Tài liệu VĂN HỌC TRUNG QUỐC (Văn học Châu Á 1 và Chuyên đề VH TQ hiện đại)

Tài liệu: VĂN HỌC TRUNG QUỐC (Văn học Châu Á 1 và Chuyên đề VH TQ hiện đại)


MỤC LỤC
VĂN HỌC TRUNG QUỐC
NỘI DUNG Trang
Mục lục
Lời giới thiệu
Bài thơ đề từ
Sơ lược lịch sử Trung Quốc
Chương1 –Văn học trước Tần
1.Khái quát văn học dân gian
2.Thần thoại,truy ền thuyết
3.Kinh thi
4.Khuất Nguyên và “Ly tao”
5.Bách gia chư tửvà “Luận ngữ”
Ðọc thêm1 Văn học Hán: Tư Mã Thiênvới “Sử ký”,nhà thơ Ðào Tiềmvới
thơ, từ,nhà lý luận Lưu Hiệpvới “Văn tâm điêu long”.
Chương 2.Ðường thi
Khái quát: Bối cảnhlịch sử xã hội. Đặcđiểm thơ Ðường .
Ba nhà thơ tiêu biểu Lí Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị
Những lời bìnhchọn lọc về Thơ Đường
Không gian nghệ thuật;Thời gian nghệ thuật
Luyện tập thực hành.
Ðọc thêm2Văn học Tống: Từvà Tô Ðông Pha.
Hai nhà tạp kịch thời Nguyên: Quan Hán Khanh,Vương Thực Phủ.
Chương3.Tiểu thuyết cổ điển Minh Thanh
Tam quốc diễn nghĩa
Thủy hử truyện
Đông Chu liệt quốc
Tây du ký
Liêu trai chí dị
Nho lâm ngoại sử
Hồng lâu mộng
Chương 4 .Văn học hiện đại và Lỗ Tấn
Chương 5. Quách Mạt Nhược, Mao Thuẫn, Ba Kim, Lão Xá và Tào Ngu
Chương 6. Nữ sĩ Băng Tâm và tập thơ Phồn tinh
Chương 7. Tiểu thuyết đương đại
7.1Một số chủ đề truyện ngắn đương đại tiêu biểu
7.2Tiểu thuyết thời kỳ Đổi Mới và nhà văn Mạc Ngôn
7.3 Số phận của chủ nghiã hiện thực XHCN ở Trung Quốc
Chương 8. Kim Dung và Quỳnh Giao
Tổng kết văn học Trung Quốc.
Đọc thêm 3. Văn học sử Trung Quốc qui loại
Đọc thêm 4. Mối quan hệ gắn bó, song hành của văn học Trung Quốc-Việt
Nam
PHỤ LỤC
Phụ lục 1.Bảng đối chiếu niên đại Việt Nam -Trung Quốc
Phụ lục 2. Danh sách 10 nhân vật văn hóa bình chọn
Phụ lục 3Danh mục khóa luận tốt nghiệp về VH Trung Quốc
TÀI LIỆU THAM KHẢO


LỊCH SỬ TRUNG QUỐC SƠ LƯỢC
I -Từ thượng cổ đến nhà Tần (cổ đại)
1. Thời thượng cổ gọi là Tam hoàng, Ngũ đế (thần thoại)
2. Thời tiền sử: ba vua Nghiêu,Thuấn,Vũ (truy ền thuyết)
3. Vua Vũ lập ra quốc gia đầu tiên: nhà Hạ / Hoa Hạ (tk 21-17 tr.CN)
chế độ nô lệ, bỏ bầu cử, bắt đầu cha truyền con nối.
Nhà Ân giai đoạn cuối cùng của nhà Hạ. Đời chót là vua Kiệt mê nàng Muội
Hỉ, tàn ác, bị lật đổ, nhà Thương (Thang) nổi lên thay thế.
4. Nhà Thương: Vua Thành Thang đổi mới mạnh mẽ. Đời chót là vua Trụ mê
nàng Đắc Kỉ, tàn bạo hủ bại. Nô lệ theo thủ lĩnh họ Chu nổi dậy khởi nghĩa, lật
đổ nhà Thương, lập ra nhà Chu.
5. Nhà Chu từ thế kỷ 11 tr CN đến thế kỷ 3 trCN,gồm 2 giai đoạn:
5.1.Tây Chu: Thế kỷ11 đến năm 778tr.CN, cóhơn 1000 nước chư hầu. Vua
Chu Bình Vương mê nàng Bao Tự, chư hầu bất phục nhà Chu suy giảm quyền
lực
5.2. Đông Chu: 770đến 256 tr.CN, thủ đô dời từ Tây sang phía Đông.
gồm hai giai đoạn:
Xuân Thu: 770 – 455tr CN, bước vào chế độsơ kỳ phong kiến. Hình
thành100 chư hầu, 14 nước lớn, rồi đến 5 nước xưng bá vương (ngũ bá: Trịnh,
Tấn,Tần,Tề,Triệu) ngày càng lộng quyền l ấn át hoàng đế nhà Chu
Chiến quốc: 455-221 tr.CN, bảy nước bá vương (thất bá tranh hùng)
gồm Tề, Sở,Hàn,Triệu, Ngụy,Tần,Yên.
Cuối cùng,nhà Tần đánh bại 6 nước bá vương, lên ngôi hoàng đế thay
nhà Chu, thống nhất đất nước năm 221 tr.CN.
II- Từ nhà Hán đến Mãn Thanh (trung đại)
Hán (Tây Hán 206tr. CN đến 24CN còn gọi Tiền Hán.
Đông Hán(25 đến 220)còn gọi Hậu HánvàTam quốc(220-280)
Ngụy Tấn (265-420)
Bắc triều: Ngụy Tấn (420-581)
Nam triều: lục quốc Tấn,Tống,Tề,Lương,Trần,Ngô.
Tùy (581-617)
Đường (618-907)
Ngũ đại thập quốc (907-960)
Tống (Bắc Tống, Nam Tống 960-1279)
Nguyên (1271-1368)
Minh (1368-1644)
Thanh (1644-1911) Thuận Trị, Khang Hi, Ung Chính, Càn Long, Gia Khánh,
Hàm Phong, Đồng Trị, Từ Hi, Quang Tự, Phổ Nghi.
III- Từ Cách mạng Tân Hợi đến nay(hiện đại)
Trung Hoa dân quốc 1911-1949 chuyển ra Đài Loan đến nay
Trung Hoa nhân dân cộng hòa quốc,từ ngày 1.10. 1949 đến nay
PHẦN II. NỘI DUNG
CHƯƠNG I VĂN HỌC TRƯỚC TẦN
1 – KHÁI QUÁT
Trung Quốc có một nền văn học phong phú đặc sắc vào bậc nhất trên thế giới.
Văn học dân gian Trung Hoa thời cổ đại chắc chắn rất phong phú nhưng chỉ số ít còn
giữ được đến ngày nay, trong số đó có một số ghi trong sách cổ hoặc các đồ vật cổ. Tiêu biểu
nhất trong kho tàng thơ ca cổ đại là tập Kinh Thi gồm khoảng 300bài thơ cóvị trí đặc biệt
trong nền văn học và giáo dục Trung Quốc.
Thần thoại và truyền thuyết được ghi trong sách cổ cũng là văn học truyền miệng trong
thời kì xã hội thị tộc. Nội dung được ghi chép thường đơn giản. Sau này, đọc các bản phóng
tác của nhà văn hiện đại thìcâu chuyện phong phú kỳ thú hơn. Ví dụ các truyện Nữ Oa vá trời,
Hậu Nghệ bắn mặt trời, Hằng Nga lộng nguyệt, Tinh Vệ lấp biển, Ngưu lang Chức nữ, vua Vũ
trị thủy .v.v . Thần thoại Trung quốc tìm cách giải thích các hiện tượng tự nhiên, như mặt trời,
mặt trăng mây gió đến cây cỏ, chim muông. Ðặc biệt những truyện nói về nguồn gốc trái đất và
muôn loài đã được hư cấu thật tài tình. Gạt bỏ những chi tiết hoangđường, chúng ta hiểu được
gần đúng tình cảnh người thời nguyên thu ỷ, ăn hang ở lỗ, dần dần tìm ra lửa, biết đánh cá, săn
muông thú, trồng trọt và chăn nuôi. Thần thoại tin rằng các vị thần có công lao hướng dẫn con
người làm được những thành công vĩ đại ấy.
Nội dung truy ền thuyết thì gần gũi với con người hơn. Những nhân vật như vua Hoàng
Ðế,vua Nghiêu, vua Thuấn và vua Vũ được coi là nhân vật lịch sử có thật, được thêu dệt tô
điểm thành huyền thoại. Ðó là những vị anh hùng không hề chịu bó tay trước thiên nhiên hung
dữ, khắc nghiệt luôn luôn gây tai hoạ cho người. Họ có sức mạnh ghê gớm để khắc phục khó
khăn gian khổ hoặc tranh đấu đến chết đối với các lựclượngtự nhiên tàn bạo.
Thần thoại và truyền thuyết Trung quốc phản ánh những niềm khát vọng của người lao
động thời đó. Họ muốn giảm nhẹ công việc nặng nhọc, tăng năng suất, sống thoải mái trong
tình thương yêu đồng loại.
Thần thoại truyền thuyết có ảnh hưởng rất lớn đến văn học đời sau. Khuất Nguyên nhà
thơ thời Chiến quốc đã dùng hình ảnh thần thoại cho thơ. Các nhà thơ thời Đường như Lý
Bạch hay dùng thần thoại, truyền thuyết để trangbị cho thơ của mình m ột không khí lãng
mạn, phóng khoáng, LýThương Ẩn, Ðỗ Mục cũng thường nhắc đến Hằng Nga, Chức Nữ
tượng trưng cho người đẹp xa vời. Còn trong tiểu thuyết cổ điển như Tây Du ký, Phong thần
diễn nghĩa, Liêu Trai chí dị, tác gi ả cũng sử dụngbút pháp thần thoại truyền thuyết.
2. THẦN THOẠI TRUNG QUỐC 中国神话
1. Nhóm thần tạo lập vũ trụ
Chống màn trời Bàn Cổ làm vũ trụ
hoá thân thành sông núi cỏ cây
Từ một quả trứng vũ trụ trong cái khối không gian hỗn độn, đen ngòm, nở ra thần Bàn
Cổ. Ngồi dậy, vớ chiếc rìu, Bàn Cổ chém vào khoảng mù mờ trước mặt, gây chấn động lớn.
Những chất trong suốt, nhẹ bốc lên thành bầu trời. Những chất đục, cặn, nặng lắng dần xuống
thành mặt đất. Thế là vũ trụ đã chia ra Trời và Ðất .
Bàn Cổ lấy thân mình chống giữ, đầu đội trời, chân đạp đất. Khi đất và trời đã vững
chắc, ổn định, Bàn Cổ ngã ra chết, thân thể và khí lực hoá thành tất cả những sự vật, hiện
tượng của thế giới như sét, gió, mây, mưa, mặt trời, mặt trăng, núi non, sông hồ, các vì sao,
cây cỏ hoa lá tới các loại kim thuộc đá quí .
Bàn Cổ là vị thần khai thiên lập địa, còn có tên khác: Bàn Hồ , Bàn Vương
2. Nhóm các hoàng đế đầu tiên
Gọi là Tam hoàng gồm các vua Phục Hy, Hoàng Ðế và Thần Nông.
a . Phục Hy: còn có tên Thái Hạo. Vợ là bà Nữ Oa .
Phục Hy tiếp tục công việc của Bàn Cổ là kiến tạo mặt đất (chủ yếu ở phương Ðông).
Theo truyền thuyết, ông là nhà triết học đầu tiên của thời cổ đại Trung Hoa, đã vạch ra bát
quái (tám quẻ) miêu tả cấu trúc thế giới và qui luật vận động của nó:
Càn (trời), Khôn (đất), Ly (lửa), Khảm (nước),
Cấn (núi non),Chấn (sấm sét), Tốn (gió), Đoài (đồng, kim loại),
Phục Hy chế tạo cây đàn 50 dây giao cho thần Tố Nữ (thần ca nhạc) biểu diễn giải trí
cho các thần linh.
Phục Hy vàNữ Oa vốn là anh em ruột. Vì nạn hồng thuỷ, hai người cùng trú ẩn trong
một quả bầu. Sau phải lấy nhau để giữ nòi giống. Người xưa gọi là ông Hồ lô và bà Hồ lô (hồ
lô: quả bầu) .
Có thuyết khác cho rằng Phục Hy chính là ông Tứ Tượng (tứ tượng là con cái của Âm
và Dương, gồm 4 thành tố: Thái dương, Thiếu dương, Thái âm, Thiếu âm). Tứ Tượng và Nữ
Oa còn gọi là hai thần Ðực và Cái (ở vùng Tây bắc Việt Nam, người dân gọi là Ông Ðùng,
Bà Ðà).
b. Vua Thần Nông
Thần Nông là thiên đế cai quản phương nam (còn có tên là Viêm đế hoặc Xích đế-nghĩa là vua xứ nóng). Vị thần này hình người đầu trâu, tìm ra ngũ cốc, khai sáng nghề nông.
Thần Nông đặt ra chợ búa, dạy dân trồng các cây thuốc chữa bệnh. Thần đã chết vì tự
nguyện nếm các loại lá thuốc nên rủi ro bị ngộ độc.
Thần thoại Việt Nam đã coi Thần Nông là thuỷ tổ của các vua Hùng (dòng họ Hồng
Bàng). Ðến nay cũng chưa có kết quả nghiên cứu nào bác bỏ hoặc thừa nhận mối quan hệ đó.
Quan niệm này do người Việt lưu truyền từ trước khi nền văn hoá Hán lan tràn và áp đặt vào
nước ta (Có thể công nhận nguồn gốc chung của dân tộc Việt và dân tộc Trung Quốc trộn
huyết với gốc Ðông Nam Á, nhưng không thể đơn giản cho rằng các vua Hùng có dòng dõi
Trung Hoa).
Lại có nhiều thuyết khác về Tam hoàng như:
a. Thiên hoàng, Ðịa hoàng và Nhân hoàng
b. Thiên hoàng, Ðịa hoàng và Thái hoàng
c. Phục Hy, Thần Nông và Nữ Oa
3 . Ngũ Ðếgồm: Thiếu Hạo, Chuyên Húc, Ðế Cốc, Nghiêu và Thuấn .
Nhìn chung, sở dĩ có nhiều thuyết khác nhau về Tam hoàng và Ngũ Ðế là do các dân
tộc khác nhau ở lục địa Trung Hoa rộng lớn đều muốn xác định thuỷ tổ là người (thần) ở xứ
mình.
Thần thoại Trung Quốc còn có nhiều chuyện kể về vợ, con, cháu, chắt của Tam hoàng,
Ngũ Ðế với nhiều dị bản khác nhau (Xin đọcThần thoại Trung Quốc Giáo sư Ðinh Gia
Khánh biên soạn,Nhà xuất bản Khoa Học Xã Hội, Hà Nội 1994) .
4 . Nhóm thần cải tạo thiên nhiên và xây dựng cuộc sống
Truyện Khoa Phụ đuổi mặt trời”, vị thần chống hạn hán, chết khát trước khi sắp tìm
ra m ột đầm nước.


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hồ Sĩ Hiệp. Một số vấn đề văn học Trung Quốc đương đại. NXB Tổng hợp Đồng
Nai, 2007.
2. Hồ Sĩ Hiệp. Một số vấn đề văn học Trung Quốc thời kì mới. NXB Đại học Quốc
Gia Thành phố Hồ Chí Minh, 2003.
3. Chương Bồi Hoàn, Lạc Ngọc Minh. Văn học sử Trung Quốc, tập 3. Người dịch:
Phạm Công Đạt, NXB Phụ nữ, 2000.
4. Khái yếu lịch sử văn học Trung Quốc, tập 2. Đại Bách Khoa Toàn Thư Trung Quốc,
nhiều tác giả biên soạn. Người dịch: Bùi Hữu Hồng. NXB Thế Giới ấn hành năm 2000.
5. Lịch sử văn học Trung Quốc, tập 2. Sở nghiên cứu văn học thuộc Viện khoa học xã
hội Trung Quốc. Nhiều người dịch. NXB Giáo dục 1997.
6. Thái Nguyễn Bạch Liên. Tuyển tập truyện ngắn Trung Quốc Thời đại ảo. NXB
Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2003.
7. Truyện ngắn Trung Quốc hiện đại. Người dịch: Đào Văn Lưu, Nguyễn Thị Hoài
Thanh. NXB Văn hoá Thông tin, 2003.
8. Diêu Đại Lương (chủ biên). Đương đại Trung Quốc văn học, NXB Sư phạm Quảng
Tây, 1993. Nhiều người dịch.
9. Nguyễn Khắc Phi (chủ biên), Lưu Đức Trung, Trần Lê Bảo. Lịch sử Văn học Trung
Quốc, tập 2. NXB Đại học sư phạm 2002.
9. Nguyễn Khắc Phi, Lương Duy Thứ. Văn học Trung Quốc, tập 2. NXB Giáo dục,
1998.
10. Vương Thiết Tiên, Dương Kiếm Long, Vương Khắc Cường, Mã Di Lỗ, Lưu Đĩnh
Sinh. Hai mươi năm văn học thời kì mới, NXB Giáo dục Thượng Hải, 2001. Người
dịch: Nhiều người dịch.
11. Băng Tâm nữ sĩ và tập thơ Phồn tinh, Phùng Hoài Ngọc biên dịch, ĐHAG nghiệm
thu và lưu hành nội bộ 2009
12. Tuyển tập Cao lương đỏ. Người dịch: Lê Huy Tiêu. NXB Lao động, 2007
13. Lương Duy Thứ. Bài gi ảng Văn học Trung Quốc. NXB Đại học Quốc Gia Thành
phố Hồ Chí Minh, 2002.
14. Truyện ngắn Giả Bình Ao. Nhi ều người dịch. NXB Công an nhân dân, 2003.
15. Từ điển văn học (Bộ mới). NXB Thế Giới, 2004.
16. Mạc Ngôn và những lời tự bạch. Nguyễn Thị Thại dịch.NXB Văn học, 2004.
17 Báu vật của đời , Mạc Ngôn, Trần Đình Hiến dịch