Thạc Sĩ Xây dựng hệ thống hỗ trợ đào tạo nghề trực tuyến tại Trung Tâm Giáo Dục Thường Xuyên Hướng Nghiệp Qu

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
Năm 2012

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN i
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT v
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT v
DANH MỤC BẢNG vi
DANH MỤC HÌNH vii
MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1 NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN 5
1.1. Tổng quan về eLearning 5
1.1.1. Giới thiệu 5
1.1.2. Ưu và nhược điểm của phương pháp eLearning 7
1.1.3. Cấu trúc một hệ thống eLearning điển hình 9
1.1.4. Các chuẩn eLearning 12
1.1.5. So sánh phương pháp đào tạo truyền thống với eLearning 18
1.2. Một số mã nguồn mở phục vụ phát triển eLearning 19
1.2.1. Mã nguồn mở Moodle 19
1.2.2. Mã nguồn mở Atutor 25
1.2.3. Mã nguồn mở Claroline 30
1.3. Một số hệ thống ELearning 34
1.3.1. Hệ thống eLearning của Trường ĐHBK TP.HCM 34
1.3.2. Hệ thống học tiếng Anh trực tuyến 37
1.3.3. Hệ thống eLearning Đại học Xây dựng Hà Nội 41

CHƯƠNG 2 PHÂN TÍCH THIẾT KẾ ỨNG DỤNG 44
2.1. Vài nét về hoạt động đào tạo của Trung tâm GDTX-HN Qui Nhơn 44
2.2. Phân tích hệ thống 44
2.2.1. Yêu cầu phi chức năng 45
2.2.2. Yêu cầu chức năng 45
2.2.3. Xác định các tác nhân của hệ thống 48
2.2.4. Xác định các ca sử dụng của hệ thống 48
2.2.5. Sơ đồ hệ thống đào tạo trực tuyến 49
2.2.6. Biểu đồ ca dụng 50
2.2.7. Đặc tả User-Case 53
2.2.8. Xây dựng mô hình khái niệm 56
2.2.9. Biểu đồ hoạt động 57
2.2.10.Biểu đồ triển khai 61
2.3. Thiết kế hệ thống 62
2.4. Xây dựng hệ thống 66
2.4.1. Mô hình xây dựng 66
2.4.2. Quy trình tạo nội dung cho môn học 67
2.4.3. Đăng k‎ý giảng dạy và học tập 69
2.4.4. Tạo lập các môn học 69

CHƯƠNG 3 TRIỂN KHAI ỨNG DỤNG 81
3.1. Công cụ phát triển Moodle 81
3.2. Cài đặt ứng dụng 82
3.3. Một số giao diện chính của hệ thống 83
3.3.1. Trang chủ 83
3.3.2. Quản trị viên 84
3.3.3. Giáo viên 86
3.3.4. Học viên 89
3.4. Đánh giá 94
KẾT LUẬN 96
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 98

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. So sánh phương pháp đào tạo truyền thống với Learning 19
Bảng 2.1. Bảng CSDL User 62
Bảng 2.2. Bảng CSDL Role 62
Bảng 2.3. Bảng CSDL Course 63
Bảng 2.4. Bảng CSDL Course_categories 63
Bảng 2.5. Bảng CSDL Assignments 64
Bảng 2.6. Bảng CSDL quiz 64
Bảng 2.7. Bảng CSDL grade 65
Bảng 2.8. Bảng CSDL bài giảng theo chuẩn Scorm 65
Bảng 2.9. Bảng CSDL Question 66
Bảng 2.10. Bảng CSDL Question-Answer 66
Bảng 3.1. Một số nội dung chính trong môn học 94


DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Cấu trúc một hệ thống eLearning điển hình [1] 10
Hình 1.2. Các chuẩn eLearning [12] 13
Hình 1.3. Cấu trúc một gói SCORM [12] 17
Hình 1.4. Giao diện moodle khi đăng nhập 24
Hình 1.5. Giao diện đăng nhập khoá học 24
Hình 1.6. Giao diện trang chủ Atutor 30
Hình 1.7. Trang chủ khóa học khi đăng nhập 30
Hình 1.8. Giao diện demo Claroline 34
Hình 1.9. Giao diện Claroline sau khi đăng nhập 34
Hình 1.10. Chức năng đăng nhập 35
Hình 1.11. Các khóa học 36
Hình 1.12. Giao diện tài nguyên 36
Hình 1.13. Giao diện diễn đàn trao đổi 37
Hình 1.14. Mô tả một số chức năng. 38
Hình 1.15. Đăng nhập vào bea.vn 38
Hình 1.16. Tài nguyên định dạng dưới dạng file PDF 39
Hình 1.17. Giao diện nộp tiền học bằng thẻ 39
Hình 1.18. Giao diện thi trắc nghiệm 40
Hình 1.19. Đăng nhập hệ thống 41
Hình 1.20. Danh sách tài liệu bài giảng. 42
Hình 1.21. Danh sách các khóa học của tôi 42
Hình 2.1. Sơ đồ hệ thống đào tạo trực tuyến 49
Hình 2.2. Biểu đồ Use-Case tổng quát hệ thống 50
Hình 2.3. Biểu đồ Use-Case quản trị hệ thống 51
Hình 2.4. Biểu đồ Use-Case giáo viên 52
Hình 2.5. Biểu đồ Use-Case học viên 52
Hình 2.6. Mô hình khái niệm của hệ thống 56
Hình 2.7. Biểu đồ hoạt động Tổ chức ngân hàng câu hỏi 57
Hình 2.8. Biểu đồ hoạt động Tổ chức thi - kiểm tra và tạo đề thi - kiểm tra 58
Hình 2.9. Biểu đồ hoạt động Làm bài thi - kiểm tra và Xem kết quả 59
Hình 2.10. Biểu đồ hoạt động nộp bài tập 60
Hình 2.11. Biểu đồ triển khai hệ thống 61
Hình 2.12. Mô hình triển khai eLearning 66
Hình 2.13. Mô hình xây dựng hệ thống eLearning. 67
Hình 2.14. Giao diện phần mềm đóng gói bài giảng theo chuẩn Scorm-eXe. 68
Hình 2.15. Qui trình đăng ký vào hệ thống. 69
Hình 2.16. Liên kết đến một trang tài nguyên. 70
Hình 2.17. Thêm một hoạt động vào bài học. 71
Hình 2.18. Giao diện trình bày nội dung bài học đóng gói theo chuẩn Scorm 71
Hình 2.19. Giao diện phần mềm chuyển đổi sang file .pdf 72
Hình 2.20. Thêm một tài nguyên vào hệ thống 72
Hình 2.21. Giao diện của phần mềm CamStudio 73
Hình 2.22. Tạo các kiểu câu hỏi trong bài học 74
Hình 2.23. Cấu trúc bài học 75
Hình 2.24. Giao diện bài học 75
Hình 2.25. Thực hiện giao bài tập lớn 76
Hình 2.26. Cho điểm và nhận xét một bài tập lớn 76
Hình 2.27. Soạn thảo nội dung câu hỏi kiểm tra. 77
Hình 2.28. Các dạng trao đổi thông tin 77
Hình 2.29. Thêm một hoạt động vào hệ thống 78
Hình 2.30. Thêm một diễn đàn 79
Hình 2.31. Thêm một hoạt động Chat 79
Hình 2.32. Giao diện phòng Chat 80
Hình 3.1. Giao diện chính của hệ thống 83
Hình 3.2. Giao diện đăng nhập hệ thống 84
Hình 3.3. Giao diện thay đổi mật khẩu 84
Hình 3.4. Giao diện quản trị viên sau khi đăng nhập vào hệ thống 84
Hình 3.5. Giao diện tạo tài khoản người dùng 85
Hình 3.6. Giao diện xem danh sách người dùng 85
Hình 3.7. Giao diện thêm soạn các khóa học 86
Hình 3.8. Giao diện giáo viên sau khi đăng nhập vào hệ thống 86
Hình 3.9. Giao diện chính của khóa học 87
Hình 3.10. Thêm một tài nguyên, hoạt động vào hệ thống 87
Hình 3.11. Danh sách lớp học 88
Hình 3.12. Xem các hoạt động của một thành viên 88
Hình 3.13. Gửi thông điệp cho các thành viên trong lớp 89
Hình 3.14. Cập nhập hồ sơ cá nhân 90
Hình 3.15. Giao diện cho một tuần học tập 91
Hình 3.16. Giao diện nội dung bài học theo chuẩn Scorm. 91
Hình 3.17. Giao diện bài giảng điện tử 92
Hình 3.18. Giao diện ôn tập lý thuyết 92
Hình 3.19. Giao diện kiểm tra kết thúc khoá học 93
Hình 3.20. Xem điểm tổng kết 93
Hình 3.21. Trao đổi chủ đề trong diễn đàn 94


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm gần đây, sự phát triển không ngừng của công nghệ thông tin nói chung và Internet nói riêng đã mang lại những thay đổi đáng kể trong cuộc sống. Internet đã thật sự là môi trường thông tin liên kết mọi người trên toàn thế giới gần lại với nhau, cùng chia sẻ những vấn đề mang tính toàn xã hội.
Tận dụng môi trường Internet, xu hướng phát triển của các phần mềm hiện nay là xây dựng các ứng dụng có khả năng chia sẻ cao, vận hành không phụ thuộc vào vị trí địa lý cũng như hệ điều hành; tạo điều kiện cho mọi người có thể trao đổi, tìm kiếm thông tin, học tập một cách dễ dàng và thuận tiện.
Thực tế cho thấy việc giảng dạy ở các trường, cũng như việc học tập của người học đang gặp nhiều khó khăn. Việc xây dựng một mô hình giảng dạy, đào tạo trên Internet với việc ứng dụng mã nguồn mở là thật sự cần thiết, nó sẽ giúp cho người học giảm thiểu được những khó khăn trong quá trình học tập cũng như trong quá trình giảng dạy, từ đó nâng cao chất lượng dạy học ở các trường. ELearning là một trong những giải pháp đó.
Khái niệm eLearning ra đời đã đánh dấu bước ngoặt mới trong việc áp dụng công nghệ thông tin và truyền thông vào lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Đây là một trong những ứng dụng điển hình dựa trên Web và Internet. Hệ thống này có thể được coi là một giải pháp tổng thể dùng các công nghệ máy tính để quản lý: học viên, giảng dạy theo yêu cầu (Lecture On Demand-LOD), các lớp học được tổ chức theo lịch trình đồng bộ, lớp học qua vệ tinh, các phòng lab đa phương tiện hỗ trợ thiết kế bài giảng, thư viện điện tử, nhóm học tập (Groupwave) cho phép trao đổi thông tin giữa các học viên, giữa học viên với giáo viên và giữa các giáo viên với nhau. Lúc này việc học không chỉ bó cụm cho học sinh, sinh viên ở các trường học mà dành cho tất cả mọi người, không kể tuổi tác, không có điều kiện trực tiếp đến trường, Đây chính là chất xúc tác đang làm thay đổi toàn bộ mô hình học tập trong thế kỉ này - cho học sinh, sinh viên, viên chức và cho nhiều loại đối tượng tiềm năng khác như bác sĩ, y tá và giáo viên - thực tế là cho bất cứ ai mong muốn được học tập dù dưới hình thức chính thống hay không chính thống.
Hiện nay, eLearning được sử dụng tại rất nhiều tổ chức, công ty, trường học vì những lợi ích mà nó mang lại như: giảm chi phí tổ chức và quản lý đào tạo; rút ngắn thời gian đào tạo; có thể học bất cứ lúc nào, tại bất kỳ nơi đâu,
Xuất phát từ những lợi ích thực tế mà eLearning mang lại, tôi đã quyết định chọn đề tài tốt nghiệp cho mình là: "Xây dựng hệ thống hỗ trợ đào tạo nghề trực tuyến tại Trung Tâm Giáo Dục Thường Xuyên Hướng Nghiệp Qui Nhơn".

2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu

Trong quá trình nghiên cứu tôi đã tiến hành thực hiện những nhiệm vụ sau: nghiên cứu các vấn đề liên quan đến eLearning; nghiên cứu các tiêu chuẩn sử dụng trong eLearning; nghiên cứu, thử nghiệm một số công cụ dùng trong eLearning, thiết kế hệ thống eLearning cho Trung Tâm GDTX - HN Qui Nhơn; xây dựng thử nghiệm cho một môn học hoàn chỉnh (Tin học văn phòng); đánh giá kết quả thử nghiệm. Tất cả những kết quả nghiên cứu ở trên đều nhằm bổ sung cơ sở l‎ý luận về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo chiều hướng hiện đại hóa các phương tiện dạy học.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Hệ thống được xây dựng nhằm hỗ trợ cho việc đào tạo nghề trực tuyến tại Trung tâm GDTX - HN Qui Nhơn, nên việc tìm hiểu công tác đào tạo hướng nghiệp cũng như việc triển khai xây dựng hệ thống eLearning của Trung tâm đóng vai trò rất quan trọng. Từ đó giúp tôi xác định được các đối tượng sử dụng hệ thống, cũng như xác định được phạm vi nghiên cứu của mình.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để xây dựng được một hệ thống đào tạo trực tuyến thực sự hiệu quả trên môi trường internet, tôi đã tiến hành với ba phương pháp nghiên cứu đó là: nghiên cứu l‎ý thuyết, mô hình hóa, và cuối cùng là phương pháp thực nghiệm. Phương pháp nghiên cứu l‎ý thuyết, với phương pháp này tôi tiến hành: nghiên cứu lý thuyết về eLearning, nghiên cứu một số mã nguồn mở, nghiên cứu một số hệ thống đào tạo trực tuyến, thực trạng dạy học ở Việt Nam. Phương pháp mô hình hóa: đề xuất mô hình eLearning cho Trung tâm GDTX - HN Qui Nhơn. Phương pháp thực nghiệm: thử nghiệm với mã nguồn mở, xây dựng hệ thống thử nghiệm đào tạo nghề tại Trung tâm GDTX - HN Qui Nhơn và cuối cùng là phát triển cho một môn học hoàn chỉnh. Cả ba phương pháp đã giúp tôi có cái nhìn chung nhất về một hệ thống eLearning, từ đó đưa ra được một mô hình eLearning cụ thể hơn cho Trung tâm.