Luận Văn Trình tự thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng

Đề tài: Trình tự thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng

Chương 1: Khái quát chung về thu hồi đất vì mục đích phát triển
kinh tế trong quy hoạch xây dựng .5
1.1 Quan niệm về thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây
dựng 5
1.2 Pháp luật thu hồi đất trong quy hoạch xây dựng qua các giai đoạn lịch sử 6
1.3 Những quy định của pháp luật về thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế
trong quy hoạch xây dựng . 8
1.3.1 Cơ sở pháp lý hiện hành liên quan đến thu hồi đất . 8
1.3.2 Pháp luật về thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây
dựng . 9
1.3.3 Quy định về thẩm quyền thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong
quy hoạch xây dựng . 10
1.3.4 Quyền và nghĩa vụ của chủ thể bị thu hồi đất: 11
1.4 Mục đích, ý nghĩa của việc thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy
hoạch xây dựng 14
1.5 Các trường hợp thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây
dựng . 15
1.5.1 Các trường hợp thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch
xây dựng do Nhà nước thu hồi 15
1.5.2 Các trường hợp thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch
xây dựng không do Nhà nước thu hồi . 16


Chương 2: Trình tự, thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển
kinh tế trong quy hoạch xây dựng .18
2.1 Mục đích, ý nghĩa của trình tự, thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh
tế trong quy hoạch xây dựng . 18
2.2 Các trường hợp cụ thể của thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy
hoạch xây dựng 19
2.2.1 Các trường hợp cụ thể trong thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế
trong quy hoạch xây dựng . 19
2.2.2 Điều kiện để quy hoạch sử dụng đất được xác định là vì mục đích phát
triển kinh tế làm căn cứ thực hiện thu hồi đất 22
2.3 Sơ đồ các bước thực hiện trình tự thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế
trong quy hoạch xây dựng . 23
2.3.1 Sơ đồ trình tự thực hiện thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong
quy hoạch xây dựng do Nhà nước thu hồi 24
2.3.2 Sơ đồ trình tự thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy
hoạch xây dựng không do Nhà nước thu hồi: . 27
2.3.3 Sự khác nhau của trình tự thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong
quy hoạch xây dựng do Nhà nước thực hiện với do chủ đầu tư thực hiện 29
2.3.4 Một số hồ sơ, thủ tục chủ đầu tư phải chuẩn bị khi tiến hành thực hiện
trình tự thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng 31
2.4 Các bước thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế
trong quy hoạch xây dựng . 35
2.4.1 Xác định và công bố chủ trương thu hồi đất . 35
2.4.2 Chuẩn bị hồ sơ địa chính cho khu đất bị thu hồi . 36
2.4.3 Lập, thẩm định và xét duyệt phương án tổng thể về bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư 37
2.4.4 Thông báo về việc thu hồi đất 39
2.4.5 Quyết định thu hồi đất . 39
2.4.6 Kê khai, kiểm kê và xác định nguồn gốc đất đai . 41
2.4.7 Lập, thẩm định và xét duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư42
2.4.8 Công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư . 44
2.4.9 Thực hiện chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư 44
2.4.10 Thời điểm bàn giao đất đã bị thu hồi 46
2.4.11 Cưỡng chế thi hành quyết định thu hồi đất, giải phóng mặt bằng . 46
2.4.12 Giải quyết khiếu kiện, khiếu nại trong đền bù giải phóng mặt bằng . 48
2.5 Các quy định điều kiện về bồi thường và chính sách hỗ trợ, tái định cư cho
người bị thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng . 50
2.5.1 Các quy định về điều kiện bồi thường cho người bị thu hồi đất vì mục đích
phát triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng . 50
2.5.2 Quy định bồi thường đối với đất và tài sản gắn liền với đất . 52
2.5.3 Chính sách hỗ trợ, tái định cư cho người bị thu hồi đất vì mục đích phát
triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng 54


Chương 3: Thực trạng, vướng mắc và những biện pháp tháo gỡ
trong trình tự, thủ tụ thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế
trong quy hoạch xây dựng 56
3.1 Thực trạng về việc thực hiện trình tự thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển
kinh tế trong quy hoạch xây dựng ở nước ta hiện nay 56
3.2 Những vướng mắc trong quy định của pháp luật hiện hành gây ảnh hưởng đến
ý nghĩa của trình tự thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch
xây dựng . 59
3.2.1 Phạm vi thu hồi không rõ ràng 59
3.2.2 Quyền lợi của người nông dân chưa được bảo đảm 62
3.3 Đề xuất phương hướng hoàn thiện trình tự thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát
triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng hiện nay . 65

PHẦN MỞ ĐẦU


1. Lý do nghiên cứu đế tài


Từ bao đời nay, con người với đất đai có mối quan hệ đa chiều, vừa mang tính chất kinh tế vừa mang tính chất xã hội sâu sắc. Có thể nói, đất đai là giá đỡ cho mọi hoạt động sống của con người luôn bền vững lâu dài. Nó luôn được xem là nguồn tài nguyên vô giá của mỗi quốc gia. Vai trò của đất đối với con người, với sự phát triển của kinh tế - xã hội là không thể phủ nhận. Song song đó, để xây dựng một đất nước phát triển, giàu mạnh thì vai trò của công tác định hướng phát triển kinh tế là rất lớn. Đảng -Nhà nước chủ trương xây dựng Luật Đất đai phải đảm bảo tính thống nhất và phù hợp với nguyên tắc cơ bản được quy định trong Hiển Pháp nước Cộng hoà xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 1992: “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước thống nhất quản lý Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 7 khoá IX về “tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ” đã khẳng định đường lối, chủ trương đổi mới này của Đảng - Nhà nước đã đi vào cuộc sống, thúc đẩy phát triển kinh tể, góp phần ổn định chính trị - xã hội. Khi đó cũng đã khẳng định một số quan điểm cơ bản, như là “đất đai là hàng hóa đặc biệt, là nguồn nội lực và là nguồn vốn to lớn, quý giá của đất nước, có ý nghĩa kinh tế, chính trị, xã hội sâu sắc.


Trong khi hướng tới việc hoàn thành mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vào năm 2020, Đảng- Nhà nước đã không ngừng đề ra những chủ trương, sách lược phát triển kinh tế, chuyển đổi cơ cấu nền kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp dịch vụ. Bấy giờ, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ sản xuất nông nghiệp sang hoạt động phi nông nghiệp đã diễn ra hàng loạt khắp các vùng miền trên cả nước. Bởi thế, trong khi thực hiện chủ trương xây dựng Luật Đất đai hoàn thiện, thống nhất Đảng - Nhà nước ta đã xây dựng một hệ thống nguyên tắc về pháp luật thu hồi đất. Theo đoạn 2 Điều 23 của Hiến pháp năm 1992 lại quy định: “Trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia, Nhà nước trưng mua hoặc trưng dụng có bồi thường tài sản của cá nhân hoặc tổ chức theo thời giá thị trường”. Bên cạnh đó, tại điều 40 Luật Đất đai 2003 cũng đã quy định, “Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tể trong trường hợp đầu tư xây dựng khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tể và các dự án đầu tư lớn theo quy định của Chỉnh phủ. ”

Tuy nhiên, thu hồi đất là vấn đề liên quan tác động đến nhiều mối quan hệ xã hội. Vì vậy đòi hỏi phải có một phương pháp giải quyết thấu tình đạt lý của cấp lãnh đạo. Trình tự thủ tục thu hồi đất phải dựa trên những nguyên tắc căn bản của chế độ xã hội Xã hội Chủ nghĩa và chặt chẽ về mặt pháp lý để đảm bảo tính công bằng xã hội và cũng để tránh tình trạng lạm dụng pháp luật thu hồi đất tùy tiện, không đúng thẩm quyền. Bên cạnh đó, đối với từng mục đích thu hồi đất phải có những sự khác nhau về trình tự thủ tục thu hồi đất.


Ví du: Thu hồi đất trong trường hợp do sai phạm quy định của người sử dụng phải khác với trình tự thu hồi đất do nhu cầu của Nhà nước nhằm các mục đích như: Quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia; lợi ích công cộng và mục đích phát triển kinh tế.


Tóm lại, trước thực tế còn nhiều bất cập trong khi tiến hành thu hồi đất nhằm mục đích phát triển kinh tế mà chủ yếu là xuất phát từ khâu thực hiện trình tự thủ tục. Từ đó đã tạo ra biết bao vấn đề đòi hỏi Nhà nước và nhân dân phải kề vai sát cánh giải quyết để xây dựng nền kinh tế giàu mạnh, hoàn thành mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hóa. Trên hết là xây dựng một nhà nước Việt Nam Xã hội chủ nghĩa công bằng, dân chủ và vãn minh.


2. Mục đích nghiên cứu của đề tài


Thông qua đề tài về “Trình tự thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng”, người viết muốn hệ thống lại những nguyên tắc quy định của pháp luật hiện hành về trình tự, thủ tục thu hồi đất hiện còn nhiều phức tạp và chồng chéo, trong các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Bên cạnh đó sẽ phân tích làm rõ những mặt được và chưa được. Trên thực tế, trình tự thủ tục thu hồi đất còn gây nhiều bàn cãi tranh chấp cần được phải đi sâu nghiên cứu để đưa ra phương hướng hoàn thiện. Đây cũng chính là nguyên nhân chủ yếu tạo ra nhiều bức xúc, hoang mang trong đời sống nhân dân, đặc biệt là nông dân.


Tuy trong thời gian qua, các nhà lập pháp đã rất cố gắng và cũng đạt được những thành tựu đáng khích lệ. Nhưng như thế vẫn chưa đủ, vì thực tế bao giờ cũng đa dạng và chuyển biển phức tạp theo từng giai đoạn. Cho nên các Bộ, ngành,cơ quan có thẩm quyền liên quan cần tiếp tục phối hợp để khắc phục tình trạng khó khăn trước mắt, và đưa ra phương hướng giải quyết lâu dài để trình tự, thủ tục thu hồi đất được tiến hành suôn sẻ. Bên cạnh đó, các quy hoạch xây dựng vì mục đích phát triển kinh tế sẽ ngày càng mang lại lợi ích kinh tế cao hơn và rộng hơn. Riêng bản thân, người viết muốn tìm hiểu về trình tự này để làm đầy thêm vốn kiến thức của mình. Đồng thời, cũng để làm hành trang trong công tác sau này và có thể giúp ích mọi người khi có cơ hội.


Mặt khác, khi nghiên cứu phân tích các quy định này, kết hợp tìm hiểu thực tế có thể phát hiện những tồn tại, hạn chế về trình tự thủ tục thu hồi đất. Từ đó đưa ra những kiến nghị của bản thân đối với công tác thực hiện thu hồi đất hiện nay, nhằm góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam nói chung và cơ sở Luật Đất đai nói riêng.


3. Phương pháp nghiên cứu


Tùy theo từng đối tượng cụ thể mà có nhiều cách tiếp cận khác nhau và nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau. Dù vậy phải áp dụng phương pháp phù hợp với đối tượng mới có thể đạt được hiệu quả cao. “Trình tự thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng” là một đề tài cần đi sâu cả nội dung của quy định pháp luật và thực tiễn đã được áp dụng ra sao. Do đó, phương pháp nghiên cứu của đề tài là sưu tầm, tổng hợp và phân tích tài liệu về tình hình thực tế là chủ yếu.


4. Phạm vi nghiên cứu


Phạm vi nghiên cứu là hệ thống pháp luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn có liên quan đã quy định về trình tự thủ tục thu hồi đất ra sao? Bên cạnh đó, các cơ quan nhà nước được trao quyền, chủ đầu tư được nhà nước chấp thuận chủ trương đầu tư phải tiến hành thu hồi đất đã tiến hành tình tự thủ tục thu hồi đất đó như thế nào?! Bởi quyết định thu hồi đất không chỉ làm chấm dứt quan hệ giữa Nhà nước với chủ thể sử dụng đất về quyền sử dụng đất mà còn ảnh hưởng tời nhiều mối quan hệ khác của đời sống. Trình tự thủ tục thu hồi đất luôn phải đi với việc bồi thường giải phóng mặt bằng, chính sách hỗ trợ tái định cư, giải quyết việc làm cho chủ thể có đất bị thu hồi.


Trình tự thủ tục thu hồi đất trong quy hoạch xây dựng mang đặc trưng của những quyết định hành chính tuy nhiên lại có tính chất dân sự. Và do thiên về chiều sâu nên sẽ còn nhiều vấn đề mà bản thân người viết trong khuôn khổ Luận văn tốt nghiệp không thể tìm hiểu cặn kẽ, khai thác hết những góc khuất của vấn đề. Vì vậy, người viết tập trung xoáy sâu vào những quy định của pháp luật về đất đai hiện hành cùng một số thực trạng phổ biến hiện nay.

5. Kết Cấu luận văn


Luận văn gồm có ba chương, như sau:


Chương 1: Khái quát chung về thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng


Chương 2: Trình tự, thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế trong quy hoạch xây dựng


Chương 3: Thực trạng, vướng mắc và những biện pháp tháo gỡ trong trình tự, thủ tụ thu hồi đất vì mục đích phát triển kỉnh tế trong quy hoạch xây dựng