Luận Văn XÁC ĐỊNH GENE LIÊN QUAN ĐẾN TÍNH KHÁNG VIRUS PMWaV - GÂY BỆNH HÉO ĐỎ ĐẦU LÁ TRÊN CÂY DỨA CAYENNE BẰN

TÓM TẮT
​

LÊ MINH THÔNG, Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh. Tháng 9/2007.
“XÁC ĐỊNH GENE LIÊN QUAN ĐẾN TÍNH KHÁNG VIRUS PMWaV - Pineapple mealybug wilt associated virus - GÂY BỆNH HÉO ĐỎ ĐẦU LÁ TRÊN CÂY DỨA CAYENNE BẰNG PHưƠNG PHÁP PCR THOÁI HOÁ (degenerated PCR)”.
Hội đồng hướng dẫn:
TS. Trần Thị Dung
CN. Lưu Phúc Lợi
Đề tài được thực hiện từ tháng 01/2007 đến tháng 09/2007 tại Trại thực nghiệm bảo vệ thực vật, Khoa Nông học và Viện Nghiên cứu Công nghệ Sinh Học và Môi Trường thuộc Trường Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh trên đối tượng cây dứa Cayenne. Dựa trên sự bảo tồn những motif trình tự của các họ gene kháng thực vật, thực hiện phản ứng PCR thoái hoá nhằm phân lập vùng gene NBS trên nguồn dứa Cayenne cấy mô đã được chủng bệnh và nguồn dứa ngoài đồng có và không có biểu hiện bệnh héo đỏ đầu lá. Thực hiện kỹ thuật RFLP đối với sản phẩm PCR thoái hoá với mục đích tìm kiếm những marker liên kết với tính kháng virus PMWaV - Pineapple mealybug wilt associated virus – tác nhân gây bệnh wilt, làm cơ sở ban đầu cho những phân tích xa hơn nhằm phục vụ cho mục tiêu tạo ra giống dứa Cayenne chất lượng cao, có khả năng kháng mạnh và ổn định đối với dịch bệnh nguy hiểm trên, góp phần bảo vệ năng suất, phẩm chất của cây dứa, mang lại hiệu quả cho nông dân và kinh tế xã hội.
Kết quả:
Đã nuôi rệp và chủng bệnh thành công với tỉ lệ biểu hiện bệnh là 35,66%.
Đã cải tiến được chu trình nhiệt và nồng độ các thành phần tham gia phản ứng PCR thoái hoá của Z. Deng và cs (2000) cho phép khuếch đại thành công vùng NBS trên cây dứa Cayenne.
v
MỤC LỤC
LỜI CẢM TẠ iii
TÓM TẮT . iv
MỤC LỤC v
DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT viii
DANH SÁCH CÁC HÌNH x
DANH SÁCH CÁC BẢNG . xii
DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ xii
MỞ ĐẦU 1
1.1. Đặt vấn đề . 1
1.2. Mục tiêu 3
1.3. Nội dung 3
1.4. Yêu cầu 3
TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4
2.1. Tổng quan về cây dứa . 4
2.1.1. Nguồn gốc và phân loại 4
2.1.2. Đặc điểm thực vật học 4
2.1.3. Cây dứa Cayenne . 5
2.1.4. Tình hình sản xuất và tiêu thụ dứa trên thế giới và Việt Nam . 7
2.2. Bệnh héo đỏ đầu lá trên cây dứa . 8
2.2.1. Tình hình dịch bệnh và tác hại . 8
2.2.2. Triệu chứng 9
2.2.3. Nguyên nhân gây bệnh . 10
2.2.4. Tác nhân lây truyền bệnh . 10
2.2.5. Cách phòng trừ . 11
2.2.6. Một số nghiên cứu về bệnh héo đỏ đầu lá trên thế giới và Việt Nam 11
2.3. Tổng quan vế tính kháng bệnh trên thực vật . 13
vi
2.3.1. Khái niệm về tính kháng bệnh trên thực vật 13
2.3.2. Cơ sở sinh hóa, sinh lý của tính kháng bệnh ở thực vật . 14
2.3.3. Cơ sở di truyền tính kháng bệnh ở thực vật . 16
2.3.4. Phân loại tính kháng bệnh của cây trồng . 18
2.3.5. Khái niệm gene đối gene (gene - for - gene concept) 19
2.3.6. Chức năng và cấu trúc gene kháng 20
2.4. Phương pháp PCR thoái hoá trong nghiên cứu tính kháng thực vật . 24
2.4.1. Một số chiến lược nghiên cứu tính kháng thực vật 24
2.4.2. Sơ lược về quá trình sử dụng phương pháp PCR thoái hoá . 25
2.4.3. Thiết kế primer thoái hoá . 27
2.4.4. Những khuyết điểm của phương pháp . 31
2.5. Ly trích DNA thực vật 31
2.6. Định lượng DNA . 32
2.7. Phương pháp PCR (Polymerase Chain Reaction) . 32
2.7.1. Nguyên tắc của phương pháp PCR 32
2.7.2. Thành phần và các yếu tố ảnh hưởng đến phản ứng PCR . 35
2.8. Giới thiệu chung về đa dạng di truyền 36
2.9. Phương pháp RFLP (Restriction Fragment Length Polymorphism) 37
2.9.1. Enzyme cắt giới hạn . 37
2.9.2. Nguyên tắc của phương pháp RFLP 37
VẬT LIỆU VÀ PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 39
3.1. Nội dung, địa điểm và thời gian nghiên cứu . 39
3.1.1. Nội dung . 39
3.1.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 39
3.2. Vật liệu 39
3.2.1. Vật liệu chủng bệnh . 39
3.2.2. Hoá chất và vật liệu dùng trong li trích DNA tổng số và PCR 40
3.3. Phương pháp nghiên cứu . 41
3.3.1. Nội dung 1: Lây nhiễm bệnh héo đỏ đầu lá cho dứa Cayenne. . 41
vii
3.3.2. Nội dung 2: Phân lập vùng gene NBS trên các mẫu dứa thu thập. 44
3.3.3. Nội dung 3: Phân tích RFLP vùng gene NBS trên các mẫu dứa thu thập. 49
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN . 50
4.1. Nội dung 1: Lây nhiễm bệnh héo đỏ đầu lá cho dứa Cayenne. 50
4.1.1. Nuôi rệp 50
4.1.2. Lây nhiễm bệnh 51
4.1.3. Thu thập mẫu 54
4.2. Nội dung 2: Phân lập vùng gene NBS trên các mẫu dứa thu thập 56
4.2.1. Kết quả ly trích DNA tổng số 56
4.2.2. Kết quả pha loãng mẫu DNA tổng số 56
4.2.3. Tối ưu phương pháp PCR thoái hoá . 57
4.2.4. Reamplify sản phẩm PCR 64
4.2.5. PCR trên các loại mô khác nhau 65
4.2.6. PCR thoái hoá clone vùng NBS trên các mẫu dứa Cayenne . 66
4.3. Nội dung 3: Phân tích RFLP vùng gene NBS các mẫu dứa thu thập. 68
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 69
5.1. Kết luận . 69
5.2. Đề nghị 69
TÀI LIỆU THAM KHẢO 70