Luận Văn Vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội ở Việt Nam hiện nay

Tên đề tài
Vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội ở Việt Nam hiện nay


[TABLE="width: 100%"]
[TR]
[TD="width: 96%"]PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Bước sang thế kỷ 21, thế giới đang diễn ra những biến động to lớn về nhiều mặt như: ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái, khủng bố, bệnh tật hiểm nghèo, chiến tranh, xung đột tôn giáo, khủng hoảng kinh tế, tài chính, đói nghèo đang diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới. Trong bối cảnh đó sự hồi sinh và gia tăng mạnh mẽ của các tôn giáo cũ và một số hình thức tôn giáo mới lạ như là những nhân tố làm cho mối quan hệ giữa con người ngày càng phức tạp.
Trong xu thế chung của sự gia tăng tôn giáo thì ở nước ta đời sống tôn giáo đang có vận động mạnh mẽ trong những năm gần đây, trong đó có Phật giáo.
Phật giáo là một tôn giáo lớn trên thế giới, đồng thời cũng là một tôn giáo mà có những nội dung, tư tưởng mang đậm tính triết học sâu sắc. Phật giáo truyền vào Việt Nam khoảng đầu công nguyên, vốn có tư tưởng truyền thống gắn liền với sinh hoạt văn hóa “nông nghiệp lúa nước”, một nền văn hóa nhân bản, bao dung, trí tuệ, khai phóng, đượm sắc thái hiếu sinh, hiếu hòa và giải thoát với đặc tính từ bi, hỷ xả, vô ngã, vị tha, v.v . Chính vì thế, Phật giáo đã được nhân dân Việt Nam đón nhận một cách trân trọng có chọn lọc và tiếp biến để trở thành tôn giáo truyền thống của dân tộc. Trải qua hơn 2.000 năm gắn bó và đồng hành cùng dân tộc, Phật giáo Việt Nam có ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống tinh thần của nhân dân.
Ngày nay, với nhiều lý do Phật giáo ở nước ta đang có sự vận động và phát triển một cách nhanh chóng. Sự phát triển của Phật giáo đã kéo theo nhiều hậu quả như: một số kẻ lợi dụng chùa làm nơi bói toán, lên đồng, xem sao, xem tướng, giải hạn . để kiếm tiền bất chính (họ không phải là những người Phật tử chân chính). Trước cổng chùa một số người dân bày bán đủ loại sách tử vi, cúng sao, giải hạn không có nguồn gốc xuất xứ, làm mê hoặc quần chúng Trên thực tế sự gia tăng của Phật giáo đâu đây xuất hiện những vụ gây rối làm ảnh hưởng đến an ninh, chính trị xã hội mà ai cũng biết rằng sau chúng là mưu toan của những thế lực thù địch tìm cách lợi dụng các tôn giáo trong đó có Phật giáo như là công cụ để thực hiện chiến lược “diễn biến hoà bình” hòng xoá bỏ mọi thành quả của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay. Bên cạnh những tiêu cực thì Phật giáo đang vận động để thích nghi với xã hội hiện đại ngày nay như: về hình thức các cơ sở Phật giáo đươc tu sửa và xây dựng khang trang hơn, bên trong sinh hoạt Phật giáo được cải tiến, tuyên truyền giáo lý nhà phật được tăng cường, công tác đào tạo chức sắc được đẩy mạnh để từ đó nâng cao vị trí vai trò tích cực của mình trong đời sống chính trị xã hội
Phật giáo là một hiện tượng xã hội đã tồn tại và khả năng còn tồn tại lâu dài và ngày càng gia tăng, phát triển bởi lẽ nó có những điều phù hợp nhất định đáp ứng một số nhu cầu nào đó của con người, của xã hội. Mặt khác trong thực tế thì từ khi du nhập, phát triển ở nước ta đến nay Phật giáo có những ảnh hưởng tích cực trong đời sống nhân dân trên nhiều lĩnh vực, như đạo đức, lối sống, văn hoá, chính trị, kiến trúc .Vậy những hợp lý của Phật giáo đó là gì? Và biểu hiện vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội ra sao. Xuất phát từ tính cấp thiết nêu trên tôi đã chọn đề tài “Vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội ở Việt Nam hiện nay”.

2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Phật giáo là một tôn giáo lớn nhất ở nước ta do vậy đã luôn được quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu các công trình tiêu biểu như: “Phật giáo nguyên thuỷ đến thế kỷ XIII” của Trần Văn Giáp; “ Việt Nam Phật giáo sử lược” của Thích Mật Thể; “Phật giáo Việt Nam” của nhiều tác giả do giáo sư Nguyễn Tài Thư chủ biên, hay hoặc “Lược sử Phật giáo Việt Nam” của thượng tạo Thích Minh Tuệ Các công trình này đã tổng kết khái quát tiến trình lịch sử Phật giáo tại Việt Nam. Ngoài ra còn rất nhiều các các công trình nghiên cứu của các tác giả về Phật giáo ở Việt Nam như:
“Tư tưởng Phật giáo” của Nguyễn Duy Hinh đã đi sâu nghiên cứu nội dung tư tưởng Phật giáo Việt Nam. Đặc điểm Phật giáo Việt Nam được hình thành trên cơ sở tín ngưỡng, tâm linh của cư dân bản địa có tiếp thu tôn giáo ngoại nhập
Còn tác giả Thiền sư Định Lực và Cư sĩ Nhất Tâm trong công trình “ Phật giáo Việt Nam và Thế giới” đã mô tả Phật giáo và những vấn đề cơ bản của Phật pháp,Thiền. Tôn giáo hiện hành và sự ảnh hưởng của nó tới văn hoá, kinh tế, chính trị của các quốc gia, các dân tộc
Trong “Đại cương triết học Phật giáo Việt Nam”của Nguyễn Hùng Hậu tác giả viết về Lược sử Phật giáo Việt Nam từ khởi nguyên đến thế kỷ XIV với những trường phái tiêu biểu. Phân tích về thế giới quan và nhân sinh quan phật Giáo Việt Nam.
Hay “Tư tưởng Phật giáo” của Thích Trí Quảng gồm các bài giảng và bài viết của Hoà Thượng Thích Trí Quảng về tư tưởng Phật giáo, cách tu niệm phật pháp, giới luật của phật tử . và những thành quả của Giáo hội Phật giáo Việt Nam
Rồi “Phật giáo với văn hoá Việt Nam” của Nguyễn Đăng Duy, tác giả đã nghiên cứu các khái niệm, tư duy triết lý văn hoá về Phật giáo với văn hoá Việt Nam; việc du nhập và mở rộng Phật giáo ở Việt Nam; Lý luận Phật giáo với văn hoá hữu hình; Phật giáo với văn hoá tinh thần và Phật giáo với văn học
Trong cuốn “Kỷ yếu hội thảo kỷ niệm 20 năm thành của lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam” của Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã Giới thiệu các báo cáo hoạt động của Giáo hội phật giáo về những thành tựu, những kinh nghiệm, nguyên tắc, ý nghĩa, phương pháp tổ chức và thực hiện về phương hướng sắp tới của giáo hội
“Hồi ký thành lập Hội Phật giáo Việt Nam” của Thích Trí Hải là công trình giới thiệu quá trình thành lập Hội Phật giáo Việt Nam (1934) và các thời kỳ: lục hoà tịnh lữ, phật học tùng thư, chùa quán sứ - Hội Bắc kỳ Phật giáo, Hội Phật giáo Việt Nam, Tổng hội Phật giáo Việt Nam, Giáo hội tăng già Việt Nam. Giới thiệu về tổ chức, công việc gắn liền với từng thời kỳ.
Phật giáo với văn hóa - xã hội Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa do Nguyễn Hồng Dương chủ biên công trình đã tập hợp các tham luận khoa học đề cập đến nhiều góc độ của Phật giáo tham góp vào lĩnh vực văn hoá - xã hội Việt Nam trong thời kỳ hiện đại hoá, công nghiệp hoá của đất nước
Phật giáo là một tôn giáo lớn ở Việt Nam, đã đồng hành cùng dân tộc ta hơn 2000 nghìn năm do vậy Phật giáo đã thu hút nhiều nhà khoa học nghiên cứu, tìm hiểu ở nhiều khía cạnh khác nhau. Các công trình này rất có giá trị giúp tôi khi nghiên cứu về vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội ở Việt Nam hiện nay

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của luận văn là quá trình du nhập và phát triển của Phật giáoViệt Nam và đặc biệt đi sâu tìm hiểu vai trò của Phật giáo trong đời xã hội Việt Nam trong thời kỳ hiện nay.

4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
ã Mục đích
Luận văn làm rõ vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội hiện nay, từ đó nêu ra những giải pháp nhằm phát huy vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội hiện nay.
ã Nhiệm vụ
Nghiên cứu một cách tương đối có hệ thống lý luận của triết học Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về vai trò của tôn giáo trong đời sống xã hội.
Phân tích, nghiên cứu quá trình du nhập và phát triển của Phật giáo và thực trạng phát triển của Phật giáo ở Việt Nam hiện nay để tìm hướng tiếp cận phù hợp
Đi theo hướng đã được xác định, nghiên cứu một cách có hệ thống vấn đề vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội Việt Nam hiện nay.

5. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Cơ sở phương pháp luận của đề tài là phương pháp biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngoài ra luận văn có tham khảo một vài công trình nghiên cứu của các học giả trong và ngoài nước liên quan đến đề tài để thực hiện luận văn này, bên cạnh việc dựa vào phương pháp lịch sử triết học, tôi sử dụng các phương pháp cơ bản sau: phương pháp phân tích - tổng hợp, phương pháp so sánh - đối chiếu, phương pháp lịch sử, phương pháp hệ thống - cấu trúc.

6. Đóng góp của luận văn
- Luận văn góp phần phân tích một cách có hệ thống lý luận về vai trò của tôn giáo nói chung dựa trên cơ sở những luận điểm do các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác – Lênin đề ra.
- Phân tích một cách có hệ thống tư tưởng Hồ chí Minh và quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về vai trò của tôn giáo
- Phân tích quá trình du nhập, phát triển và thực trạng phát triển của Phật giáo ở Việt Nam hiện nay.
- Phân tích vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội Việt Nam hiện nay.
Với những kết quả đó tác giả hy vọng luận văn này có thể góp phần vào thực tiễn nghiên cứu vai trò của Phật giáo ở Việt Nam hiên nay.

7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khoả; luận văn gồm có 3 chương, tiết.

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU 3

CHƯƠNG 1 CÁC QUAN ĐIỂM KHÁC NHAU VỀ VAI TRÒ XÃ HỘI CỦA TÔN GIÁO 8
1.1. Một số quan điểm ngoài Mác xít về vai trò xã hội của tôn giáo. 9
1.2. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về vai trò xã hội của tôn giáo. 14
1.3 Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về vai trò của tôn giáo. 20
1.3.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của tôn giáo. 20
1.3.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về vai trò của tôn giáo. 28

CHƯƠNG 2 VAI TRÒ CỦA PHẬT GIÁO TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI VIỆT NAM HIỆN NAY 36
2.1. Quá trình du nhập, phát triển và đặc điểm của Phật giáo ở Việt Nam 36
2.1.1. Quá trình du nhập và phát triển của Phật giáo ở Việt Nam. 36
2.1.2. Đặc điểm Phật giáo ở Việt Nam 41
2.2. Thực trạng phát triển của Phật giáo hiện nay ở Việt nam và những vấn đề đặt ra từ thực trạng đó. 45
2.2.1.Thực trạng phát triển của Phật giáo ở Việt Nam hiện nay. 45
2.2.2. Những vấn đề đặt ra từ thực trạng phát triển của Phật giáo ở Việt Nam hiện nay. 57
2.3. Vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội Việt Nam- nhìn từ giác độ lịch sử phát triển tư tưởng và sinh hoạt văn hoá, xã hội Việt Nam 59
2.4. Vai trò của Phật giáo đối với đạo đức 63
2.5. Vai trò của Phật giáo đối với văn hoá dân tộc 82
2.6. Vai trò của phật giáo đối với chính trị tư tưởng. 92

CHƯƠNG 3 NHỮNG GIẢI PHÁP CĂN BẢN NHẰM PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA PHẬT GIÁO TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI VIỆT NAM HIỆN NAY 96
3.1.Tôn trọng và quản lý tốt hoạt động của Phật giáo theo đúng pháp luật và chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước. 96
3.1.1. Tăng cường bảo vệ các cơ cở vật chất và tôn trọng các nghi lễ của Phật giáo. 103
3.1.2. Tăng cường công tác quản lý của Đảng và Nhà nước đối với hoạt động và tổ chức của Phật giáo. 105
3.2. Từng bước khắc phục ảnh hưởng tiêu cực của Phật giáo trong đời sống xã hội Việt Nam hiện nay. 106
3.2.1. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. 107
3.2.2. Tăng cường tuyên truyền làm thay đổi nhận thức về vai trò tích cực của Phật giáo đối với đời sống xã hội. 113

KẾT LUẬN 114

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 116[/TD]
[/TR]
[/TABLE]