Tài liệu Vệ sinh hoàn cảnh

MỞ ĐẦU


Vệ sinh hoàn cảnh là công tác hết sức quan trọng của y học dự phòng, nhằm nghiên cứu và áp dụng các nguyên tắc, biện pháp của y học vào việc bảo vệ đời sống con người và làm cho môi trường xanh, sạch, đẹp, bảo vệ sức khỏe con người
NỘI DUNG


I- ĐẠI CƯƠNG
Vệ sinh có phạm vi rất rộng, bao gồm nhiều yếu tố phức tạp trong cuộc sống như: không khí, phân, nước, rác Trong phạm vi bài này chúng ta đi sâu giải quyết 3 yếu tố đó là phân , nước, rác
Phân, rác là những chất cặn bã thải bỏ trong đời sống sinh hoạt chứa nhiều loại vi sinh vật gây bệnh. Phân, rác còn là nguồn cung cấp thức ăn là nơi sinh sản của côn trùng, từ đây chúng mang mầm bệnh đi gieo rắc khắp nơi
II- BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT PHÂN, NƯỚC, RÁC
1- Phân
Phân là chất bài tiết của người và động vật sau quá trình tiêu hóa, phân có nguồn đạm hửu cơ rất cần thiết cho nông nghiệp nhưng cũng có nhược điểm như mùi hôi thối, gây ô nhiễm không khí va còn là nơi các vi khuẩn gây bệnh và ký sinh trùng hoạt động nếu rải rác sẽ sinh ra nhiều ruồi nhặng gây ô nhiễm mặt đất và nguồn nước gây ra nhiều bệnh truyền nhiễm như viêm gan siêu vi, tả, lỵ, thương hàn . Muốn giải quyết vấn đề phân phải giải quyết triệt để 3 khâu
- Thu nhặt phân
- Vận chuyển phân
- Ủ phân
* Hố tiêu tốt phải đạt các tiêu chuẩn
- Kín khô, không hôi, khômh khai, không ruồi, không dòi
- Thường xuyên giữ sạch, có đủ chất độn
- Có nội quy và thực hiện đúng nội quy
- Có chổ ngồi thoải mái
Dù hố tiêu tốt đến đâu cũng không tự nó bảo đảm vệ sinh được mà chủ yếu là con người sử dụng bảo quản. Nên phải giáo dục, có nội quy và thực hiện đúng nội quy thì mới bảo đảm vệ sinh tốt
* Vận chuyển phân
Thường áp dụng đối với loại hố tiêu thùng hay hố tiêu bán tự hoại khi đi đầy
- Ở nông thôn dùng sọt, rỗ, gánh
- Ở thành phố vận chuyển phân thường dùng xe kéo có nắp kéo
- Ở bộ đội thường dùng xe đẩy
* Ủ phân
Ủ phân là một quá trình sinh học biến các chất hửu cơ thành vô cơ và mùn cây trồng dễ hấp thu. Trong quá trình này các trứng giun, amíp, vi khuẩn, virus gây bệnh sẻ bị tiêu diệt
Có 2 nguyên lý ủ khác nhau
Ủ nóng ( ủ xốp): Là phươg pháp xử lý phân theo nguyên lý ủ ái khí, các vi sinh vật ái khí phát triển chúng gây các phản ứng phân giải chất hửu cơ và đồng thời tỏa nhiệt. Nhiệt độ trong đống ủ lên tới 60-700C. Ở điều kiện này , các vi sinh vật gây bệnh dần dần bị hủy diệt. Thời gian ủ xốp phân cần 3-4 tuần
- Thoáng khí: Chất độn phải tơi xốp, thường dùng rơm rạ, lá xanh . các lớp phân và chất độn xếp xen kẽ nhau, mỗi lớp dày 25-30 cm
- Cách nhiệt tốt : Trát bùn kín ở ngoài , dày 15-20cm
- Có chế độ ẩm thích hợp dưới 70%
- Thường đánh đống phân ủ trên nền đất phẳng đã được nện chắc hay trên nền xi măng . Đống ủ cao từ 1-1,5 m là vừa
Ủ lèn : Là phương pháp xử lý phân theo nguyên lý ủ kỵ khí . Ở điều kiện không đủ oxy, các vi khuẩn kỵ khí tăng cường hoạt động, biến đổi các chất hửu cơ thành chất vô cơ. Trong điều kiện này các vi khuẩn ái khí dần dần bị tiêu diệt. Thời gian cần thiết để phân hủy và diệt mầm bệnh ít nhất là 4 tuần lễ. Khi ủ lèn người ta dùng các loại chất độn mịn như tro bếp, mùn, đất bột. Dộ ẩm trong đống ủ phải thường xuyên trên 80%. Đống phân ủ phải hoàn toàn chặt và kín. Khác với ủ xốp các mầm bệnh bị tiêu diệt do nhiệt độ cao va kéo dài , ủ lèn các mầm bệnh bị tiêu diệt vì thiếu oxy
2- Rác
Ở nơi có người ở ngoài phân phải chú ý đến rác
- Rác bao gồm giấy vụn, tàn thuốc, thực phẩm thải bỏ, lá cây
- Rác là nơi tập trung điều kiện cho chuột, ruồi nhặng và các vi sinh vật phát triển và cũng có những chất hửu cơ thối rữa
- Rác làm ô nhiễm không khí, nguồn nước cho nên muốn giải quyết vấn đề hoàn cảnh không thể bỏ qua rác được
a- Rác khô: Xử lý bằng cách đốt tập trung ở đống rác hay ở lò tập trung
b- Rác tươi: Có hố chứa rác, đào sâu lấp kín, tùy theo số lượng rác nhiều hay ít mà đào các hố rác cho thích hợp
- Hố rác phải xa nguồn nước ít nhất 50m
- Có nắp đậy chống ruồi, chuột
Rác tươi mỗi tuần khử khuẩn lấp 1 lần
* Muốn giải quyết rác tốt phải thực hiện chế độ quét dọn hàng ngày và chế độ tổng vệ sinh hằng tuần có quy định nơi đổ rác, cách xử lý cụ thể
3- Nước
a- Đối với nguồn nước sạch : Cần chú ý bảo đảm tốt các công trình vệ sinh như: Giếng nước, bể chứa nước
* Giếng tốt
- Xa nơi ô nhiễm trên 50m
- Đường kính 1-3 m đủ độ sâu để lấy mạch ngầm
- Thành giếng phải xây kín từ đáy lên và cao hơn mặt đất từ 0,6- 0,8 m
- Có giá treo gầu hoặc cần múc nước
- Đáy giếng nên đổ lớp sỏi dày 0,5m và có nội quy, có rào bảo vệ