dạy học dự án, dạy học phát hiện và giải quyết vấn
đề , các hình thức dạy học mới như: dạy học đồng loạt, dạy học theo nhóm, dạy
GVHD: ThS.Kiều Phương Thùy 2 SVTH: Trần Thị Kim Oanh
học cá nhân được ứng dụng rộng rãi. CNTT làm thay đổi chất lượng giáo dục
cả về mặt lý thuyết và thực hành một cách hiệu quả. Trong vài năm gần đây công
nghệ phần mềm được đẩy mạnh phát triển kéo theo là sự ra đời của phần mềm
dạy học (PMDH). Hầu hết mọi người đều có trong tay một hoặc một số công cụ
hỗ trợ dạy học nói chung và PMDH nói riêng. PMDH giúp GV tiết kiệm thời
gian soạn giáo án, có nhiều thời gian để đặt các câu hỏi gợi mở tạo điều kiện cho
HS hoạt động nhiều hơn trong giờ học. PMDH giúp tạo ra môi trường hoạt động,
thu hút sự chú ý và tạo hứng thú cho HS, giúp cho HS thấy được ý nghĩa của
những kiến thức mình sẽ tiếp thu mà chủ động, tích cực chiếm lĩnh kiến thức một
cách sáng tạo.
Đã có rất nhiều PMDH được tạo ra bằng các ngôn ngữ lập trình hoặc bằng
các công cụ có sẵn hay còn gọi là môi trường tác giả như Violet, Adobe
Presenter, Lecture Maker, ActivInspire Trong đó ActivInspire có lẽ còn là một
cái tên khá xa lạ đối với GV Việt Nam, đây là phần mềm hỗ trợ soạn bài giảng
nằm trong hệ thống Dạy và học tương tác của tập đoàn Giáo dục quốc tế
Promethean (Vương Quốc Anh). Với ActivInspire, những ý tưởng vốn khó thực
hiện hoặc lập trình tương đối phức tạp trên các phần mềm khác trở nên dễ dàng
hơn như tạo trò chơi ô chữ, ghép hình, kéo thả trong khi trình diễn Không
giống các phần mềm trình chiếu khác như Powerpoint hay Violet, ActivIspire
mang đến sự chủ động tương tác giữa GV, HS với bài giảng mà không cần theo
một lịch trình có sẵn. Phần mềm ActivInspire đã đạt 2 giải thưởng
Worlddidac cho sản phẩm giáo dục tốt nhất. Đặc biệt, chương trình đã được Việt
hóa hoàn toàn giúp GV Việt Nam có thể dễ dàng tiếp cận công nghệ giáo dục
này.
Mỗi PMDH được áp dụng cho những môn học khác nhau mang đến những
hiệu quả nhất định. Trên thị trường đã có nhiều PMDH môn Tin học dành cho
nhiều cấp, tuy nhiên đối với Tin học lớp 11 thì vẫn còn hạn chế cả về mặt nội
dung và hình thức trình bày. Qua quá trình tìm hiểu và nghiên cứu em xin mạnh
dạn nghiên cứu đề tài: “Xây dựng phần mềm dạy học Tin học 11 với
ActivIspire”.
2. Mục đích của đề tài
Nghiên cứu sử dụng phần mềm soạn bài giảng nằm trong hệ thống Dạy và
học tương tác – ActivInspire và vận dụng vào thiết kế PMDH Tin học 11.
Tìm hiểu, vận dụng một số PPDH tích cực vào thiết kế nội dung PMDH Tin
học 11 nhằm định hướng năng lực lập trình ở HS phổ thông.
GVHD: ThS.Kiều Phương Thùy 3 SVTH: Trần Thị Kim Oanh
3. Nhiệm vụ của đề tài
Để đạt được mục đích nghiên cứu của đề tài em đã xác định một số nhiệm
vụ sau:
 Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về việc sử dụng PMDH .
 Nghiên cứu cách sử dụng phần mềm ActivInspire.
 Nghiên cứu và tìm hiểu các bài giảng, SGK, sách tham khảo môn Tin học
11 định hướng thiết kế PMDH Tin học 11.
 Nghiên cứu một số PPDH tích cực đặc biệt là PPDH theo quan điểm định
hướng năng lực lập trình
4. Phương pháp nghiên cứu
 Phương pháp nghiên cứu lí thuyết:
 Tìm hiểu cấu trúc, chương trình, nội dung SGK, sách tham khảo Tin học
11 để định hướng, tìm kiếm và sưu tầm tài liệu phù hợp với nội dung từng bài
học trong phần mềm .
 Nghiên cứu cách xây dựng PMDH
 Nghiên cứu cách sử dụng phần mềm ActivIspire
 Phương pháp điều tra, quan sát:
 Tìm hiểu thực tiễn việc sử dụng PMDH trong dạy học môn Tin học nói
chung và Tin học 11 nói riêng.
 Quan sát thực tế việc sử dụng PMDH trong dạy học để thấy rõ ưu điểm và
nhược điểm, từ đó đưa ra những giải pháp để khắc phục.
 Phương pháp phân tích, thiết kế và xây dựng phần mềm .
 Tham khảo ý kiến chuyên gia: Gặp gỡ, trao đổi, tiếp thu ý kiến đóng góp
của các thầy cô giáo, những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực Tin học và ý
kiến đóng góp của người dùng bè.
 Phương pháp thực nghiệm sư phạm:
 Thực nghiệm thăm dò để rút kinh nghiệm trong khi thiết kế bài giảng;
 Thực nghiệm chính thức: Giảng dạy một số tiết trong chương trình học
Tin học 11 để kiểm tra hiệu quả của việc sử dụng PMDH Tin học 11.
5. Cấu trúc của đề tài
Khóa luận được bố cực gồm 3 phần: phần mở đầu, phần nội dung và phần
kết luận. Trong phần nội dung gồm có 4 chương:
 Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn.
 Chương II: Tìm hiểu phần mềm ActivIspire.
 Chương III: Ứng dụng ActivIspire thiết kế phần mềm dạy học Tin học 11.
 Chương IV: Đề xuất một số phương pháp dạy học kết hợp với phần mềm
dạy học Tin học 11 để dạy học đạt hiệu quả và thực nghiệm