Luận Văn Tìm hiểu quy trình phát hiện vi khuẩn lao kháng thuốc bằng kỹ thuật sinh học phân tử

MỤC LỤC
i. Danh mục các từ viết tắt . 1
ii. Danh mục các hình . .2
iii. Danh mục các bảng, biểu đồ, sơ đồ . .3
CHƯƠNG MỞ ĐẦU . 4
1. Tính cấp thiết của đề tài . .5
2. Mục đích nghiên cứu . .5
3. Nhiệm vụ nghiên cứu . 5
4. Phương pháp nghiên cứu . .5
5. Các kết quả đạt được của đề tài . 6
Chương 1: TỒNG QUAN BỆNH LAO . 7
1.1. Bệnh lao . 8
1.1.1. Lịch sử bệnh lao . 8
1.1.2. Khái niệm về bệnh lao . .8
1.2. Tình hình dịch tễ bệnh lao . .8
1.2.1. Tình hình bệnh lao trên thế giới . 8
1.2.2. Tình hình bệnh lao ở Việt Nam . .9
1.3. Phân loại và đặc điểm vi khuẩn lao . .10
1.3.1. Phân loại . .10
1.3.2. Đặc điểm . 11
1.3.3. Bộ gen của vi khuẩn lao . 12
1.4. Nguồn lây, đường xâm nhiễm và diễn biến bệnh . .13
1.4.1. Nguồn lây . .13
1.4.2. Đường xâm nhiễm . .13
1.4.3. Diễn biến nhiễm bệnh . .13
Chương 2 : BỆNH LAO KHÁNG THUỐC . .15
2.1. Lịch sử bệnh lao kháng thuốc . .16
2.2. Tình hình bệnh lao kháng thuốc . 16
2.2.1. Trên thế giới . .16
ii




2.2.2. Ở Việt Nam . .18
2.3. Tình hình nghiên cứu bệnh lao kháng thuốc . .19
2.4. Vi khuẩn lao kháng thuốc . .20
2.4.1 Đặc điểm giúp vi khuẩn lao có khả năng kháng thuốc . 20
2.4.1 Vi khuẩn lao đột biến gen kháng thuốc . 21
Chương 3: CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN BỆNH LAO . .25
3.1. Các phương pháp chuẩn đoán bệnh lao cổ điển . .26
3.1.1. Chuẩn đoán lâm sàng . .26
3.1.2. Phương pháp nhuộm soi đàm . .26
3.1.3. Phương pháp nuôi cấy tìm vi khuẩn lao . .26
3.1.4. Phương pháp X-quang phổi . 26
3.1.5. Phương pháp thử phản ứng Tuberculin . .27
3.2. Các phương pháp chuẩn đoán bệnh lao hiện đại 27
3.2.1 Phương pháp ELISA . .27
3.2.2. Phương pháp PCR . .29
3.2.3. Phương pháp Real-time PCR . .32
Chương 4: QUY TRÌNH PHÁT HIỆN LAO KHÁNG THUỐC BẰNG
PHƯƠNG PHÁP REAL-TIME PCR . 35
4.1. Giới thiệu quy trình . .36
4.2. Vật liệu, thiết bị và hóa chất . 36
4.2.1. Vật liệu sinh học . 36
4.2.2. Mồi và mẫu dò . 36
4.2.3. Thiết bị, dụng cụ . 38
4.2.4. Hóa chất . .39
4.3. Quy trình phát hiện lao kháng thuốc bằng phương pháp real-time PCR
4.3.1. Mẫu . .41
4.3.1.1. Thu mẫu . .41
4.3.1.2. Xử lý mẫu . .41
4.3.2. Tách chiết DNA . .41
iii




4.3.3. Thực hiện Real-time PCR . .42
4.3.4. Đọc kết quả . .46
4.3.5. Nhận xét quy trình . .46
Chương 5: KẾT LUẬN . 48
TÀI LIỆU THAM KHẢO . .50




MỤC LỤC
i. Danh mục các từ viết tắt . 1
ii. Danh mục các hình . .2
iii. Danh mục các bảng, biểu đồ, sơ đồ . .3
CHƯƠNG MỞ ĐẦU . 4
1. Tính cấp thiết của đề tài . .5
2. Mục đích nghiên cứu . .5
3. Nhiệm vụ nghiên cứu . 5
4. Phương pháp nghiên cứu . .5
5. Các kết quả đạt được của đề tài . 6
Chương 1: TỒNG QUAN BỆNH LAO . 7
1.1. Bệnh lao . 8
1.1.1. Lịch sử bệnh lao . 8
1.1.2. Khái niệm về bệnh lao . .8
1.2. Tình hình dịch tễ bệnh lao . .8
1.2.1. Tình hình bệnh lao trên thế giới . 8
1.2.2. Tình hình bệnh lao ở Việt Nam . .9
1.3. Phân loại và đặc điểm vi khuẩn lao . .10
1.3.1. Phân loại . .10
1.3.2. Đặc điểm . 11
1.3.3. Bộ gen của vi khuẩn lao . 12
1.4. Nguồn lây, đường xâm nhiễm và diễn biến bệnh . .13
1.4.1. Nguồn lây . .13
1.4.2. Đường xâm nhiễm . .13
1.4.3. Diễn biến nhiễm bệnh . .13
Chương 2 : BỆNH LAO KHÁNG THUỐC . .15
2.1. Lịch sử bệnh lao kháng thuốc . .16
2.2. Tình hình bệnh lao kháng thuốc . 16
2.2.1. Trên thế giới . .16
ii




2.2.2. Ở Việt Nam . .18
2.3. Tình hình nghiên cứu bệnh lao kháng thuốc . .19
2.4. Vi khuẩn lao kháng thuốc . .20
2.4.1 Đặc điểm giúp vi khuẩn lao có khả năng kháng thuốc . 20
2.4.1 Vi khuẩn lao đột biến gen kháng thuốc . 21
Chương 3: CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN BỆNH LAO . .25
3.1. Các phương pháp chuẩn đoán bệnh lao cổ điển . .26
3.1.1. Chuẩn đoán lâm sàng . .26
3.1.2. Phương pháp nhuộm soi đàm . .26
3.1.3. Phương pháp nuôi cấy tìm vi khuẩn lao . .26
3.1.4. Phương pháp X-quang phổi . 26
3.1.5. Phương pháp thử phản ứng Tuberculin . .27
3.2. Các phương pháp chuẩn đoán bệnh lao hiện đại 27
3.2.1 Phương pháp ELISA . .27
3.2.2. Phương pháp PCR . .29
3.2.3. Phương pháp Real-time PCR . .32
Chương 4: QUY TRÌNH PHÁT HIỆN LAO KHÁNG THUỐC BẰNG
PHƯƠNG PHÁP REAL-TIME PCR . 35
4.1. Giới thiệu quy trình . .36
4.2. Vật liệu, thiết bị và hóa chất . 36
4.2.1. Vật liệu sinh học . 36
4.2.2. Mồi và mẫu dò . 36
4.2.3. Thiết bị, dụng cụ . 38
4.2.4. Hóa chất . .39
4.3. Quy trình phát hiện lao kháng thuốc bằng phương pháp real-time PCR
4.3.1. Mẫu . .41
4.3.1.1. Thu mẫu . .41
4.3.1.2. Xử lý mẫu . .41
4.3.2. Tách chiết DNA . .41
iii




4.3.3. Thực hiện Real-time PCR . .42
4.3.4. Đọc kết quả . .46
4.3.5. Nhận xét quy trình . .46
Chương 5: KẾT LUẬN . 48
TÀI LIỆU THAM KHẢO . .50
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bệnh lao đã xuất hiện hàng nghìn năm nay và là căn bệnh khó chữa trị. Hiện nay
có khoảng 1/3 dân số trên thế giới đã nhiễm lao, mỗi năm có khoảng 3 triệu người chết vì
lao. Nguyên nhân gây bệnh lao là vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis. ðây là vi khuẩn
hình que, dài từ 3-5µm, rộng từ 0,3 - 0,5µm, không có tiêm mao, hai đầu tròn, tế bào có
hạt.
Trong những năm 70-80 công tác phòng chống và điều trị lao đã trở nên không
hữu hiệu do có sự xuất hiện của các chủng lao kháng thuốc khó chữa trị và có nguy cơ lây
lan nhanh và đã làm cho số người mắc bệnh, tử vong tăng cao. Những người mắc chủng
vi khuẩn lao mới này phải điều trị trên 2 năm so với điều trị 6- 8 tháng như trước kia và
chi phí tăng lên gấp 100 lần. Tổ chức Y tế thế giới ước tính, đến nay đã có 2700 ca bệnh
lao kháng thuốc ở 41 quốc gia. Việc điều trị cho bệnh nhân lao kháng thuốc hết sức
nghiêm ngặt và cần phải theo dõi liên tục.
Vi khuẩn lao có thời gian sinh sản và tăng trưởng chậm nên các phương pháp như:
nuôi cấy truyền thống, nhuộm soi đàm .mất nhiều thời gian, chậm trễ trong phát hiện và
điều trị bệnh lao. Chính vì vậy một phương pháp phát hiện vi khuẩn lao kháng thuốc
nhanh chóng và chính xác là điều cần thiết nhất. ðề tài thực hiện nhằm tìm hiểu về quy
trình phát hiện vi khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis kháng thuốc bằng một số kỹ
thuật sinh học phân tử nhằm cung cấp thêm một số thông tin về vấn đề này.
2. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu về quy trình chẩn đoán bệnh lao kháng thuốc phương pháp sinh học phân
tử, giúp phát hiện bệnh nhanh chóng và chính xác để điều trị kịp thời.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Tìm hiểu về quy trình phát hiện lao kháng thuốc bằng kỹ thuật sinh học phân tử.
ðánh giá được độ nhạy và chính xác của quy trình.
4. Phương pháp nghiên cứu
Thu thập tài liệu.
Tìm hiểu các quy trình phát hiện khuẩn lao.
Xác định quy trình về mặt lý thuyết.
Dự đoán đánh giá quy trình đề xuất.

5. Các kết quả đạt được của đề tài
Tìm hiểu thành công về quy trình phát hiện lao kháng thuốc bằng kỹ thuật sinh
học phân tử, điều quan trọng ở đây là việc tách chiết và tinh sạch DNA của vi khuẩn lao
để tránh trường hợp dương tính giả có thể xảy ra.
ðánh giá được độ nhạy và chính xác của quy trình.





̃ăā́̃̃̃̃̃̃̃̃ăā́̃̃̃̃̃̃̃̃ăā́̃̃̃̃̃̃̃̃ăā́̃̃̃̃̃̃̃̃ăā́̃̃̃̃̃̃̃̃āā̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃