Tiểu Luận Tự quản làng xã - môn xã hội học nông thôn

TỰ QUẢN LÀNG XÃ

​1. Khái niệm :
Tự quản cộng đồng bào gồm: 1)nguyên tắc dân chủ cộng đồng làng xã , nghĩa là các thành viên đến độ tuổi nhất định đều phải có nghĩa vụ nhất định, trong những công việc của cộng đồng, 2) trong nhóm xã hội đặc thù này tồn tại những vị trí xã hội mang tính chất đứng đầu để điều khiển mọi hoạt động chung có lợi cho cộng đồng, thông thuờng là những người đuợc cộng đồng chọn và bầu cử ra theo nguyên tắc “chọn mặt gửi vàng” , 3) mọi thành viên của nhóm xã hội này đều có những mục tiêu chung để gắn bó với nhau; 4) Cộng đồng có những luật lệ riêng của mình để đánh giá hoạt động của mọi thành viên “ (Tống Văn Chung – xã hội học nông thôn, NXB ĐHQGHN, 2000 tr55)
Tự quản có nghĩa là cho phép các cộng đồng xã hội được tổ chức, điều hành các công việc, đời sống của mình. Mặt khác, có những trường hợp các cộng đồng dân sự hình thành một cách tự phát, tồn tại một cách khách quan bên ngoài tầm quản lí của nhà nuớc. Ví dụ: hình thành các nhóm xã hội thứ cấp. Như thế trong trường hợp này tự quản cộng đồng là tất yếu.
Có thể nói tự quản làng xã là một hiện tượng xã hội trong đó mỗi cộng đồng là một chủ thể xã hội (dưới danh nghĩa tập thể , nhóm xã hội, mỗi cá nhân hay thành viên) của nó là một bộ phận, mỗi hoạt động của nó trở thành đối tuợng quản lí của một chủ thể tập thể. Khách thể quản lý là những hoạt động thuộc về đời sống của cá nhân được coi là có liên quan đến lợi ích chung của tập thể (cộng đồng) và phải được cộng đồng điều chỉnh để có sự hài hoà về quyền lợi của mỗi cá nhân trong cộng đồng đó
Tự quản là một sản phẩm của nhiều sự tự nguyện. Truớc hết là sự tự nguyện của nhà nước dành quyền tự điều chỉnh cho mỗi cá nhân của cộng đồng, cũng tức là dành quyền cho cộng đồng tự tổ chức điều chỉnh các hoạt động cần thiết của nó. Thứ hai, là sự tự nguyện của người dân trong việc tham gia hay uỷ nhiệm cho người khác tham gia vào chủ thể quản lí có tính tậpp thể. Thứ ba, đó là sự tự nguyện xá đinh những công việc gì sẽ thuộc về khách thể của sự quản lí bởi tập thể. Thứ tư, đó là sự tự nguyện thoả thuận những biện pháp quản lí, chẳng hạn xác định những quy định hay những điều khoản thuởng, phạt; tự nguyện đóng góp các nguồn tài chính cần thiết cho tập thể để thực hiện các công việc chung.
Như vậy tự quản một mặt mang tính tự nguyện, bình đẳng nội bộ cao, mặt khác không thể tạo thành một cộng đồng khép kín tới mức nhà nước không thể can thiệp đuợc như trong chế độ tự trị. (Tô Duy Hợp, Luơng Hồng Quang – 2000, Phát triển làng xã , NXBVH – Thông tin Hà Nội, tr 38)
2. Sự phân biệt các khái niệm “tự quản”, “tự tri”, “dân chủ”.
Tự quản một hiện tượng xã hội tất yếu khách quan.
Trong quá trình nhận thức thực tiễn chính trị xã hội, trong hệ thống các khái niệm, nhân loại đã làm sang tỏ các khái niệm cụ thể như sau: Tự quản, tự trị, quản lý, dân chủ, phân quyền, đảm quyền hành chính điều cơ bản ở chỗ, các khái niệm này phản ánh mối quan hệ xã hội khác nhau, và xã hội hpọc không thể không nghiên cứu và xem xét.
Các khái niệm trên đều có vai trò quan trọng trong các khoa học khác nhau như: chính trị học, xã hội học nhưng vấn đề ở chỗ xã hội học xem nó như là một sự “kiện xã hội” (Durkheim) như kà một quá trìh một hiện tượng khách quan, vốn như nó nảy sinh trong qua trình tự tổ chức sống , hoạt động và sinh hoạt của các chủ thể hành động xã hội.
Việc phân biệt các khái niệm trên có tầm quan trọng to lớn, nếu không dễ nhầm lẫn các khái niệm này.Từ đó dễ làm cho người ta dễ nhầm lẫn khi đứng trước một sự kiện hay một quá trình nào đó, Hay khó phân biệt đay là hiện tượng gi? Ví dụ như “tự quản” hay “quản lý “
Điều này cho thấy khái niệm tự quản cần thiết trong sự phân biệt với các khái niệm khác , chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa chúng. Dưới đây là một số phân biệt :
2.1 Tự trị chỉ có sự có quyền tự quản lấy công việc của mình “thường nói về một bộ phận trong một quốc gia ví dụ: khu tự trị, nước cộng hoà trự trị trong một lien bàng (Nga _Pháp _Mỹ)