Luận Văn Tìm hiểu quy trình kỹ thuật nuôi tôm he chân trắng (Litopenaeus vannamei Boone, 1931) thương phẩm tạ

Khóa luận tốt nghiệp năm 2012
Đề tài: Tìm hiểu quy trình kỹ thuật nuôi tôm he chân trắng (Litopenaeus vannamei Boone, 1931) thương phẩm tại Trại nuôi Duy Phong, xã Vạn Hưng, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa


MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN . i
MỤC LỤC ii
DANH MỤC BẢNG .v
DANH MỤC HÌNH vi
MỞ ĐẦU .1
PHẦN I. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Đặc điểm sinh học của tôm he chân trắng 3
1.1.1. Đặc điểm phân loại và hình thái 3
1.1.2. Đặc điểm sinh thái và phân bố .4
1.1.3. Đặc điểm dinh dưỡng .5
1.1.3. Đặc điểm sinh trưởng .5
1.1.4. Đặc điểm sinh sản 6
1.1.5. Một số bệnh ở tôm he chân trắng 7
1.2. Các yếu tố môi trường trong ao nuôi tôm he chân trắng 8
1.2.1. Yếu tố hữu sinh 8
1.2.2. Yếu tố vô sinh 8
1.2.2.1. Yếu tố thủy lý 8
1.2.2.2. Yếu tố thủy hóa .9
1.3. Tình hình nuôi tôm he chân trắng trên thế giớivà Việt Nam 11
1.3.1. Tình hình nuôi tôm he chân trắng trên thế giới .11
1.3.2. Tình hình nuôi tôm he chân trắng ở Việt Nam 12
1.3.3. Tình hình nuôi tôm he chân trắng ở huyện VạnNinh, tỉnh Khánh Hòa . 13
1.4. Tiềm năng phát triển và thách thức đối với nghề nuôi tôm he chân trắng .14
PHẦN II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 16
2.1. Thời gian, địa điểm và đối tượng nghiên cứu 16
2.2. Sơ đồ khối nội dung nghiên cứu .16
iii
3.2. Phương pháp thu thập số liệu .16
3.2.1. Thu thập số liệu thứ cấp: .16
3.2.2. Thu thập số liệu sơ cấp: .17
PHẦN III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 20
3.1. Vài nét về điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội của khu vực nghiên cứu 20
3.1.1. Vị trí địa lý và khả năng phát triển nuôi trồng thủy sản 20
3.1.2. Khí hậu thủy văn 21
3.1.3. Đặc điểm kinh tế - xã hội .22
3.2. Hệ thống công trình và chuẩn bị ao nuôi 24
3.2.1. Hệ thống công trình ao nuôi 24
3.2.1. Hệ thống cung cấp khí .25
3.2.3. Hệ thống máy cho ăn tự động 26
3.2.4. Kỹ thuật chuẩn bị ao nuôi 27
3.3. Kỹ thuật chăm sóc và quản lý ao nuôi 30
3.3.1. Kỹ thuật chọn giống, vận chuyển và thả giống .30
3.3.2. Kỹ thuật chăm sóc và quản lý ao nuôi .31
3.3.2.1. Chế độ cho ăn và quản lý thức ăn .31
3.3.2.1.1. Kỹ thuật cho ăn và quản lý thức ăn (không dùng máy cho ăn) .32
3.3.2.1.2. Kỹ thuật cho ăn và quản lý thức ăn (cho tôm ăn bằng máy) .35
3.3.2.2. Quản lý môi trường ao nuôi 36
3.3.2.2.1 Quản lý chất lượng nước trong ao nuôi 36
3.3.2.2.2. Diễn biến một số yếu tố môi trường trongao nuôi 40
3.3.3. Phòng và trị bệnh trong ao nuôi: 43
3.3.3.1. Phòng bệnh 44
3.3.3.2. Trị bệnh .45
3.3.4. Theo dõi tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống của tôm nuôi: 46
3.3.4.1. Tốc độ tăng trưởng 46
3.3.4.2. Tỷ lệ sống 48
3.3.5. Đánh giá hiệu quả sử dụng máy cho ăn thức ăncông nghiệp: 48
iv
3.4. Thu hoạch và đánh giá hiệu quả kinh tế .49
3.4.1. Thu hoạch 49
3.4.2. Đánh giá hiệu quả kinh tế: .49
PHẦN IV. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT Ý KIẾN. 50
4.1. Kết luận 50
4.2. Đề xuất ý kiến .50
TÀI LIỆU THAM KHẢO .51
v
DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 1.1. Sản lượng và giá trị tôm he chân trắng trên thế giới (2001-2005) .11
Bảng 1.2. Diện tích và sản lượng nuôi tôm he chân trắng ở nước ta 12
Bảng 1.3. Tình hình nuôi tôm he chân trắng năm 2010tại huyện Vạn Ninh .14
Bảng 2.1. Phương pháp xác định các yếu tố môi trường 17
Bảng 3.1. Chế độ quạt nước trong ao nuôi 25
Bảng 3.2. Liều lượng vôi CaO dùng cải tạo ao .28
Bảng 3.3. Các loại thức ăn sử dụng, và thông số dinh dưỡng thức ăn 32
Bảng 3.4. Lượng thức ăn bỏ nhá và thời gian kiểm tra nhá theo ngày tuổi 33
Bảng 3.5. Tỷ lệ thức ăn sử dụng trong ngày .34
Bảng 3.8. Diễn biến màu nước trong ao A1, A2 .39
Bảng 3.7. Kết quả theo dõi tốc độ tăng trưởng ao nuôi A1 46
Bảng 3.8. Kết quả theo dõi tốc độ tăng trưởng ao nuôi A2 47
Bảng 3.9. Kết quả hoạch toán kinh tế ở ao A1 và A2. 49
vi
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Tôm he chân trắng .3
Hình 1.2. khu vực phân bố của tôm he chân trắng 4
Hình 1.3. Vòng đời của tôm he .6
Hình: Sơ đồ khối nội dung nghiên cứu .16
Hình 3.1: Bản đồ tỉnh Khánh Hòa .20
Hình 3.2. Sơ đồ trại nuôi tôm 24
Hình 3.3. Bảng điều khiển tự động máy cho tôm ăn 26
Hình 3.4. Mô tơ của máy cho tôm ăn 26
Hình 3.5. Thùng đựng thức ăn của máy cho tôm ăn .26
Hình 3.6. Máy bơm nước của trại nuôi .26
Hình 3.7. Trải bạt đáy ao nuôi 28
Hình 3.8. Giăng lưới chắn chim cò .28
Hình 3.9. Kiểm tra nhá thức ăn .33
Hình 3.10. Đường cho tôm ăn .35
Hình 3.11. Thức ăn phun ra khi máy hoạt động 36
Hình 3.12. Diễn biến độ trong các ao theo thời giannuôi 38
Hình 3.13. Diển biến pH trong ao A1 và A2 40
Hình 3.14. diễn biến độ kiềm trong ao nuôi A1 và A2 .41
Hình 3.15. Diễn biến nhiệt độ trong ao nuôi A1 và A2 42
Hình 3.16. Diễn biến độ mặn trong ao nuôi A1 và A2 .43
Hình 3.17. Sự tăng trưởng về chiều dài tôm trong aonuôi A1 và A2 47
vii
DANH MỤC TỪ VÀ THUẬT NGỮ VIẾT TẮT
h: Giờ
ha: Hecta
FCR: Hệ số thức ăn
ppm: phần triệu
PL: poslarvea
HP: sức ngựa
DHA: Axít docosahexaenoic
EPA: Axít eicosapentaenoic
ARA: Axít arachidonic
DO: Hàm lượng oxy hòa tan
1
MỞ ĐẦU
Trong những năm gần đây, nghề Nuôi trồng Thủy sản trên thế giới, đặc biệt là
các quốc gia Châu Á đang phát triển rất mạnh và đạtđến trình độ kỹ thuật cao, thu
hút các thành phần kinh tế và nhiều lực lượng tham gia. Cùng với đó, diện tích được
đưa vào nuôi thủy sản ngày càng tăng, đối tượng nuôi ngày càng được đa dạng hóa
và kỹ thuật nuôi không ngừng được cải tiến. Một trong số các đối tượng nuôi đang
được chú ý là tôm he chân trắng (Litopenaeus vannamei Boone, 1931). Đây là đối
tượng dễ nuôi, năng suất cao, có giá trị thương phẩm lớn, là loài có khả năng thích
nghi với biên độ nhiệt độ và độ mặn rộng, sức khángbệnh khá tốt, sinh trưởng
nhanh, chu kỳ nuôi ngắn có thể nuôi 3 – 4 vụ/năm.
Cũng trong thời gian này, ở Việt Nam, phong trào nuôi tôm sú phát triển không
ngừng tăng lên về diện tích nuôi và sản lượng. Tuy nhiên, do thiếu sự quy hoạch
đồng bộ đã là cho môi trường nuôi ngày một ô nhiễm,dịch bệnh bùng phát, gây thiệt
hại lớn cho người nuôi. Trước tình hình đó, tôm he chân trắng là đối tượng nuôi thay
thế cho những diện tích nuôi tôm sú kém hiệu quả. Tôm he khi đưa vào nuôi ở nước
ta đã phát triển rất tốt. Tuy nhiên, rút kinh nghiệm từ thất bại của viêc nuôi tôm sú
thì chúng ta đang cố gắng phát triển theo hướng tăng năng suất hiệu quả bền vững.
Mặt khác, thì trên thế giới hiện nay tình hình kinhtế khó khăn nên việc nghiên cứu
để tìm ra mô hình nuôi tiết kiệm được chi phí, rút ngắn thời gian nuôi mà vẫn mang
lại hiệu quả cao đang là vấn đề cấp thiết đối với các cán bộ và kỹ sư của ngành Nuôi
trồng Thủy sản.
Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn trên, được sự phân công của Khoa Nuôi trồng
Thủy sản - Trường Đại học Nha Trang cho phép tôi thực hiện đề tài: “Tìm hiểu quy
trình kỹ thuật nuôi tôm he chân trắng (Litopenaeus vannamei Boone, 1931)
thương phẩm tại Trại nuôi Duy Phong, xã Vạn Hưng, huyện Vạn Ninh, tỉnh
Khánh Hòa”.
2
Đề tài được thực hiện với các nội dung sau:
Tìm hiểu đặc điểm điều kiên tự nhiên của khu vực nuôi và hệ thống công trình
trang thiết bị phục vụ trại nuôi tôm he thương phẩmcủa trại nuôi.
Kỹ thuật chuẩn bị ao nuôi, chọn giống và thả giống.
Kỹ thuật chăm sóc và quản lý ao nuôi.
Thu hoạch và sơ bộ đánh giá hiệu quả kinh tế.
Mục tiêu của đề tài:
Làm quen với phương pháp nghiên cứu khoa học.
Tiếp cận thực tế sản xuất, áp dụng kiến thức đã họcvào kiến thức sản xuất.
Rèn luyện khả năng thu thập, xử lý số liệu và viết báo cáo khoa học.
Mặc dù bản thân đã rất cố gắng, nhưng trong quá trình thực hiện đề tài khó
tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự đ óng góp của quý thầy cô và các bạn.
3
PHẦN I. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Đặc điểm sinh học của tôm he chân trắng
1.1.1. Đặc điểm phân loại và hình thái
Đặc điểm phân loại:
Tôm he chân trắng có hệ thống phân loại như sau:
Nghành chân khớp: Athropoda
Lớp giáp xác: Crustacea
Bộ mười chân: Decapoda
Bộ phụ bơi lội: Natania
Họtôm he: Pennaeidae
Giống: Litopenaeus
Loài tôm he chân trắng: Litopenaeus vannameiBoone, 1931.
Ngoài ra tôm he chân trắng còn có tên tiếng Anh: White leg shrimp hoặc white
shrimp, camaron patiplanco. Tên tiếng Việt: Tôm he chân trắng, tôm thẻ chân trắng
hoặc tôm chân trắng.
Hình 1.1. Tôm he chân trắng
Đặc điểm hình thái ngoài:
Nhìn hình thái bên ngoài của tôm he chân trắng ta thấy gần giống với tôm bạc
(Penaeus meiguiensis) và tôm he Trung Quốc (Penaeus chinensis). Vỏ tôm có màu
4
trắng đục, mỏng có thể quan sát rõ đường ruột và các đốm trắng nhở ở lưng xuống
bụng, các chân bò có màu trắng ngà (nên gọi là tôm he chân trắng), các chân bơi có
màu vàng mơ, viền chân đuôi có màu đỏ nhạt và xanh.Râu tôm có màu đỏ, chiều
dài râu tôm gấp 1,5 lần chiều dài thân tôm. Phía trên tủy tôm có 8-9 gai, ở phía giới
có 2 gai. Tôm he chân trắng là loài tôm mà cá thể cái có thelycum hở, chiều dài có
thể tới 230 mm [1].
1.1.2. Đặc điểm sinh thái và phân bố
Trên thế giới, tôm he chân trắng phân bố chủ yếu ở các vùng biển tây Thái
Bình Dương, Châu Mỹ từ ven biển Mehico đến miền trung Peru, nhiều nhất là ở
vùng biển gần Ecuado. Đây là loài tôm được nuôi phổbiến nhất (chiếm tới 70% sản
lượng tôm nuôi) ở tây bán cầu [2].
Sự phân bố theo độ sâu của tôm he chân trắng nói riêng và tôm he nói chung
tùy thuộc vào từng giai đoạn phát triển. Ở giai đoạn ấu trùng, tôm he chân trắng
sống trôi nổi, dần dần thích nghi sống đáy. Khi chuyển sang giai đoạn ấu niên và
tiền trưởng thành, tôm sống ở vùng cửa sông. Khi trưởng thành sống ở ven biển gần
bờ, ban ngày tôm thường vùi mình ẩn nấp dưới bùn, ban đêm mới bò đi kiếm ăn.
Trong tự nhiên, tôm he chân trắng sống ở vùng đáy cát, độ sâu khoảng 72m, nhiệt độ
ổn định từ 20-30
0
C, độ mặn từ 5- 30‰, pH từ 7.5ư8.3 [3].
Hình 1.2. khu vực phân bố của tôm he chân trắng
Trong tự nhiên tôm he chân trắng sống ở vùng đáy cát, có thể sống được ở
những nơi có độ sâu lên tới 72 m, có thể sống ở độ mặn trong phạm vi từ 0,5-45‰ ,
thích hợp ở độ mặn nước biển từ 28-34‰ , pH =7,7ư8,5, nhiệt độ thích hợp là 25-
5
32
0
C, tuy nhiên chúng có thể sống ở nhiệt độ 12-28
0
C. Tôm trưởng thành sống ở ven
biển gần bờ, tôm còn ưa sống ở cửa sông nơi có nhiều thức ăn từ nhiên và có độ mặn
thấp. Ban ngày tôm thường vùi mình ẩn nấp dưới cát,ban đêm chúng bơi hoặc bò đi
kiếm ăn. Tôm he chân trắng thích nghi tốt với sự thay đổi đột ngột của môi trường
sống. Sức chịu đựng hàm lượng O
2thấp nhất là 1,2 mgO
2
/L, tôm càng lớn thì
ngưỡng oxy càng cao dần (với cỡ dưới 2 cm thì ngưỡng oxy là 1,05 mg O
2
/L còn với
cỡ tôm 2-4 cm là 2 mg O
2
/L).
1.1.3. Đặc điểm dinh dưỡng
Tôm he chân trắng là loài ăn tạp, thức ăn của chúngcần một tỷ lệ trong thành
phần dinh dưỡng như protein, lipid, gluxid, vitamin, khoáng Dinh dưỡng thiếu
hoặc không cân đối đều ảnh hưởng tới tốc độ sinh trưởng và sức khỏe của tôm [9].
Khả năng chuyển hóa thức ăn của tôm he chân trắng là rất cao (FCR=1,2),
chúng không cần đòi hỏi thức ăn có hàm lượng protein cao như tôm sú. Thành phần
protein 35% được coi là thích hợp nhất cho sự sinh trưởng và phát triển của tôm he
chân trắng trong khi đó với tôm sú cần 40% protein trong thức ăn, tôm he Nhật Bản
cần 60% protein trong thức ăn [1], [9].
Tôm he chân trắng có thể sử dụng thức ăn tự nhiên trong ao nuôi (Wyban &
Sweeny, 1991) [2]. Chúng bắt mồi linh hoạt, khả năng bắt mồi tương đương nhau
nên tôm ít bị phân đàn [5]. Những kết quả nghiên cứu gần đây ở Indonesia đã cho
thấy khi nuôi tôm he chân trắng với thức ăn chứa 30-32% protein thì tỷ lệ tăng
trưởng, tỷ lệ sống và sản lượng tôm nuôi cao hơn khi sử dụng thức ăn chứa 38-40%
protein ở cùng mật độ nuôi 60 con/m
2
[12].
1.1.3. Đặc điểm sinh trưởng
Tôm he chân trắng là loài có tốc độ sinh trưởng nhanh đặc biệt là ở 2 tháng đầu
mỗi tuần có thể tăng trưởng 3g với mật độ 100 con/m
2
[1], [13]. Do đó khi nuôi tôm
he chân trắng chú ý giai đoạn đầu cần tăng cường lượng thức ăn cho tôm ăn ngay từ
đầu để tận dụng hết khả năng lớn nhanh của tôm, rútngắn thời gian nuôi. Sau đó khi
đạt cỡ 20g/con tôm bắt đầu lớn chậm lại, khoảng 1 g/tuần. Tôm cái thường lớn
nhanh hơn tôm đực [13].


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. GS.TS Nguyễn Trọng Nho - TS Tạ Khắc Thường - Th.S Lục Minh Diệp. Kỹ
thuật nuôi Giáp xác. NXB Nông Nghiệp : s.n., 2006.
[2]. Đào Văn Trí. Tôm thẻ chân trắng và thử nghiệm nuôi thương phẩm tại Khánh
Hòa và Phú Yên. Viện Nghiên Cứu Nuôi Trồng Thủy Sản3 : s.n., 2002.
[3]. Trần văn Quỳnh, 2004; "những thông tin về đặc điểm sinh học và nuôi tôm he
chân trắng (litopenaeus vannamei) ở một số nước và Việt Nam" trung tâm
khuyến ngư quốc gia.
[4]. http:// www.fistenet.gov.vn/Anpham_TS/TapchiTS/2008
[5]. Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3. Áp dụngtiến bộ khoa học kỹ thuật xây
dựng mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng (Penaeus vannamei) ven biển Miền Bắc
- Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bô - Miền Trung.
[6]. “Tình hình sản xuất và thương mại thủy sản nuôi trồng ở Việt Nam”, Tạp chí
thông tin chuyên đề thủy sản 02/2005, trang 10 -15.
[7]. Đỗ Thị Hòa, Bùi Quang Tề, Nguyễn Hữu Dũng, Nguyễn Thị Muội, Bệnh học
thủy sản,NXB Nông Nghiệp, 2006
[8]. Trần Minh Anh. Đặc điểm sinh học và kỹ thuật nuôi tôm he. NXB TP.HCM ,1989.
[9]. Lê Minh Cát - Đỗ Thị Nhung - Ngô Ngọc Cát. Nước nuôi thủy sản chất lượng
& giải pháp cải thiện chất lượng. NXB khoa học kỹ thuật Hà Nội : s.n.
[10]. Phạm Thị Anh. Tìm hiểu quy trình nuôi thương phẩm tôm thẻ chân trắng tại
Đồng Bò - Nha Trang. 2006.
[11]. Nguyễn Đình Trung. Quản lý chất lượng nước. NXB Nông Nghiệp : s.n., 2004.
[12]. http:// www.fistenet.gov.vn/thongtinchuyende .
[13]. Vũ Thế Trụ ( 2001), Cải tiến kỹ thuật nuôi tôm tại việt nam, NXB Nông nghiệp