Luận Văn Tìm hiểu không gian văn hoá cồng chiêng Tây Nguyên. Thực trạng và giải pháp phục vụ phát triển du lị

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU . . 1
1. Lý do chọn đề tài . . 1
2. Mục đích nghiên cứu . . 2
3. Ý nghĩa của đề tài . . 2
4. Đối tượng nghiên cứu . . 3
5. Phạm vi nghiên cứu . . 3
6. Phương pháp nghiên cứu . . 3
7. Cấu trúc khóa luận . . 4
CHƯƠNG I: . . 5
KHÁI QUÁT VỀ KHÔNG GIAN VĂN HÓA TÂY NGUYÊN . . 5
1.1.Giới thiệu chung: . 5
1.1.1. Vị trí địa lý - Điều kiện tự nhiên của Tây Nguyên: . 5
1.1.2. Điều kiện dân cư của Tây Nguyên: . . 7
1.2. Bản sắc văn hóa Tây Nguyên: . . 8
1.2.1. Loại hình cư trú: . . 8
1.2.2. Trang phục truyền thống: . 10
1.2.3. Ẩm thực: . 12
1.2.4. Phong tục tập quán: . 13
1.2.4.1. Tục cà răng căng tai: . 13
1.2.4.2. Tục đeo vòng ở người Gia Rai: . 14
1.2.4.3. Tục cưới xin: . . 14
1.2.4.4. Tục sinh đẻ: . 16
1.2.5. Lễ hội: . . 17
1.2.5.1. Lễ bỏ mả( lễ Pơ thi): . . 17
1.2.5.2. Lễ ăn trâu( lễ đâm trâu): . . 18
1.2.5.3. Lễ cơm mới: . 18
1.2.5.4. Lễ cúng đất làng: . . 19
Vũ Trúc Quỳnh - Lớp VH1101




Tìm hiểu không gian văn hoá cồng chiêng Tây Nguyên. Thực trạng và giải pháp phục vụ
phát triển du lịch ở địa phương
1.2.5.5. Lễ cúng lúa của người M’nông: . . 19
1.2.5.6. Lễ lớn khôn( lễ Mpú): . 20
1.2.5.7. Hội đua voi ở Buôn Đôn: . 20
1.2.5.8. Hội xuân: . . 21
1.2.6. Âm nhạc: . . 21
1.2.6.1. Loại nhạc khí có chất liệu thiên nhiên: . 21
1.2.6.2. Loại nhạc khí có chất liệu thiên nhiên kết hợp kim loại: . 23
1.2.6.3. Loại nhạc khí có chất liệu kim loại: . . 23
1.3. Tiềm năng phát triển du lịch ở Tây Nguyên: . . 24
1.3.1. Đến với Kon Tum: . 24
1.3.2. Đến với Gia Lai: . 25
1.3.3. Đến với Đăk Lăk: . . 26
1.3.4.Đến với Đăk Nông: . 26
1.3.5. Đến với Lâm Đồng: . . 27
CHƯƠNG II . 30
KHÔNG GIAN VĂN HÓA CỒNG CHIÊNG TÂY NGUYÊN- LỊCH SỬ
HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ GIÁ TRỊ VĂN HÓA NGHỆ THUẬT. . 30
2.1. Lịch sử hình thành và phát triển của văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên: 30
2.2. Đặc trưng của văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên: . . 35
2.2.1. Nhạc cụ cồng chiêng Tây Nguyên: . 35
2.2.1.1. Giới thiệu về cồng chiêng: . . 35
2.2.1.2. Phân loại cồng chiêng: . . 38
2.2.2. Nghệ thuật biểu diễn công chiêng Tây Nguyên: . 40
2.2.3. Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên: . . 47
2.3. Tìm hiểu giá trị của không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên: . . 52
2.3.1. Giá trị lịch sử: . 52
2.3.2. Giá trị nhân văn: . . 53
2.3.3. Giá trị nghệ thuật: . 55
Vũ Trúc Quỳnh - Lớp VH1101




Tìm hiểu không gian văn hoá cồng chiêng Tây Nguyên. Thực trạng và giải pháp phục vụ
phát triển du lịch ở địa phương
2.3.4. So sánh giá trị văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên với văn hóa cồng
chiêng một số nước Đông Nam Á: . . 56
CHƯƠNG III: . 60
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN DU LỊCH Ở ĐỊA
PHƯƠNG. . 60
3.1. Unesco phong tặng Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên là di sản
văn hóa thế giới: . . 60
3.2.Một số giải pháp khai thác nhằm phục vụ phát triển du lịch ở địa phương:
. 64
3.2.1. Giữ gìn và bảo tồn Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên: 64
3.2.1.1. Sự mai một của văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên: . . 64
3.2.1.2. Giải pháp giữ gìn và bảo tồn văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên: . 66
3.2.2. Quy hoạch không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên; . . 69
3.2.3. Biện pháp đưa khách du lịch đến với không gian văn hóa cồng chiêng
Tây Nguyên: . . 72
PHẦN KẾT LUẬN . . 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO .
PHỤ LỤC .
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Trong thời đại ngày nay, du lịch không còn là một khái niệm xa lạ đối với
người dân. Đời sống được nâng cao, nhu cầu cũng được nâng lên. Và một trong
những nhu cầu không thể thiếu đó chính là du lịch. Du lịch giúp con người thoát
khỏi những căng thẳng mệt mỏi của cuộc sống hàng ngày, đáp ứng được nhu cầu
vui chơi giải trí, nâng cao sự hiểu biết và làm phong phú thêm đời sống tinh thần
của con người.
Trong những năm gần đây, cũng giống như nhiều quốc gia khác trên thế giới,
Việt Nam coi du lịch là một ngành kinh tế mũi nhọn của nền kinh tế quốc dân, góp
phần vào sự phát triển chung của đất nước. Tuy nhiên, để việc phát triển du lịch
ngày một hiệu quả hơn nữa, cần phải tìm hiểu và khai thác những tiềm năng của
đất nước. Một trong những tiềm năng quan trọng cho sự phát triển du lịch tại Việt
Nam chính là hệ thống các di sản của Việt Nam đã được thế giới công nhận. Nằm
trong số đó, phải nhắc đến “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên”- Kiệt
tác truyền khẩu và di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Nhắc đến Tây Nguyên là nhắc đến vùng cao nguyên đầy nắng và gió, nhắc
đến núi rừng hùng vĩ mà thơ mộng, nhắc đến tiếng chim, tiếng thú vang vọng cả
đất trời. Tây Nguyên không chỉ đẹp về cảnh vật thiên nhiên, mà đặc biệt hơn là vẻ
đẹp của con người, vẻ đẹp của cả một nền văn hóa lâu đời, đậm đà bản sắc dân tộc.
Và không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên là một trong số những vẻ đẹp
đáng tự hào đó.
Theo PGS.TS Nguyễn Chí Bền đã từng nhận xét: Cồng chiêng chính là một
trong những biểu tượng độc đáo của Tây Nguyên. Văn hóa cồng chiêng đã có thời
kì phát triển rực rỡ và cũng có giai đoạn mai một. Tuy nhiên, với những giá trị to
lớn, vượt qua nhiều thử thách, ngày 25 tháng 11 năm 2005, “Không gian văn hóa
cồng chiêng Tây Nguyên” đã được Unesco công nhận là Kiệt tác truyền khẩu và
phi vật thể của nhân loại. Đây vừa là niềm vui, vừa là niềm vinh dự hết sức lớn lao,
nhưng đồng thời cũng là một trách nhiệm mà tổ chức UNESCO đã trao cho chúng
ta, đó là: Phải bảo tồn và phát huy các giá trị của kiệt tác truyền miệng và di sản
văn hóa phi vật thể này. Đây là công việc không chỉ riêng của Bộ văn hóa hay các
cấp có thẩm quyền mà còn là trách nhiệm của mọi công dân Việt Nam. Tuy nhiên,
để làm được việc đó thì chúng ta cần phải tìm hiểu, nghiên cứu và nói cho nhiều
người hiểu biết hơn về không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên - một nét văn
hóa đáng trân trọng của người Việt Nam nói riêng và của nhân loại nói chung.
Việc tìm hiểu, nghiên cứu không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên nhằm
khơi dậy những giá trị văn hóa, nghệ thuật truyền thống của dân tộc, góp phần giữ
gìn bản sắc văn hóa của người Tây Nguyên nói riêng và của toàn dân tộc Việt Nam
nói chung, nâng cao ý thức và lòng tự hào đối với di sản quý báu này.
Với tư cách là một sinh viên ngành văn hóa du lịch, việc tìm hiểu, nghiên cứu
thực trạng của Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, từ đó đưa ra được
một số giải pháp nhằm góp phần phục vụ cho việc phát triển du lịch của địa
phương là một viêc làm hết sức cần thiết và hữu ích. Chính bởi vậy em đã chọn đề
tài “Tìm hiểu không gian văn hóa cồng chiêng tây Nguyên. Thực trạng và giải
pháp phục vụ phát triển du lịch ở địa phương” làm đề tài cho khóa luận tốt
nghiệp cử nhân ngành văn hóa du lịch của mình.
2. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài “Tìm hiểu không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên. Thực trạng
và giải pháp phục vụ phát triển ở địa phương” có mục đích chính là: Tìm hiểu,
nghiên cứu về mảnh đất, con người, tập quán tín ngưỡng ở vùng văn hóa Tây
Nguyên. Và vấn đề quan trọng hơn cả là tìm hiểu về đặc điểm cồng chiêng Tây
Nguyên, lịch sử hình thành, phát triển và không gian văn hóa của cồng chiêng Tây
Nguyên, để qua đó có định hướng bảo tồn, phát triển và đưa ra các giải pháp khai
thác phục vụ phát triển du lịch ở địa phương.
3. Ý nghĩa của đề tài:
Đề tài có một ý nghĩa rất lớn, đó là không chỉ nhằm tôn vinh các giá trị của
không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên - một biểu tượng độc đáo của Tây
Nguyên, một kiệt tác truyền khẩu và di sản văn hóa phi vật thể của thế giới mà còn
nhằm bảo tồn, phát huy những giá trị cao quý này, đồng thời góp phần giáo dục truyền
thống, giữ gìn bản sắc dân tộc không chỉ cho Tây Nguyên mà cho cả Việt Nam.
4. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của khóa luận này chủ yếu là không gian văn hóa cồng
chiêng Tây Nguyên mà bao gồm trong đó là các yếu tố như: loại hình cư trú, trang
phục truyền thống, ẩm thực, phong tục tập quán, lễ hội, âm nhạc, để qua đó có
thể khai thác các yếu tố văn hóa này phục vụ cho hoạt động du lịch ở địa phương.
5. Phạm vi nghiên cứu:
- Về mặt nội dung: Đề tài chủ yếu nghiên cứu các yếu tố văn hóa, đặc biệt là
không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên
- Về không gian nghiên cứu: địa điểm nghiên cứu là khu vực Tây Nguyên, bao
gồm 5 tỉnh KonTum, GiaLai, Đăklăc, Đăknông, Lâm Đồng.
6. Phương pháp nghiên cứu:
Để hoàn thành khóa luận này, em đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp thu thập và xử lý tài liệu: Đây là phương pháp được sử dụng
xuyên suốt và chủ yếu trong quá trình làm đề tài. Để có nguồn thông tin đầy đủ về
không gian văn hóa công chiêng Tây Nguyên cùng các vấn đề có liên quan đến đề
tài nghiên cứu, em đã tiến hành thu thập thông tin và các tài liệu từ nhiều nguồn
khác nhau như: các bài viết nghiên cứu của các giáo sư tiến sĩ, qua mạng internet,
qua sách báo, qua hệ thống truyền thanh và truyền hình Việc thu thập thông tin
từ nhiều nguồn giúp ta có cái nhìn khái quát về vấn đề. Tiếp sau đó tiến hành
nghiên cứu, xử lý, chọn lọc để có được những thông tin và tài liệu cần thiết.
- Phương pháp tham vấn chuyên gia: Để thực hiện đề tài này, em đã tham khảo
ý kiến của nhiều người trong nhiều lĩnh vực khác nhau trong ngành du lịch, văn
hóa - xã hội, giảng viên giảng dạy, hướng dẫn nhằm đưa ra những đánh giá mang
tính khoa học và chính xác cao nhất thông qua các bảng điều tra, các câu hỏi
- Phương pháp so sánh, đối chiếu
- Phương pháp phân tích, tổng hợp.
7. Cấu trúc khóa luận :
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục thì phần nội dung
chính của khóa luận được chia làm 3 chương:
Chương 1: Khái quát về không gian văn hóa Tây Nguyên
Chương 2: Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, lịch sử hình
thành, phát triển và giá trị văn hóa nghệ thuật.
Chương 3: Một số giải pháp nhằm phục vụ phát triển du lịch ở địa
phương.