PHẦN LÝ THUYẾT CHUYÊN ĐỀ: “ TỔ CHỨC CHO HỌC SINH HOẠT ĐỘNG NHÓM TRONG GIỜ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN ” MÔN NGỮ VĂN 7 PHẦN I LÝ DO CHỌN CHUYÊN ĐỀ I. CƠ SỞ LÝ LUẬN: Bộ môn Ngữ văn trong nhà trường THCS nói chung, môn Ngữ văn lớp 7 nói riêng có nhiều thay đổi cơ bản theo hướng tích hợp và tích cực. Cấu tạo chương trình đòi hỏi hoạt động của người dạy cũng như người học phải có sự đổi mới cho phù hợp và đạt hiệu quả cao. Cụ thể là: Thay cho phương pháp dạy học thụ động như trước đây là phương pháp dạy học tích cực. Trong đó thày chỉ giữ vai trò là người tổ chức, hướng dẫn HS hoạt động lĩnh hội tri thức và kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động của các em. Còn HS với vai trò là chủ thể của hoạt động lĩnh hội. Các em hoàn toàn chủ động, tích cực trong việc tự nghiên cứu, thảo luận, phát hiện kiến thức và thể hiện, đồng thời tự kiểm tra kết quả hoạt động của mình trên cơ sở hướng dẫn của GV. Muốn làm tốt được điều đó, trong mỗi giờ học, GV cùng HS phải thực hiện hài hoà các khâu, các bước; đặc biệt là để tổ chức cho HS lĩnh hội tri thức một cách có hiệu quả, người GV phải sử dụng linh hoạt và phù hợp các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học. Một trong số đó phải kể đến là hình thức tổ chức hoạt động nhóm cho HS trong giờ học. Hoạt động nhóm là một hình thức hoạt động của tập thể HS ( từ 2 trở lên, thường từ 8 - 10 HS ) nhằm thảo luận để đưa ra ý kiến trước một câu hỏi nào đó của GV, được sự hướng dẫn, theo dõi và kiểm tra của GV. Hoạt động này được thực hiện khi dạy – học cả 3 phân môn: Văn, Tập làm văn và Tiếng việt. Do phạm vi giới hạn của chuyên đề, cho phép tôi được đề cập đến việc tổ chức cho HS hoạt động nhóm trong giờ Đọc – Hiểu văn bản. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN: Thực ra, ngay từ năm đầu thay sách môn Ngữ văn 7 trong qúa trình giảng dạy theo tinh thần đổi mới phương pháp, chúng tôi đã tổ chức cho HS hoạt động nhóm trong giờ Đọc – hiểu văn bản. Trong suốt 4 năm thực hiện và học hỏi thông qua dự giờ thăm lớp, tôi nhận thấy hình thức hoạt động này có những ưu điểm và tồn tại cơ bản như sau: 1. Ưu điểm: - Tạo không khí sôi nổi, mạnh dạn cho các đối tượng HS trong lớp; giúp HS có cơ hội được trao đổi ý kiến của mình với các bạn, từ đó các em mạnh dạn và cởi mở hơn trong giao tiếp. - Hoạt động nhóm giúp HS đưa ra được những kết luận phong phú, đa dạng, những khám phá bất ngờ; đặc biệt là được trình bày những suy nghĩ, đánh giá về 1 chi tiết, nhân vật nào đó trong văn bản. - Thông qua hoạt động nhóm, HS tự rèn luyện cho mình những kỹ năng cơ bản: nghe, nói và viết. - Hoạt động nhóm giúp các em hình thành và phát huy khả năng kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động của nhóm mình cũng như hoạt động của nhóm bạn. Bên cạnh đó, trong thực tế việc tổ chức cho HS hoạt động nhóm còn 1 số tồn tại: 2. Tồn tại: - Có những tiết học GV cố ép hoạt động nhóm nên việc thực hiện còn nặng về hình thức và hiệu quả không cao ( chúng ta cần lưu ý: không phải bất cứ tiết Đọc – Hiểu văn bản nào cũng bắt buộc phải có hoạt động nhóm ). Qua thực tế dự giờ thăm lớp tôi thấy hiện tượng này không hiếm gặp: có thể GV đưa ra câu hỏi thảo luận quá đơn điệu, thời gian thảo luận quá ít ( chỉ 2 – 3 phút ) chẳng hạn như: Em hiểu gì vê nhân vật Thủy qua chi tiết: Thủy mang kim chỉ ra tận sân bóng để vá áo cho anh trong văn bản “ Cuộc chia tay của những con búp bê .
