Báo Cáo ứng dụng mô hình hec-hms dự báo lưu lượng lũ thượng lưu sông vu gia- thu bồn

ỨNG DỤNG MÔ HÌNH HEC-HMS DỰ BÁO LƯU LƯỢNG
LŨ THƯỢNG LƯU SÔNG VU GIA- THU BỒN
APPLYING HEC-HMS MODEL TO FORECAST FLOODING DISCHAGE AT
UPSTREAM VUGIA-THUBON RIVERS

SVTH: HỒ VĂN HÒA -NGUYỄN TRƯỜNG HUY
THÁI PHÚC THUẬN
Sinh viên, Trường Đại học Bách khoa, Đại học Đà Nẵng
HDKH: GS.TS NGUYỄN THẾ HÙNG
Trường Đại học Bách khoa, Đại học Đà Nẵng
Tóm tắt
Khu vực miền Trung hàng năm thường hay bị lũ lụt gây ra thiệt hại lớn về nhân mạng cũng
như tài sản cho dân trong vùng. Việc dự báo lưu lượng lũ xảy ra ở thượng nguồn để làm cơ
sở tính toán cho các mô hình thủy lực là rất cần thiết. Trong bài viết nầy chúng tôi đã nghiên
cứu ứng dụng phần mền Hec-Hms để mô hình hóa dòng chảy thượng lưu hệ thống sông Vu
Gia – Thu Bồn nhằm phục vụ cho công tác dự báo lũ các sông để giảm thiểu những thiệt hại
cho dân trong vùng. Kết quả tính toán đã được hiệu chỉnh bởi các trận mưa lũ xảy ra trong 2
năm 1998 & 1999.
Abstract
Every year, in Central Region of Vietnam are always being suffer damaged serious to people
and property by floods. In plight that, forecasting discharge at upstream rivers for the boundary
conditions of hydrodynamic models are very urgent. In this paper, we apply Hec-Hms software
for forecasting discharge at upstream of Vu Gia – Thu Bon rivers which are needed for many
hydrodynamic models. The results are verification by flood discharge at upstream of basin’s
Thu Bon-Vugia Rivers in the years 1998 & 1999.

1. Mở đầu
Mô hình HEC-HMS được nâng cấp từ HEC-1 công bố vào năm 2000. HEC-HMS sử
dụng tài liệu mưa để tính toán quá trình mưa rào - dòng chảy trên một lưu vực cụ thể. Chức
năng các thành phần mô hình dựa trên các mối quan hệ toán học đơn giản mà các quan hệ này
có xu hướng biểu thị các quá trình khí tượng, thuỷ văn, thuỷ lực bao gồm quá trình mưa rào -
dòng chảy. Những quá trình này được phân ra thành mưa, tích đọng, thấm, chuyển lượng mưa
hiệu quả thành dòng chảy của lưu vực, cung cấp nước cho dòng chảy cơ bản và diễn toán lũ.
Kết quả tính toán dùng cho dự báo lũ hoặc đầu vào cho mô hình thuỷ lực.
Mô hình HMS là mô hình có ít tham số và dể sử dụng, không yêu cầu cao về tài liệu
địa hình lưu vực, độ chính xác của mô hình cũng đã được kiểm nghiệm đối với các lưu vực từ
15 đến 1500km2
nên đề tài nghiên cứu đã lựa chọn mô hình này để áp dụng tính toán dòng
chảy tại các biên của mô hình thuỷ lực.
2. Nội dung
2.1. Cơ sở lí thuyết của mô hình Hec-hms
Trình tự tính toán theo các bước:
- Các mô hình tính lớp dòng chảy: Y = X – P
Trong đó: Y - độ sâu dòng chảy; X - lượng mưa; P - tổn thất
- Các mô hình tính lưu lượng dòng chảy mặt.
- Các mô hình tính lưu lượng dòng chảy ngầm.
- Các mô hình truyền lũ trong sông.
2.1.1. Mô hình tính lớp dòng chảy
a. Phương pháp tính mưa