Thạc Sĩ Xây dựng hệ thống bài tập hóa học về kinh tế-xã hội và môi trường ở trường THPT

MỤC LỤC
MỤC LỤC 0
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT . 4
DANH MỤC CÁC BẢNG 4
DANH MỤC CÁC HÌNH . 6
MỞ ĐẦU . 1
1.Lý do chọn đề tài . 1
2.Mục đích nghiên cứu . 2
3.Đối tượng và khách thể nghiên cứu . 2
4.Giả thuyết khoa học 2
5.Nhiệm vụ nghiên cứu 2
6.Phương pháp nghiên cứu 2
7.Phạm vi nghiên cứu . 3
8.Điểm mới của đề tài . 3
chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 4
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu . 4
1.2. Bài tập hoá học [10, 18, 19] 6
1.2.1. Khái niệm bài tập hoá học . 6
1.2.2. Tác dụng của bài tập hoá học . 6
1.2.3. Phân loại bài tập hoá học . 7
1.2.4. Xây dựng bài tập hóa học 7
1.2.4.1. Nguyên tắc . 7
1.2.4.2. Chú ý khi cho bài tập . 7
1.2.4.3. Xu hướng hiện nay . 8
1.2.5. Phương pháp xây dựng bài tập hóa học . 8
1.2.5.1. Tương tự 8

1.2.5.2. Đảo cách hỏi 8
1.2.5.3. Tổng quát . 8
1.2.5.4. Phối hợp . 8
1.2.6. Cách sử dụng bài tập Hoá học ở trường THPT . 8
1.3. Vấn đề kinh tế, xã hội 9
1.3.1. Mối quan hệ của hóa học và vấn đề kinh tế, xã hội [13, 22] . 9
1.3.2. Xu hướng phát triển hóa học trong nền kinh tế, xã hội [13] 11
1.3.3. Tầm quan trọng của hóa học trong nền kinh tế, xã hội [10,13,22] 14
1.4. Vấn đề môi trường 15
1.4.1. Khái niệm môi trường [7, 39] 15
1.4.2. Tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường [33] . 17
1.4.3. Nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường ở Việt Nam [28] . 18
1.4.4. Các loại ô nhiễm môi trường [2,3] . 19
1.4.5. Các biện pháp khắc phục vấn đề ô nhiễm môi trường ở Việt Nam . 20
1.4.6. Mối quan hệ giữa môi trường và phát triển kinh tế - xã hội [13] 21
1.5. Trắc nghiệm khách quan trong kiểm tra, đánh giá . 22
1.5.1. Phương pháp trắc nghiệm khách quan . 22
1.5.2. So sánh trắc nghiệm khách quan với trắc nghiệm tự luận . 24
1.6. Tình hình sử dụng bài tập hoá học về kinh tế, xã hội và môi trường ở trường
THPT . 25
chương 2: XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HOÁ HỌC VỀ KINH TẾ, XÃ
HỘI VÀ MÔI TRƯỜNG CHO HỌC SINH THPT . 31
2.1.Nguyên tắc xây dựng hệ thống bài tập hoá học về kinh tế, xã hội và môi trường ở
trường THPT 31
2.1.1.Đảm bảo tính chính xác, khoa học 31
2.1.2.Hệ thống bài tập cần phong phú, đa dạng và xuyên suốt cả chương trình . 31

2.1.3.Hệ thống bài tập cần khai thác mối liên hệ giữa hóa học với kinh tế, xã hội và môi
trường . 31
2.1.4.Hệ thống bài tập cần phù hợp với kiến thức của học sinh THPT . 32
2.1.5.Hệ thống bài tập phải hấp dẫn, gây hứng thú cho hoc sinh 32
2.2.Quy trình xây dựng bài tập về kinh tế, xã hội và môi trường 32
2.2.1.Bước 1. Tìm hiểu chương trình hoá học ở trường THPT . 32
2.2.2.Bước 2. Tìm tài liệu tham khảo 32
2.2.3.Bước 3. Chọn tài liệu có nội dung về kinh tế, xã hội và môi trường 32
2.2.4.Bước 4. Tìm mối liên hệ giữa kiến thức hoá học THPT với vấn đề kinh tế, xã hội và
môi trường 32
2.2.5.Bước 5. Xây dựng hệ thống bài tập 33
2.2.6.Bước 6. Xin ý kiến chuyên gia, đồng nghiệp về hệ thống bài tập 33
2.2.7.Bước 7. Hoàn thiện hệ thống bài tập 33
2.3.Hệ thống bài tập hoá học về kinh tế, xã hội và môi trường ở trường THPT . 33
2.3.1.Bài tập hóa học về vấn đề kinh tế, xã hội và môi trường trong chương trình lớp 10
33
2.3.2.Bài tập hóa học về vấn đề kinh tế, xã hội và môi trường trong chương trình lớp 11
45
2.3.3.Bài tập hóa học về vấn đề kinh tế, xã hội và môi trường trong chương trình lớp 12
(lưu trong CD) 86
2.4.Thiết kế giáo án có tích hợp nội dung về kinh tế, xã hội và môi trường . 87
2.4.1.Giáo án bài “Phân bón hóa học” . 87
2.4.2.Giáo án bài “Hoá học và vấn đề kinh tế” 92
2.4.3.Giáo án bài “Hoá học và vấn đề xã hội” . 92
2.4.4.Giáo án bài “Hoá học và vấn đề môi trường” . 92
2.4.5.Giáo án bài “Flo – Brom – Iot” . 92
2.4.6.Giáo án bài “Cacbon” . 93

2.4.7.Giáo án bài “Oxi – ozon” 93
chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM . 95
3.1.Mục đích thực nghiệm . 95
3.2.Nhiệm vụ thực nghiệm . 95
3.3.Đối tượng thực nghiệm 95
3.4.Tiến trình thực nghiệm 95
3.4.1.Chuẩn bị 96
3.4.1.1.Chọn giáo viên thực nghiệm . 96
3.4.1.2.Chọn lớp thực nghiệm và lớp đối chứng 96
3.4.1.3.Trao đổi với giáo viên dạy thực nghiệm . 97
3.4.2.Tiến hành hoạt động dạy học trên lớp 97
3.4.3.Xử lý kết quả thực nghiệm 97
3.5.Kết quả thực nghiệm 99
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ . 109
1. Kết luận . 109
2. Kiến nghị . 111
TÀI LIỆU THAM KHẢO 113


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ĐC : đối chứng
GV : giáo viên
HN : Hà Nội
HS : học sinh
PT : phổ thông
SL : số lượng
THPT : trung học phổ thông
TN : thực nghiệm
TNKQ : trắc nghiệm khách quan
TP.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh
TT : thứ tự














DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Vai trò của bài tập hoá học . 27

Bảng 1.2. Nguồn bài tập giáo viên sử dụng 27
Bảng 1.3. Mục đích sử dụng bài tập hoá học của giáo viên 28
Bảng 1.4. Mức độ cần thiết của hệ thống bài tập 28
Bảng 1.5. Mức độ kết hợp nội dung về kinh tế, xã hội và môi trường ở trường
THPT . 29
Bảng 1.6. Thống kê kết quả học học tập có sử dụng nội dụng về kinh tế, xã hội
và môi trường 29
Bảng 1.7. Thống kê khó khăn của giáo viên khi sử dụng hệ thống bài tập có nội
dung về kinh tế, xã hội và môi trường 30
Bảng 1.8. Thống kê mức độ xây dựng bài tập hoá học có nội dung về kinh tế, xã
hội và môi trường 30
Bảng 3.1. Đối tượng thực nghiệm sư phạm 109
Bảng 3.2. Tổng hợp kết quả thực nghiệm sư phạm 109
Bảng 3.3. Phân phối tần số, tần suất, tần suất luỹ tích (bài 1) 110
Bảng 3.4. Phân phối tần số, tần suất, tần suất luỹ tích (bài 2) 111
Bảng 3.5. Phân phối tần số, tần suất, tần suất luỹ tích (bài 3) 112
Bảng 3.6. Phân phối tần số, tần suất, tần suất luỹ tích (bài 4) 113
Bảng 3.7. Phân phối tần số, tần suất, tần suất luỹ tích (bài 5) 114
Bảng 3.8. Phân phối tần số, tần suất, tần suất luỹ tích (bài 6) 115
Bảng 3.9. Phân loại kết quả học tập 115
Bảng 3.10. Tổng hợp các tham số đặc trưng . 115

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1. Thùng chứa bột Chlorine . 36
Hình 2.2. Hình dạng thuốc flocoumafen và công thức cấu tạo của flocoumafen
. 36
Hình 2.3. Mẩu thuốc nổ C4 chứa hexogen và mô hình phân tử hexogen . 54
Hình 2.4. Bom thối xuất sứ từ Trung Quốc . 61
Hình 3.1. Đồ thị đường luỹ tích (bài 1) . 110
Hình 3.2. Đồ thị đường luỹ tích (bài 2) . 111
Hình 3.3. Đồ thị đường luỹ tích (bài 3) . 112
Hình 3.4. Đồ thị đường luỹ tích (bài 4) . 113
Hình 3.5. Đồ thị đường luỹ tích (bài 5) . 114
Hình 3.6. Đồ thị đường luỹ tích (bài 6) . 115
Hình 3.7. Biểu đồ tổng hợp kết quả học tập (bài 1) 115
Hình 3.8. Biểu đồ tổng hợp kết quả học tập (bài 2) 116
Hình 3.9. Biểu đồ tổng hợp kết quả học tập (bài 3) 117
Hình 3.10. Biểu đồ tổng hợp kết quả học tập (bài 4) 118
Hình 3.11. Biểu đồ tổng hợp kết quả học tập (bài 5) 119
Hình 3.12. Biểu đồ tổng hợp kết quả học tập (bài 6) 120

MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Hiện nay ở Việt Nam, mặc dù các cấp, các ngành đã có nhiều cố gắng trong việc
thực hiện chính sách và pháp luật về bảo vệ môi trường, nhưng tình trạng ô nhiễm
môi trường là vấn đề rất đáng lo ngại. Do đó, trong chương trình hóa học phổ thông
đã lồng ghép các nội dung giáo dục môi trường, nhằm giúp học sinh hình thành ý
thức bảo vệ môi trường từ khi còn ngồi trong ghế nhà trường. Mục đích của Giáo dục
môi trường nhằm vận dụng những kiến thức và kỹ năng vào gìn giữ, bảo tồn, sử dụng
môi trường theo cách thức bền vững cho cả thế hệ hiện tại và tương lai. Nó cũng bao
hàm cả việc học tập cách sử dụng những công nghệ mới nhằm tăng sản lượng và
tránh những thảm hoạ môi trường, xoá nghèo đói, tận dụng các cơ hội và đưa ra
những quyết định khôn khéo trong sử dụng tài nguyên. Hơn nữa, nó bao hàm cả việc
đạt được những kỹ năng có những động lực và cam kết hành động dù với tư cách cá
nhân hay tập thể để giải quyết những vấn đề môi trường hiện tại và phòng ngừa
những vấn đề mới nảy sinh. Bên cạnh đó hóa học còn là môn khoa học có mối quan
hệ mật thiết đến sự phát triển kinh tế và xã hội. Sự phát triển của hóa học đi cùng với
sự phát triển của nền kinh tế và xã hội của mỗi quốc gia. Do đó, nội dung việc giáo
dục cho học sinh hiểu được tầm quan trong của hóa học trong sự phát triển kinh tế và
xã hội là một vấn đề không kém phần quan trọng.
Tuy nhiên, việc giáo dục môi trường trong trường phổ thông hiện nay còn gặp
nhiều khó khăn như: học sinh chưa hứng thú với những nội dung mang tính lý thuyết
về môi trường, kinh tế và xã hội, nhà trường chưa có đủ điều kiện cơ sở vật chất để
ứng dụng nội dung giáo dục môi trường, kinh tế và xã hội trong các bài giảng trên
lớp. Với tầm quan trọng cũng như những khó khăn của giáo dục môi trường trong
trường phổ thông tôi đã chọn đề tài “XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC
VỀ KINH TẾ, XÃ HỘI VÀ MÔI TRƯỜNG Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG”. Nhằm mục đích xây dựng ý thức bảo vệ môi trường của các em học sinh
đồng thời giúp cho học sinh thấy được mối quan hệ của hóa học trong sự phát triển

kinh tế và xã hội khi còn ngồi trên ghế nhà trường thông qua các bài tập trong từng
chương, từng bài của chương trình hóa học lớp 10, 11, 12.
2.Mục đích nghiên cứu
Xây dựng hệ thống bài tập hóa học có nội dung môi trường, kinh tế và xã hội
trong chương trình hóa học trung học phổ thông.
3.Đối tượng và khách thể nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: hệ thống bài tập hoá học có tác dụng giáo dục môi
trường, kinh tế và xã hội cho học sinh THPT.
- Khách thể nghiên cứu: quá trình dạy học Hoá học ở trường THPT.
4.Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng được hệ thống bài tập hoá học về kinh tế xã hội và môi trường
có thể giúp giáo viên dễ dàng hơn khi lồng ghép các kiến thức về giáo dục môi
trường, kinh tế và xã hội trong trường trung học phổ thông, nâng cao kết quả học tập
của học sinh.
5.Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu những kiến thức về môi trường, kinh tế và xã hội có thể áp dụng
trong chương trình Hóa học trung học phổ thông.
- Xây dựng hệ thống bài tập thuộc chương trình Hoá học THPT có nội dung giáo
dục môi trường, kinh tế và xã hội.
- Thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của hệ thống bài tập đã xây dựng.
- Vận dụng kiến thức đo lường, đánh giá kết quả học tập để phân tích kết quả
thực nghiệm.
6.Phương pháp nghiên cứu
6.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận\
- Đọc và nghiên cứu tài liệu có liên quan đến đề tài.
- Phương pháp phân tích và tổng hợp.

- Phương pháp phân loại, hệ thống hoá.
- Phương pháp lịch sử.
6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp quan sát, điều tra.
- Phương pháp chuyên gia: học hỏi kinh nghiệm của giáo viên có nhiều năm
đứng lớp.
- Thực nghiệm sư phạm.
6.3. Các phương pháp toán học xử lý số liệu thông kê
7.Phạm vi nghiên cứu
- Về địa bàn nghiên cứu: những trường ở địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và
những tỉnh lân cận.
- Về thời gian nghiên cứu: năm học 2010 – 2011.
- Về nội dung nghiên cứu: Các bài tập trong chương trình hóa học trung học phổ
thông.
8.Điểm mới của đề tài
- Xây dựng hệ thống bài tập trắc nghiệm và tự luận có nội dung giáo dục môi
trường, kinh tế và xã hội cho học sinh THPT.
- Các câu hỏi cung cấp cho học sinh kiến thức và giúp học sinh hình thành ý
thức vận dụng kiến thức hóa học trong sự phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ
môi trường.
- Giới thiệu một số giáo án có tích hợp nội dung giáo dục về mối liên hệ giữa
hoá học với sự phát kiển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường.