Thạc Sĩ Vai trò của phụ nữ trong phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ

Luận văn thạc sĩ năm 2011
Đề tài: Vai trò của phụ nữ trong phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ

MỤC LỤC
Lời cam ñoan ii
Lời cảm ơn iii
Mục lục iv
Danh mục các chữ viết tắt vii
Danh mục bảng viii
1 ðẶT VẤN ðỀ 1
1.1 Tính cấp thiết của ñề tài 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 3
1.2.1 Mục tiêu chung 3
1.2.2 Mục tiêu cụ thể: 3
1.3 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu:3
1.3.1 ðối tượng nghiên cứu: 3
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu: 3
1.4 Câu hỏi nghiên cứu: 4
2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU5
2.1 Cơ sở lý luận 5
2.1.1 Một số lý luận cơ bản về giới5
2.1.2 Nông nghiệp, nông thôn và sự phát triển của nông nghiệp, nông
thôn 9
2.1.3 Vị thế, vai trò của phụ nữ trong trong phát triển nông nghiệp, nông
thôn 9
2.1.4 Nội dung phát triển phụ nữ trong nông nghiệp,nông thôn:13
2.1.5 Quan ñiểm về nâng cao vai trò phụ nữ14
2.1.6 Những yếu tố ảnh hưởng ñến vai trò của phụ nữtrong phát triển
nông nhiệp, nông thôn: 17
2.2 Cơ sở thực tiễn 22
2.2.1 Tình hình phát triển của phụ nữ trên thế giới22
2.2.2 Ở Việt Nam 25
2.2.3 Vài nét về phụ nữ huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ32
2.3 Tổng quan các nghiên cứu liên quan33
3 ðẶC ðIỂM ðỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU 36
3.1 ðặc ñiểm ñịa bàn nghiên cứu:36
3.1.1 ðiều kiện tự nhiên: 36
3.1.2 Kinh tế- xã hội 41
3.2 Phương pháp nghiên cứu: 50
3.3 Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu:54
4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU55
4.1.1 Khái quát tình hình phát triển nông nghiệp, nông thôn trên ñịa bàn
huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ55
4.1.2 Thực trạng vai trò phụ nữ trong nông nghiệp, nông thôn ở ñịa bàn
huyện Lâm Thao 58
4.1.2.1 Khái quát về tình hình phụ nữ huyện58
4.1.2.2 Thực trạng vai trò phụ nữ trong phát triển nông nghiệp, nông
thôn 65
4.1.3 ðánh giá chung: 96
4.1.4 Nhân tố ảnh hưởng ñến phát huy vai trò của phụ nữ trong phát
triển nông nghiệp, nông thôn.99
4.1.4.1 Nhóm nhân tố bên ngoài 100
4.1.4.2 Nhóm nhân tố bản thân phụ nữ105
4.2 ðịnh hướng, giải pháp phát huy vai trò của phụ nữ trong nông nghiệp
và phát triển nông thôn 108
4.2.1 Căn cứ: 108
4.2.2 ðịnh hướng: 109
4.2.3 Những giải pháp chủ yếu: 111
5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ121
5.1 Kết luận: 121
5.2 Kiến nghị 122
TÀI LIỆU THAM KHẢO 124

1. ðẶT VẤN ðỀ
1.1. Tính cấp thiết của ñề tài
Trong phát triển kinh tế- xã hội nói chung cần rất nhiều yếu tố tác
ñộng khác nhau như: lao ñộng, vốn, kỹ thuật, . ðể kinh tế, xã hội nông thôn
ngày càng phát triển không thể không kể ñến vai tròcủa kinh tế nông nghiệp,
các nhân tố ảnh hưởng trong phát triển nông nghiệp,nông thôn. Trong ñó,
phụ nữ có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế- xã hội của ñất nước nói
chung và phát triển nông nghiệp, nông thôn nói riêng. Trong lịch sử dựng
nước và giữ nước ñã ghi nhận những cống hiến to lớncủa các tầng lớp phụ nữ
Việt Nam. Họ luôn xứng ñáng với Tám chữ vàng ñược Bác Hồ trao tặng
“Anh hùng, Bất khuất, Trung hậu, ðảm ñang” trong thời kỳ ñấu tranh bảo vệ
tổ quốc và xứng ñáng với tám chữ “Anh hùng, sáng tạo, trung hậu, ñảm ñang”
trong thời kỳ ñổi mới. Họ luôn nêu cao tinh thần yêu nước, ñoàn kết, phát huy
tiềm năng, sức sáng tạo của bản thân trong lao ñộng, sản xuất, rèn luyện, học
tập; ñã ñạt nhiều thành tích trên các lĩnh vực kinhtế, chính trị, văn hóa, xã
hội, an ninh, quốc phòng, ; góp phần to lớn vào sự nghiệp xây dựng và phát
triển ñất nước.
Trong nông thôn Việt Nam, ñang có xu hướng nữ hóa lao ñộng nông
thôn, phụ nữ chiếm khoảng trên 60% so với phụ nữ cảnước, gần 50% dân số
ở nông thôn và lao ñộng nữ chiếm trên 50 % lao ñộngtrong nông thôn, họ có
ñóng góp quan trọng trong xây dựng gia ñình no ấm, bình ñẳng, tiến bộ, hạnh
phúc, phát triển xã hội và nông nghiệp, nông thôn. Tuy nhiên, phụ nữ nông
thôn còn chịu nhiều thiệt thòi, họ chưa ñược sự quan tâm ñúng mức về sức
khỏe, việc làm, ñịa vị trong gia ñình và xã hội, tâm tư, tình cảm, thiếu thốn
thông tin, ñiều kiện học tập nâng cao trình ñộ về m ọi mặt, . Phần lớn phụ nữ
trong nông thôn thường bị coi là người nội trợ thuần túy nhưng họ lại là lao
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế
2
ñộng chính trong sản xuất nông nghiệp và có ñóng góp quan trọng vào phát
triển nông thôn. Do vậy, việc giúp ñỡ, tạo ñiều kiện ñể phụ nữ phát huy ñược
vai trò của mình trong các lĩnh vực là nhiệm vụ và trách nhiệm của các cấp, các
ngành, các nhà khoa học và ñịa phương cần nghiên cứu, tạo ñiều kiện.
Trong những năm gần ñây, nhờ có chính sách ñổi mới của ðảng, Nhà
nước về phát triển kinh tế ñã làm thay ñổi mọi mặt ñời sống kinh tế- xã hội
của cả nước. Vai trò của phụ nữ ñã ñược cải thiện trong một số lĩnh vực quan
trọng như: phụ nữ tham gia quản lý Nhà nước, phụ nữtham gia vào cấp ủy,
các cơ quan dân cử và các lĩnh vực xã hội khác. Tuynhiên, vai trò của phụ nữ
vẫn bị hạn chế hơn so với nam giới.
Huyện Lâm Thao là huyện sản xuất nông nghiệp khá ñồng ñều giữa các
xã và thị trấn trên ñịa bàn huyện. Phụ nữ có ñóng góp không nhỏ vào sản xuất
nông nghiệp của huyện. Họ là người trực tiếp tham gia lao ñộng sản xuất
nông nghiệp, tham gia các hoạt ñộng khác, họ có ñóng góp quan trọng trong
phát triển kinh tế- xã hội của huyện nói chung và phát triển nông nghiệp, nông
thôn nói riêng. Tuy nhiên, trên thực tế, họ chưa thực sự phát huy và khẳng
ñịnh ñược ñầy ñủ vai trò của mình, họ vẫn phải chịuñựng những thua thiệt
trong các hoạt ñộng trên các lĩnh vực xã hội nói chung và trong nông nghiệp,
nông thôn nói riêng.
Từ trước ñến nay, ñã có nhiều nghiên cứu về vai trò của phụ nữ trong các
lĩnh vực ñời sống xã hội, nhưng trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn thì chưa
nhiều. Qua các nghiên cứu ñã cung cấp kinh nghiệm về phân tích vai trò của phụ
nữ trong xã hội và các lĩnh vực cụ thể. Tuy nhiên, huyện Lâm Thao chưa có
nghiên cứu nào về vai trò của phụ nữ trong phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Vậy xuất phát từ những vấn ñề trên tôi lựa chọn nghiên cứu ñề tài:
“Vai trò của phụ nữ trong phát triển nông nghiệp, nông thôn trên ñịa
bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ”
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế
3
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở ñánh giá thực trạng vai trò của phụ nữ trong phát triển nông
nghiệp, nông thôn, ñưa ra các giải pháp nhằm tạo ñiều kiện cho phụ nữ phát
huy vai trò, thế mạnh của họ góp phần phát triển nông nghiệp, nông thôn;
nâng cao vai trò của phụ nữ trong phát triển nông nghiệp, nông thôn, trong
phát triển kinh tế- xã hội góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện ñời sống.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của phụ nữ trong phát
triển nông nghiệp, nông thôn.
- ðánh giá thực trạng về vai trò của phụ nữ trong nông nghiệp, nông
thôn, qua ñó phân tích các yếu tố ảnh hưởng ñến vaitrò của họ trong nông
nghiệp, nông thôn huyện Lâm Thao trong thời gian qua.
- ðề xuất các giải pháp nhằm nâng cao vai trò của phụ nữ trong phát
triển nông nghiệp, nông thôn trong thời gian tới.
1.3. ðối tượng và phạm vi nghiên cứu:
1.3.1. ðối tượng nghiên cứu:
Phụ nữ tham gia hoạt ñộng trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn ở ñịa
bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu:
1.3.2.1. Nội dung:
Tập trung nghiên cứu năng lực và ñóng góp của phụ nữ trong phát triển
nông nghiệp, nông thôn. Tìm ra những yếu tố ảnh hưởng ñến phụ nữ phát huy
vai trò của họ trong phát triển trong nông nghiệp, nông thôn. ðề ra các giải
pháp chủ yếu nhằm tạo ñiều kiện ñể phụ nữ phát huy tốt vai trò phụ nữ trong
phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế
4
1.3.2.2. Không gian
Nghiên cứu tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
1.3.3.3. Thời gian nghiên cứu ñề tài
Các vấn ñề liên quan ñến vai trò của phụ nữ huyện trong phát triển
nông nghiệp, nông thôn trong giai ñoạn từ năm 2008 – 2010.
1.4. Câu hỏi nghiên cứu:
Phụ nữ có vai trò gì trong phát triển nông nghiệp, nông thôn?
Những yếu tố nào ảnh hưởng ñến việc phát huy vai trò của phụ nữ
trong nông nghiệp, nông thôn?
Cần phải có những giải pháp gì ñể hỗ trợ cho phụ nữphát huy vai trò
của họ?
Phụ nữ cần phải làm gì ñể khẳng ñịnh vai trò của mình trong phát triển
nông nghiệp, nông thôn?
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế
5
2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
2.1. Cơ sở lý luận
2.1.1. Một số lý luận cơ bản về giới
2.1.1.1 Khái niệm về giới
“Giới”biểu thị sự khác biệt giữa nam và nữ từ giác ñộ xãhội, liên quan
tới quan niệm, hành vi, quan hệ và ñịa vị xã hội trong bối cảnh cụ thể, không
ñề cập ñến sự khác biệt về sinh học [16].
ðể hiểu rõ hơn về Giới, ta tìm hiểu thêm khái niệm về Giới tính: Giới
tính là chỉ sự khác biệt giữa nữ giới và nam giới về mặt sinh học. Sự khác biệt
này liên quan chủ yếu ñến tái sản xuất nòi giống, mang tính bẩm sinh, do các
yếu tố tự nhiên quy ñịnh. Sự khác biệt này thể hiệnbằng cấu tạo cơ thể, thể
chất, chức năng sinh lý của mỗi giới tính ñã ñược hình thành từ trong bào thai
và tồn tại vĩnh cửu trong suốt cuộc ñời của con người. Như vậy, giới tính là
sự ổn ñịnh về tương quan giữa hai giới tính trong quá trình sinh sản. Chức
năng sinh lý của nữ và của nam là không thể thay thế cho nhau, nó là yếu tố
bất biến cả về không gian lẫn thời gian. Sự khác biệt về ñặc ñiểm giữa nam
giới và nữ giới thể hiện qua một số biểu hiện như sau:
Sự khác biệt giữa nam và nữ [5, tr4]

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Vân Anh, Lê Ngọc Hùng (2000), Phụ nữ - Giớivà phát triển, Nhà
xuất bản Hà Nội.
2. Ban vì sự tiến bộ phụ nữ huyện Lâm Thao (2010), Báo cáo kết quả thực
hiện kế hoạch hành ñộng vì sự tiến bộ phụ nữ huyện giai ñoạn 2006-
2010.
3. Phạm Văn Bình (2003), Giới và một số hoạt ñộng ởhuyện Kinh Môn, tỉnh
Hải Dương, Luận Văn tốt nghiệp ðại học Nông Nghiệp Hà Nội.
4. Phạm Thị Mỹ Dung (2005), Giới và phát triển nôngthôn, ðại học nông
nghiệp Hà nội.
5. Phạm Thị Minh Hằng, Phụ nữ sản xuất nông nghiệp và an ninh lương thực
tại xã Hải Vân, Hải Hậu, Nam ðịnh.
6. Bùi Thị Hiền (2003), Vai trò của phụ nữ Êñê trong kinh tế hộ, huyện Krông
Ana, ðăklăk (thực trạng và giải pháp), Luận văn Thạc sỹ kinh kế
ðại học nông nghiệp Hà Nội.
7. Quyền ðình Hà và nhóm tác giả, Khảo sát vai trò phụ nữ trong phát triển
nông nghiệp, nông thôn xã Nghĩa hiệp, huyện Yên Mỹ,tỉnh Hưng
Yên.
8. Nguyễn Thị Kim Hoa (2000), Vị thế, vai trò của phụ nữ trong gia ñình
nông thôn ðồng bằng Bắc Bộ hiện nay (nghiên cứu tạitỉnh Nam
ðịnh), Luận án Tiến sỹ Xã hội học.
9. Nguyễn Thị Hòa(2007), Giới, việc làm và ñời sốnggia ñình, Nhà xuất bản
khoa học xã hội.
10. Bùi Thị Hồng (2010), Tìm hiểu vai trò của phụ nữ trong gia ñình, nghiên
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế
125
cứu tại xã Hưng Thông, Hưng Nguyên, Nghệ An, Khóa luận tốt
nghiệp ðại học Nông nghiệp Hà Nội.
11. Chu Tiến Quang (2008), Vấn ñề bình ñẳng giới trong phát triển kinh tế
nông nghiệp, nông thôn.
12. Trần Xuân Lan (2009), Vai trò của phụ nữ trong phát triển cộng ñồng trên
ñịa bàn tỉnh Hà Tây.
13. Nhóm tác giả GS Lê Thi, PTS Lê Thị Vinh, PTS Nguyễn Linh Khiếu,
PTS Nguyễn Thị Khoa, Bà Ngô Ngọc Liên, bà Thăng Minh Sắt
(1997), Chính sách XH ñối vơi nông thôn, quy trình xây dựng và
thực hiện.
14. Nguyễn ðình Tấn(2005), Cơ cấu xã hội và phân tầng xã hội, Nhà xuất bản
Lý luận Chính trị Hà Nội.
15. PGS, TS Hoàng Bá Tinh, Chính sách ñối với phụ nữ nông thôn thời kỳ
ñẩy mạnh Công nghiệp hóa, hiện ñại hóa ñất nước.
16. Văn Trọng Thủy (2009), Vai trò của giới trong sản xuất lúa theo phương
pháp cải tiến SRI huyện Mỹ ðức, Hà Tây.
17. ðảng Cộng Sản Việt Nam (2006), Văn kiện ðại hôiñại biểu toàn Quốc
lần thứ X, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
18. ðảng Bộ tỉnh Phú Thọ (2010), Văn kiện ðại hội ðại biểu tỉnh Phú Thọ
lần thứ XVIII.
19. ðảng bộ huyện Lâm Thao, Văn kiện ðại hội ñại biểu huyện Lâm Thao lần
thứ XXVIII.
20. Hội liên hiệp phụ nữ huyện Lâm Thao, Nghị quyếtðại hội phụ nữ huyện
Lâm Thao lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2006 – 2011.
21. Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Lâm Thao, Báo cáo kết quả công tác Hội và
phong trào phụ nữ các năm 2008, 2009, 2010.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế
126
22. Hội liên hiệp phụ nữ huyện Lâm Thao, báo cáo sốliệu công tác các năm
2008, 2009, 2010.
23. Niên giám thống kê huyện Lâm Thao các năm 2008,2009, 2010.
24. Vương Thị Vân (2009), Vai trò của phụ nữ nông thôn trong phát triển
kinh tế hộ tại huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, Luận văn Thạc
sỹ Kinh tế ðại học Thái Nguyên.