Tài liệu Vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường

Nhà nước đóng vai trò điều tiết vĩ mô trong nền kinh tế

Thế kỷ XX đã chứng kiến cuộc đua tranh giữa hai hệ thống kinh tế, nói đúng hơn là hai giải pháp vĩ mô đối lập nhau: nền kinh tế chỉ huy dựa trên sự kiểm soát tập trung của Nhà nước và nền kinh tế thị trường dựa vào thành phần kinh tế tư nhân. Và đến cuối thế kỷ XX thì câu trả lời cho cuộc chạy đua nói trên mới trở nên rõ ràng: mô hình của nền kinh tế chỉ huy đã thất bại trong việc duy trì tăng trưởng, trong việc tạo ra sự phồn vinh và thậm chí cả trong việc nâng cao đời sống nhân dân. Trong khi đó, nền kinh tế thị trường lại tỏ ra thành công ở nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên, mô hình kinh tế thị trường vẫn cần sự tham gia điều tiết của nhà nước.

Theo như các lý thuyết về nền kinh tế thị trường thì có những qui luật của nó quy luật cung-cầu, quy luật cạnh tranh, quy luật giá trị - mà Nhà nước phải tôn trọng. như vậy nền kinh tế thị trường tự do cạnh tranh có khả năng tự cân bằng cung-cầu; và thị trường lao động, vốn hay đất đai chỉ vận hành đúng theo quy luật giá trị khi nó loại bỏ sự can thiệp của Nhà nước. Lý luận trên đây được hầu hết các sách giáo khoa kinh tế học - do các tác giả theo quan điểm chính thống tân cổ điển soạn - trình bày như là những điều hiển nhiên, không ai chối cãi. Song, phải chăng vì thế mà nó hoàn toàn đúng đắn? Lịch sử của hơn hai thế kỷ chủ nghĩa tư bản thì cho thấy chưa hề có một nền kinh tế thị trường thuần túy, tức không chịu sự điều tiết, dưới hình thái này hay hình thái khác, của nhà nước.