Luận Văn Ứng dụng lý thuyết hành vi để quản trị rủi ro trên thị trường chứng khoán

TÓM TẮT ĐỀ TÀI
1. Lý do chọn đề tài:
Trước đây, chỉ có các nhà đầu tư nhỏ tham gia vào thị trường chứng khoán mới được 6 năm
tuổi của Việt Nam. Còn hiện nay, các công ty tài chính phố Wall đã tiến đến TP.HCM, trung
tâm kinh tế của VN. Cùng với Citigroup, JPMorgan cũng đang nhảy vào thị trường tài chính
của Việt Nam, điều này chứng tỏ Việt Nam đang có những bước tiến vượt bậc để hoà nhập
vào nền kinh tế thế giới.
Theo tờ báo The Wall Street Journal (Mỹ), chứng khoán Việt Nam đang là câu chuyện nóng
nhất trên các thị trường mới nổi lên hiện nay. Tổng số vốn giao dịch tăng từ 1 tỷ lên 15 tỷ
USD, một sự tăng trưởng quá nóng, đồng thời thị trường Việt Nam cũng ngầm cho thấy dấu
hiệu của một thứ bong bóng cổ điển, Giá cổ phiếu đã lên gần với mức giá của các cổ phiếu
Internet hồi những năm 90 thế kỷ trước. Rất nhiều lí do đưa ra để giải thích cho sự phát triển
mãnh liệt này, trong đó phần lớn cho rằng một trong những nguyên nhân chính là do tâm lí
bầy đàn, đầu tư theo phong trào của các nhà đầu tư trong nước. Và lâu nay vẫn có quan niệm
sai lầm rằng chỉ ở Việt Nam mới có tâm lí bầy đàn. Sự thật tâm lí đám đông đã xuất hiện ở
hầu hết các thị trường mới nổi, ngay cả ở các thị trường phát triển, vẫn có những giai đoạn
tồn tại tâm lí đám đông. Lịch sử đã chứng kiến nhiều vụ nổ bong bong và khủng hoảng như
khủng hoảng hoa tulip – Hà Lan, đại suy thoái thế giới, khủng hoảng 1987
Vì vậy, vấn đề được đặc ra là những động thái phức tạp của nhà đầu tư được giải thích như
thế nào và thị trường Việt Nam còn tồn tại những ưu - nhược điểm gì cần hoàn thiện và phát
triển, những giải pháp nào cần phải thực hiện để khắc phục tình trạng trong thời gian qua, và
những giải pháp nào cần hướng đến trong tương lai. Có lẽ đã đến lúc dùng đến các lý thuyết
cơ bản dựa trên tâm lý con người để giải thích và phòng tránh những bất thường trên thị
trường chứng khoán để đóng góp vào công cuộc phát triển nền kinh tế nói chung và TTCK
nói riêng.
2. Mục tiêu nghiên cứu:
Nghiên cứu về cơ sở lý luận của lý thuyết hành vi và quản trị rủi ro.
Nghiên cứu về thị trường chứng khoán trong năm 2006,2007.
Nghiên cứu về tình trạng đầu tư theo bầy đàn trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Đề ra những giải pháp để quản trị rủi ro trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
3. Phương pháp nghiên cứu:
Sử dụng phương pháp so sánh, đánh giá trực tiếp trên số liệu khảo sát được.

Ứng dụng lý thuyết của tài chính học hành vi để giải thích, phân tích và kết luận về số liệu và
tình trạng thực tiễn.
Kết hợp các kiến thức đã học và nghiên cứu diễn biến thị trường chứng khoán Việt Nam nói
riêng và thế giới nói chung, tìm hiểu những kinh nghiệm, những vấn đề vướng mắc của các
nước tương tự nền kinh tế Việt Nam nhằm đề ra các giải pháp thích hợp trong từng giai đoạn.
4. Kết cấu của đề tài:
Đề tài gồm 3 chương:
Chương 1: Tài chính học hành vi và quản trị rủi ro.
Chương 2: Tổng quan về thị trường chứng khoán Việt Nam và các câu chuyện của thế giới.
Chương 3: Ứng dụng lý thuyết hành vi để quản trị rủi ro trên thị trường chứng khoán.

MỤC LỤC
TÓM TẮT ĐỀ TÀI
CHƯƠNG 1 TÀI CHÍNH HỌC HÀNH VI VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO Trang 1
1.1. LÝ THUYẾT HÀNH VI: 1
1.1.1. Định nghĩa: 1
1.1.2. Phương pháp luận: 1
1.1.2.1. Những nguyên lý cơ bản của tài chính hành vi: 2
- Hành vi không hợp lí:
- Hành vi không hợp lí mang tính hệ thống:
- Giới hạn khả năng kinh doanh chên lệch giá trên thị trường tài chính:
1.1.2.2. Các ứng dụng của lý thuyết hành vi: 6
1.2. LÝ THUYẾT HÀNH VI VÀ LÝ THUYẾT THỊ TRƯỜNG HIỆU QUẢ: 7
1.3. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA QUẢN TRỊ RỦI RO: 9
1.3.1. Các loại rủi ro trong đầu tư chứng khoán: 10
1.3.1.1. Rủi ro hệ thống: 10
1.3.1.2. Rủi ro không hệ thống: 10
1.3.2. Xác định mức bù rủi ro: 11
1.3.3. Quy trình quản trị rủi ro: 11
1.4 TÀI CHÍNH HỌC HÀNH VI VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO: 11
Kết luận chương 1 12
*****
CHƯƠNG 2 TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM VÀ
CÁC CÂU CHUYỆN CỦA THẾ GIỚI 13
2.1. THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM: 13
2.1.1. Tổng kết thị trường chứng khoán năm 2006: 13
2.1.2. Tổng kết thị trường chứng khoán năm 2007: 15
2.1.3. SCIC - Giải pháp kích cầu của chính phủ năm 2008: 17
2.1.3.1. Những lợi ích từ hoạt động của SCIC: 17
2.1.3.2. Những tác hại từ hoạt động của SCIC: 20
2.1.4. Chỉ số VN-Index năm 2006, 2007 và 3 tháng đầu năm 2008: 23
2.2. THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM VÀ TÂM LÝ BẦY ĐÀN: 23

2.3. NHÌN LẠI CÁC CUỘC SỤP ĐỔ CỦA NỀN KINH TẾ TRÊN THẾ GIỚI: 25
2.3.1. Cơn sốt hoa tulip thế kỉ 17: 26
2.3.2. Câu chuyện bong bóng và sự sụp đổ của thị trường chứng khoán 1987: 27
2.4. BONG BÓNG TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM: 28
Kết luận chương 2 30
*****
CHƯƠNG 3 ỨNG DỤNG LÝ THUYẾT HÀNH VI ĐỂ QUẢN TRỊ RỦI RO TRÊN
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN. 31
3.1. GIẢI PHÁP CHUNG CHO THỊ TRƯỜNG TRONG DÀI HẠN: 31
3.1.1. Chứng khoán phái sinh - giải pháp cho tương lai: 31
3.1.1.1. Áp dụng các sản phẩm phái sinh vào thị trường chứng khoán có giải quyết
được tình trạng xấu do “tâm lí bầy đàn” gây nên không? 31
3.1.1.2. Sử dụng công cụ phái sinh để quản trị rủi ro: 31
3.1.1.3. Thời điểm nào thích hợp để áp dụng chứng khoán phái sinh: 32
● Viễn cảnh của TTCK sẽ ra sao nếu áp dụng chứng khoán phái sinh vào thời
điểm hiện nay:
● Thời điểm nào là phù hợp:
3.1.1.4. Xây dựng những vấn đề cơ bản để đảm bảo việc triển khai các công cụ tài
chính phái sinh được bền vững: 34
3.1.2. Phát triển quỹ đầu tư chứng khoán: 36
3.1.3. Các giải pháp vi mô: 37
3.1.3.1. Cần đảm bảo tính minh bạch, công khai của thị trường: 37
3.1.3.2. Hạn chế tình trạng đầu cơ trên thị trường: 37
- Xây dựng một phần mềm để theo dõi các tài khoản giao dịch :
- Ổn định thuế đánh trên nhà đầu tư chứng khoán:
- Giảm biên độ dao động giá:
3.1.3.3. Tăng chất lượng hàng hóa trên thị trường chứng khoán: 40
3.1.3.4. Nâng cao kiến thức, năng lực đầu tư chứng khoán cho công chúng và nhà đầu
tư: 40
3.1.3.5.Hoàn thiện hệ thống pháp lý và cơ sở hạ tầng cho TTCK: 41
3.1.4. Các giải pháp vĩ mô : 42
3.1.4.1. Duy trì một nền kinh tế ổn định: 42
3.1.4.2. Ổn định chính sách tiền tệ quốc gia: 43
3.1.4.3. Duy trì một chính sách tài chính phù hợp: 44
3.1.4.4. Phối hợp chặt chẽ chính sách tiền tệ và chính sách tài chính: 44
3.2. GIẢI PHÁP CHO NHÀ ĐẦU TƯ: 44
3.2.1 Kết quả khảo sát thực trạng về nhận thức, kiến thức và hành vi đầu tư của nhà đầu
tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam: 44
3.2.2. Chiến lược cho nhà đầu tư: 45
3.2.2.1. Nâng cao kiến thức cá nhân: 45
3.2.2.2. Xây dựng danh mục đầu tư: 46
3.2.2.3. Thực hiện chiến lược: 47
3.3. HƯỚNG GIẢI QUYẾT CẤP BÁCH CHO THỊ TRƯỜNG DỰA TRÊN 2 LOẠI
RỦI RO CHÍNH: 47
LỜI KẾT 50
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC 1 - Lịch sử hình thành và phát triển của tâm lý hành vi:
PHỤ LỤC 2 - Bảng 1:Các trường phái tâm lý và ứng dụng trong tài chính hành vi
PHỤ LỤC 3 – Các sự kiện nổi bật trên TTCK trong năm qua theo bình chọn của
Vnexpress.
PHỤ LỤC 4 - Bảng 2: Phân tích báo cáo tài chính FPT so với các đại gia công nghệ của
thế giới như Microsoft, Google, Yahoo, Oracle, và bình quân ngành.
PHỤ LỤC 5 – Bong bóng là gì, sự hình thành bong bóng và khái niệm về sự sụp đổ.
PHỤ LỤC 6 - Chứng khoán phái sinh.
PHỤ LỤC 7 - Bảng Câu Hỏi khảo sát.
PHỤ LỤC 8 - Giá 15 chứng khoán trong 40 tháng từ 1/2004 – 12/2007.
PHỤ LỤC 9 - Cổ tức.
PHỤ LỤC 10 - Dữ liệu TSSL 15 chứng khoán.
PHỤ LỤC 11 - Ma trận phương sai - hiệp phương sai.
PHỤ LỤC 12 - Chạy solver với hằng số c để tìm ra tỷ trọng đầu tư vào danh mục.