Luận Văn Vận dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề vào dạy học môn khoa học lớp 4

Chuyên mục: Giáo dục tiểu học
Trường: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Loại: Đề tài tốt nghiệp
File: .doc


Trình độ: Đại học
Số trang: 15
​

Ngày nay, nhân loại đang bước vào “nền văn minh của làn sóng thứ ba” mà một trong những đặc điểm cơ bản là cuộc cách mạng khoa học – công nghệ đang phát triển như vũ bão. Sự “bùng nổ thông tin” làm cho khối lượng tri thức của các ngành khoa học ngày một tăng lên nhanh chóng. Các thành tựu của khoa học kĩ thuật cũng làm thay đổi cuộc sống của con người nhanh chóng như vậy, đặc biệt là trẻ em.
Con người ngày càng được tiếp xúc nhiều hơn với những thành tựu của khoa học kỹ thuật, đặc biệt là sự phát triển của khoa học công nghệ thông tin. Chính vì vậy mà trẻ em tiếp nhận được tri thức từ nhiều nguồn thông tin khác nhau chứ không chỉ giới hạn bởi những tri thức trong nhà trường do thầy cô cung cấp như trước kia nữa. Thông qua các phương tiện đa dạng khác nhau, trẻ em có thể biết được những thông tin từ khắp nơi trên thế giới. Vì thế, lúc này mục đích dạy học không phải chỉ ở những kết quả cụ thể của quá trình học tập, ở tri thức và kĩ năng bộ môn, mà điều quan trọng hơn là ở bản thân việc học, ở cách học, ở khả năng đảm nhiệm, tổ chức và thực hiện những quá trình học tập một cách có hiệu quả.Vì vậy mục đích quan trọng của quá trình dạy học hiện nay là phải hình thành ở học sinh khả năng tự học.
Đứng trước những đòi hỏi đó, các nhà giáo dục học đã và đang nghiên cứu áp dụng một số phương pháp dạy học mới nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong đó có phương pháp dạy học giải quyết vấn đề. Dạy học giải quyết vấn đề là một phương pháp dạy học tích cực, có tác dụng nâng cao tính tích cực hoạt động nhận thức của học sinh cũng như năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề. Nhờ việc tích cực giải quyết tình huống vấn đề mà học sinh tìm ra kiến thức mới, khắc sâu chúng và dần hình thành được năng lực tự giải quyết vấn đề. Có năng lực giải quyết vấn đề tức là các em có được khả năng thích ứng cao trong xã hội hiện đại ngày nay với nhiều vấn đề phức tạp và cấp thiết đòi hỏi phải giải quyết.
Phương pháp giải quyết vấn đề cũng phù hợp với đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học. Học sinh tiểu học ưa tìm tòi, thích phát hiện cái mới. Khi tự các em tìm ra “cái mới”, phát hiện được một điều gì mới lạ các em sẽ thấy rất sung sướng, phấn khởi và ghi nhớ rất lâu, từ đó tạo ra động cơ và động lực thúc đẩy quá trình học tập. Vì vậy trong quá trình dạy học phải làm thế nào để luôn tạo ra tình huống mới, tình huống mâu thuẫn để lôi cuốn sự chú ý, thúc đẩy tính tích cực, tự giác hoạt động của các em, đảm bảo học sinh có thể được tự tìm tòi để tạo động lực học tập tích cực. Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề là một trong những phương pháp dạy học có thể đạt được yêu cầu đó.
Trong nhà trường nói chung và trường tiểu học nói riêng, việc sử dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề đã được đề cập từ lâu. Các tên gọi “dạy học nêu vấn đề”, “dạy học giải quyết vấn đề” đã quen thuộc với đa số giáo viên, song bản chất cũng như cách thức tiến hành phương pháp này trong giờ học quả vẫn còn khá mới đối với họ. Một số giáo viên đã thấy được những ưu điểm và sự cần thiết của việc sử dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề, nhưng việc xác định được những bài học nào xuất hiện tình huống có vấn đề hay khi tiến hành các bước lên lớp bằng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề thì họ vẫn còn lúng túng.
Khoa học là môn học về các sự vật, hiện tượng tự nhiên, về cơ thể và sức khoẻ của con người. Vì đây là những sự vật, hiện tượng gần gũi với học sinh nên các em có nhiều kinh nghiệm và vốn sống để tham gia xây dựng bài học. Trong học tập môn học này, với khả năng phát triển tư duy của học sinh lớp 4, 5, các em thường nảy sinh những thắc mắc. Nội dung học tập môn Khoa học dễ khơi dậy và đưa học sinh vào các tình huống mâu thuẫn, tình huống có vấn đề. Cho nên phương pháp giải quyết vấn đề là phương pháp đặc biệt có hiệu quả trong dạy học môn Khoa học.
kết cấu bài làm bao gồm:
Chương 1: Trình bày cơ sở lý luận của phương pháp dạy học giải quyết vấn đề và thực tiễn của việc vận dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề vào dạy học môn khoa học lớp 4.
Chương 2: Vận dụng phương pháp giải quyết vấn đề vào dạy học môn khoa học lớp 4.
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm.