Luận Văn Vận dụng toán xác suất để giải một số dạng bài tập quy luật di truyền bộ môn sinh học 12 – THPT

I. Lời mở đầu :
Hiện nay trong chương trình sinh học 12 THPT có một số quy luật di truyền
được khai thác sử dụng nhiều trong các kì thi đó là :
Quy luật phân li
Quy luật Phân li độc lập
Quy luật di truyền liên kết
Quy luật di truyền liên kết với giới tính
Quy luật tương tác gen không alen
Trong các quy luật trên , quy luật nào cũng có nhiều dạng bài tập , mà bài tập lại
là phương tiện dùng để dạy học là nguồn để hình thành kiến thức , kĩ năng cho
học sinh , bài tập là phương tiện để rèn luyện phát triển tư duy . Bài tập lại cũng
là lĩnh vực dễ gây hứng thú , tìm tòi nhất đối với học sinh . Vì vậy trong quá
trình giải bài tập học sinh có thể hiểu và củng cố kiến thức lí thuyết rất tốt mà
không bị nhàm chán lãng quên .
II.Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
Trong thực tế quá rình giảng dạy môn sinh học tại trường THPT Lam kinh - Thọ
Xuân – Thanh Hoá với 2 ban ( KHTN , Cơ bản ) tôi nhận thấy việc giải được ,
giải nhanh , giải chính xác bài tập sinh học phần các quy luật di truyền là một
vấn đề còn gặp nhiều vướng mắc và khó khăn . Hơn nữa thời gian để chữa bài
tập quy luật di truyền rất ít , chỉ có một tiết . Quỹ thời gian đó chưa đủ để giáo
viên hướng dẫn học sinh cách giải bài tập vận dụng củng cố lí thuyết , thì khó
mà để dẫn dắt các em có được kĩ năng giải bài tập quy luật di truyền cơ bản chứ
nói gì tới bài tập xác suất .
Mặt khác Bộ GD & ĐT đã áp dụng hình thức thi trắc nghiệm môn sinh
học từ năm học 2006 – 2007 đến nay trong các kì thi tốt nghiệp THPT , Đại học
– cao đẳng . Kiến thức trong mỗi đề thi rộng bao quát chương trình . Học sinh
muốn đạt kết quả cao , bên cạnh việc trả lời đúng còn phải nhanh , đặc biệt đối
với những bài tập xác suất quy luật di truyền .Trong khi đó ở bộ môn toán học ,
học sinh được trang bị một hệ thống kiến thức rất cơ bản về toán xác suất , toán
tổ hợp ngay từ đầu năm lớp 11 . Nhưng kiến thức đó khi học sinh chủ động vận
dụng vào giải bài tập sinh học còn gặp nhiều hạn chế , vì vậy gây ra một mâu
thuẫn rất đáng tiếc ví dụ như: Khi giáo viên giảng dạy phần di truyền y học tư
vấn có đưa ra những tình huống xác suất bắt gặp một tính trạng nào đó được
sinh ra từ một cặp vợ chồng rất có ý nghĩa thực tiễn , có tính thu hút đối với học
sinh , nhưng các em lại không trả lời được hoặc trả lời sai .
Đặc biệt cá nhân tôi nhận thấy trong các đề thi chọn học sinh giỏi tỉnh
mấy năm trở lại đây , bài tập xác suất xuất hiện khá phổ biến . Phải nói rằng đây
là một dạng bài tập rất hay và tổng hợp nhiều yếu tố rất phù hợp với xu thế đề
thi của Bộ GD- ĐT , để làm được không đơn giản chỉ hiểu được bản chất sự di
truyền tính trạng tuân theo quy luật nào mà còn phải hiểu rất rõ về toán xác suất
, toán tổ hợp trong bộ môn toán học .Quả thực đây là một trong những điểm khó
đối với học sinh và một bộ phận giáo viên .
Trước thực trạng trên tôi đã mạnh dạn cải tiến phương pháp giảng dạy bài
tập quy luật di truyền bằng cách vận dụng một số phép xác suất , phép tổ hợp
vào quá trình giảng dạy , mong muốn các em yêu thích học bộ môn sinh học ,
tích cực chủ động vận dụng giải thành công những bài tập quy luật di truyền
trong các đề thi , tài liệu tham khảo , đồng thời góp một phần nhỏ tháo gỡ phàn
nào vướng mắc cho đồng nghiệp .
Và tôi đã chọn đề tài “ Vận dụng toán xác suất để giải một số dạng bài
tập quy luật di truyền bộ môn sinh học 12 – THPT”


bố cục đề tài
A.Đặt vấn đề
I. Lời mở đầu
II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
B.Giải quyết vấn đề
I.Cơ sở lí luận của một số công thức trong toán học được vận dụng để giải
các bài tập quy luật di truyền
1.Tích xác suất
2.tổng xác suất
3.Công thức nhị thức NiuTơn
II.Phương pháp giải một số bài tập xác suất phần quy luật di truyền
1.Vận dụng tích xác suất
2.Vận dụng tổng xác suất
3.Vận dụng công thức nhị thức NiuTơn
C.Kết luận
I.Kết quả thực hiện .
II.Bài học kinh nghiệm .