Tiến Sĩ Xây dựng đội ngũ trí thức khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam hiện

MỤC LỤC
Trang
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU 5
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 11
Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ TRÍ THỨC KHOA HỌC MÁC - LÊNIN TRONG CÁC NHÀ TRƯỜNG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 29
1.1. Quan niệm, đặc điểm, vai trò của đội ngũ trí thức khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam 29
1.2. Quan niệm và những vấn đề có tính quy luật xây dựng đội ngũ trí thức khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam 50
Chương 2 THỰC TRẠNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ TRÍ THỨC KHOA HỌC MÁC - LÊNIN TRONG CÁC NHÀ TRƯỜNG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ KINH NGHIỆM 70
2.1. Thực trạng xây dựng đội ngũ trí thức khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam 70
2.2. Một số kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn xây dựng đội ngũ trí thức khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam 99
Chương 3 YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ TRÍ THỨC KHOA HỌC MÁC - LÊNIN TRONG CÁC NHÀ TRƯỜNG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY 109
3.1. Những yếu tố tác động và yêu cầu xây dựng đội ngũ trí thức khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay 109
3.2. Những giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ trí thức khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay 123
KẾT LUẬN 163
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 166
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 167
PHỤ LỤC 177

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT


STT Chữ viết đầy đủ Chữ viết tắt
1 Chính trị Quốc gia CTQG
2 Chủ nghĩa xã hội CNXH
3 Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNH, HĐH
4 Đảng ủy Quân sự Trung ương ĐUQSTƯ
5 Đội ngũ trí thức ĐNTT
6 Giáo dục và đào tạo GD&ĐT
7 Khoa học và công nghệ KH&CN
8 Quân đội nhân dân Việt Nam QĐNDVN
9 Quân uỷ Trung ương QUTƯ

MỞ ĐẦU
1. Giới thiệu khái quát về luận án
Đề tài “Xây dựng đội ngũ trí thức khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay” được tác giả ấp ủ trong suốt quá trình học tập, công tác và tham gia giảng dạy. Đây là một công trình khoa học độc lập, không có sự trùng lặp với bất cứ đề tài nào đã được công bố. Tác giả nhận thấy rằng, vấn đề xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội hiện nay là một nội dung quan trọng, bổ ích, có thể bổ sung cho hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học của tác giả. Vì vậy, tác giả đã xin ý kiến chuyên gia, trao đổi với các thầy hướng dẫn và quyết định chọn làm vấn đề nghiên cứu trong luận án của mình. Đề tài mà tác giả trình bày có kết cấu gồm phần mở đầu; tổng quan vấn đề nghiên cứu; 3 chương, 6 tiết; kết luận; các bài báo và công trình khoa học của tác giả đã công bố; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. Với dung lượng 3 chương (6 tiết), công trình nghiên cứu bảo đảm triển khai được những vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường QĐNDVN; từ đó nêu lên những yếu tố tác động, xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường QĐNDVN hiện nay. Những vấn đề được luận giải trong đề tài, một mặt, là sự kế thừa có chọn lọc một số quan điểm của các học giả trong các công trình nghiên cứu trước đó; mặt khác, chính là sự nỗ lực nghiên cứu của tác giả dưới sự định hướng của các thầy hướng dẫn.
2. Lý do lựa chọn đề tài luận án
Trong mọi thời đại, tri thức luôn là khởi nguồn của sự tiến bộ xã hội, ĐNTT là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá tri thức. Ngày nay, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ hiện đại, ĐNTT trở thành một nguồn lực đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi quốc gia.
Suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhận thức sâu sắc, đánh giá cao vị trí, vai trò, đặc biệt là phát huy vai trò ĐNTT trong sự nghiệp cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: Trong cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trí thức cũng cần, trong cách mạng xã hội chủ nghĩa trí thức càng cần. Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách nhằm tôn vinh, xây dựng và phát huy vai trò của ĐNTT, nhất là trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, gắn với phát triển kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng tiếp tục khẳng định và nhấn mạnh vị trí, vai trò quan trọng của ĐNTT trong sự nghiệp đổi mới của đất nước ta hiện nay, đồng thời đề ra yêu cầu cần phải: “Xây dựng đội ngũ trí thức lớn mạnh, có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước” [49, tr. 241].
Đội ngũ trí thức khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội là một bộ phận của ĐNTT quân đội và ĐNTT Việt Nam; là lực lượng nòng cốt giảng dạy các môn lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, trang bị thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cộng sản cho học viên trong các nhà trường quân đội, góp phần quan trọng đào tạo ra các thế hệ cán bộ, sĩ quan có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, lối sống trong sạch, lành mạnh, có năng lực lãnh đạo, chỉ huy và chuyên môn nghiệp vụ theo chức trách, nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.
Cùng với giảng dạy, ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội còn là một lực lượng nòng cốt nghiên cứu, phát triển và tuyên truyền lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng; tham gia đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, chống lại các luận điệu thù địch, sai trái, bảo vệ và phát triển nền tảng tư tưởng, đường lối, quan điểm của Đảng; góp phần xây dựng và củng cố vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong quân đội.
Trong những năm qua, được sự quan tâm, lãnh đạo của Đảng, QUTƯ, trực tiếp là cấp uỷ các nhà trường quân đội, ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội đã có sự phát triển mạnh mẽ, toàn diện, về cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tuy nhiên, ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội còn thiếu về số lượng; trình độ chuyên môn chưa đồng đều, một bộ phận chưa cao; còn thiếu những chuyên gia đầu ngành ở các lĩnh vực quan trọng; độ tuổi trung bình vẫn còn cao; trình độ ngoại ngữ và tin học còn hạn chế, việc tiếp cận và sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại còn khó khăn . Điều này dẫn đến chất lượng giảng dạy hạn chế; công tác nghiên cứu khoa học ở một số cơ quan, học viện, nhà trường chưa theo kịp sự phát triển của quân đội và đất nước, nhất là sự hạn chế về năng lực tư duy lý luận, đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận, khả năng vận dụng lý luận để giải quyết những vấn đề thực tiễn quốc phòng, quân sự đặt ra.
Hiện nay cũng như những năm tới, cùng với cả nước, các nhà trường quân đội đang đẩy mạnh đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, trong đó có giảng dạy các môn lý luận Mác - Lênin nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ cán bộ, sĩ quan đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở, nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội.
Đất nước sau gần 30 năm đổi mới tuy đã giành được nhiều thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử, nhưng còn không ít khó khăn, thách thức. Nhiều vấn đề lý luận, thực tiễn đặt ra đòi hỏi phải được nghiên cứu làm sáng tỏ. Trong khi các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hoà bình”, coi tư tưởng, lý luận là mặt trận hàng đầu để chống phá cách mạng nước ta. Chúng ra sức xuyên tạc, phủ định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách và luật pháp của Nhà nước. Một trong những mũi nhọn chống phá của các thế lực thù địch là xuyên tạc bản chất và truyền thống cách mạng hòng “Phi chính trị hoá”, vô hiệu hoá quân đội ta. Vì vậy, để đáp ứng yêu cầu giảng dạy và nghiên cứu khoa học trong các nhà trường quân đội hiện nay cần phải đặc biệt coi trọng xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin vững mạnh, thực sự là một trong những lực lượng nòng cốt xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước, Nhân dân giao phó. Đó cũng chính là lý do để tác giả lựa chọn đề tài: Xây dựng đội ngũ trí thức khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay làm luận án tiến sĩ triết học, chuyên ngành chủ nghĩa xã hội khoa học.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường QĐNDVN, xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường QĐNDVN vững mạnh cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu, đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ một số vấn đề lý luận về ĐNTT khoa học Mác - Lênin, xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường QĐNDVN.
- Khảo cứu thực tiễn xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội, làm rõ những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và rút ra những kinh nghiệm.
- Đề xuất yêu cầu và giải pháp cơ bản xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội hiện nay.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
Hoạt động xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường QĐNDVN.
* Phạm vi nghiên cứu
Hoạt động xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin cả về số lượng, cơ cấu và chất lượng trong các nhà trường QĐNDVN bao gồm: Các giảng viên, nghiên cứu viên, cán bộ quản lý thuộc các chuyên ngành triết học Mác - Lênin, kinh tế chính trị học Mác - Lênin, CNXH khoa học đang công tác trong các học viện, nhà trường quân đội đào tạo bậc đại học và sau đại học ở khu vực miền Bắc.
Khảo cứu thực tiễn từ khi triển khai thực hiện Nghị quyết số 94-NQ/ĐUQSTW ngày 29/4/1998 của ĐUQSTƯ (nay là QUTƯ) về “Xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội trong tình hình mới” đến nay; đề xuất yêu cầu, giải pháp từ nay đến 2020.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
Luận án được xây dựng dựa trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về trí thức và xây dựng ĐNTT; quan điểm của Đảng và Nhà nước Việt Nam về xây dựng ĐNTT trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước.
* Cơ sở thực tiễn
Cơ sở thực tiễn của luận án là thực trạng xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường QĐNDVN; kết quả nghiên cứu, khảo sát thực tiễn của tác giả và của các công trình khoa học có liên quan.
* Phương pháp nghiên cứu
Luận án được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp nghiên cứu lý luận với khảo cứu thực tiễn, vận dụng tổng hợp các phương pháp lịch sử - lôgíc, hệ thống - cấu trúc, phân tích - tổng hợp, điều tra khảo sát và phương pháp chuyên gia.
6. Những đóng góp mới của luận án
- Phân tích làm sáng tỏ quan niệm, đặc điểm của ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường QĐNDVN; quan niệm và những vấn đề có tính quy luật xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường QĐNDVN.
- Khái quát những kinh nghiệm thực tiễn xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường QĐNDVN những năm qua; đề xuất những yêu cầu, giải pháp cơ bản xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội vững mạnh, đáp ứng tốt nhiệm vụ trong những năm tới.
7. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án
* Ý nghĩa lý luận
Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần làm sáng tỏ thêm quan niệm, đặc điểm của ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội; đặc biệt là làm sáng tỏ quan niệm và những vấn đề có tính quy luật xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội hiện nay.
* Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần cung cấp cơ sở khoa học phục vụ hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức xây dựng ĐNTT khoa học Mác - Lênin trong các nhà trường quân đội hiện nay.
Luận án có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo phục vụ công tác GD&ĐT, nghiên cứu khoa học ở các nhà trường quân đội.
8. Kết cấu của luận án
Kết cấu của luận án gồm: Phần mở đầu, tổng quan về vấn đề nghiên cứu, 3 chương (6 tiết), kết luận, danh mục các công trình của tác giả đã công bố có liên quan đến đề tài luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.