Tài liệu Vai trò của ngân hàng thương mại trong việc tham gia phát triển thị trường chứng khoán

[TABLE=width: 97%, align: center]
[TR]
[TD]Vai trò của ngân hàng thương mại trong việc tham gia phát triển thị trường chứng khoán
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]

Vớitrên 5 năm hình thành và hoạt động, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đã có nhữngbước phát triển đáng kể. Riêng trong năm 2005, chỉ số VNIndex đã tăng từ 237,23lên 307,5, tức 30%. Tổng giá trị thị trường đạt 26.878 tỷ đồng, trong đó cổphiếu chiếm 10,4%, trái phiếu chiếm 88,7% và chứng chỉ quỹ chiếm 0,9% . Tuy cònnon trẻ, nhưng TTCK Việt Namđã chứng tỏ là một kênh dẫn vốn quan trọng, phục vụ đắc lực cho công cuộc pháttriển kinh tế của đất nước. Người ta thường cho rằng, khi TTCK có xu hướng tăngtrưởng mạnh mẽ thì lượng chu chuyển vốn qua hệ thống Ngân hàng Thương mại(NHTM) bị giảm sút và ngược lại. Tuy nhiên, đặc thù của nền kinh tế Việt Namvới tiềm năng về vốn trong dân cư còn rất lớn thì nếu có sự tham gia của cácNHT M vào TTCK sớm hơn và mạnh mẽ hơn thì TTCK còn có những bước phát triểnngoạn mục hơn nữa.
Trongbài viết này, chúng tôi sẽ xem xét vai trò của các NHTM trên thị trường thứcấp. Từ đó có những kiến nghị và giải pháp nhằm thúc đẩy sự tham gia của cácNHTM vào TTCK.
1.Trên thị trường sơ cấp.
a.Vai trò phát hành:
Nhằmphục vụ cho mục tiêu tăng trưởng, nhu cầu vốn dài hạn thông qua phát hành tráiphiếu của các NHTM là rất lớn. Cho đến nay, hoạt động phát hành trái phiếu củacác NHTM chưa phải là hoạt động thường xuyên, liên tục. Tuy nhiên, đợt pháthành trái phiếu tăng vốn vừa qua của Ngân hành Ngoại thương (NHNT) đã chứng tỏmối quan tâm lớn của thị trường đối với trái phiếu ngân hàng, đặc biệt là cácNHTM hoạt động tốt có uy tín. Nhằm phục vụ cho tăng trưởng kinh tế, yêu cầu vềmở rộng quy mô vốn của các NHTM càng đặt ra bức thiết. Việc các NHTM phát hànhtrái phiếu có ý nghĩa quan trọng: một mặt, nó góp phần tăng hàng hoá cho thịtrường chứng khoán, mặt khác nó là một kênh dẫn vốn quan trọng cho các NHTM chomục tiêu tăng trưởng của nền kinh tế.
b.Vai trò đầu tư trực tiếp:
Vớitiềm lực tài chính mạnh và khả năng sử dụng vốn ngắn hạn đầu tư dài hạn, cácNHTM có thể đóng vai trò là nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu, đặc biệt làđối với trái phiếu Chính phủ, vốn đòi hỏi tầm nhìn đầu tư trung và dài hạn.Trên thực tế, một số lượng lớn trái phiếu Chính phủ và công trái là do NHTMmua. Trong năm 2005, tổng lượng trái phiếu Chính phủ phát hành là 17.226 tỷđồng, trong đó các NHTM mua 12.058 tỷ đồng, chiếm khoản 70%.
c.Vai trò phân phối, bảo lãnh phát hành:
Tạimột số thị trường tài chính lớn trên thế giới, các trung gian tài chính, trongđó có các NHTM đóng vai trò quan trọng trên thị trường trái phiếu với tư cáchlà đại lý sơ cấp (Primary Dealers) hoặc bảo lãnh phát hành.
TạiViệt Nam,bảo lãnh phát hành là phương thức phổ biến nhất đối với trái phiếu Chính phủ.Với độ tín nhiệm cao và tiềm lực tài chính mạnh, các NHTM có ưu thế lớn khitham gia bảo lãnh phát hành. Bên cạnh đó, trái phiếu Chính phủ còn được chàobán qua Trung tâm giao dịch chứng khoán và bán lẻ qua hệ thống Kho bạc Nhànước.
Tuynhiên, Việt Namchưa có hệ thống các đại lý sơ cấp. Việc hình thành hệ thống đại lý sơ cấp vớisự tham gia của các NHTM sẽ góp phần đẩy nhanh và hiệu quả qúa trình phân phốitrái phiếu Chính phủ.
2.Trên thị trường thứ cấp.
Vớivai trò là trung gian trên thị trường, các NHTM có thể thực hiện các nghiệp vụsau:
a.Kinh doanh trái phiếu:
Mớiđưa vào hoạt động từ tháng 8/2005, hoạt động kinh doanh trái phiếu của NHNT với13 đối tác là các NHTM và các công ty chứng khoán đã có những kết quả hết sứckhả quan. Tính đến hết năm 2005, tổng doanh số giao dịch đạt khoảng 2.700 tỷđồng, trong đó chiếm phần lớn là hoạt động bán mua lại (chiếm khoảng 2.670 tỷđồng, tức là khoảng 99%). Do vậy có thể thấy rõ ràng hoạt động kinh doanh tráiphiếu của NHNT thực chất là hoạt động chiết khấu, tạo thanh khoản cho thịtrường. Bện cạnh đó, hoạt động kinh doanh trái phiếu, công trái với các nhà đầutư nhỏ lẻ cũng có tiềm năng phát triển lớn, nhưng chưa được tổ chức thật sựchuyên nghiệp. Một ưu điểm nữa của hình thức kinh doanh này là không bị giớihạn bởi thời gian giao dịch của thị trường chứng khoán tập trung.