Luận Văn Tìm hiểu giá trị lịch sử, văn hóa của làng ca trù Lỗ Khê, xã Liên Hà huyện Đông Anh, Hà Nội

Tìm hiểu giá trị lịch sử, văn hóa của làng ca trù Lỗ Khê, xã Liên Hà
huyện Đông Anh, Hà Nội
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay du lịch trở thành một nhu cầu không thể thiếu trong đời sống
văn hoá - xã hội của các nước. Những nước có ngành kinh tế phát triển hàng
năm có đến một nửa dân số đi du lịch. Nhiều nước coi du lịch là một trong
những chỉ tiêu để đánh giá mức sống của người dân. Cùng với sự gia tăng quốc
tế hoá sản xuất và đời sống của thời đại, sự phát triển của cách mạng khoa học
kỹ thuật - công nghệ thì du lịch đang và sẽ trở thành một hiện tượng xã hội, một
nhu cầu phổ biến biểu thị sự nâng cao mức sống vật chất và đời sống tinh thần.
Ở nước ta du lịch đang trở thành một ngành kinh tế quan trọng, bao gồm
nhiều hoạt động khai thác các tiềm năng của các hệ địa - sinh thái khác nhau
trên khắp đất nước. Sự phong phú, đa dạng của các hình thức du lịch được thể
hiện từ việc thăm quan các danh lam thắng cảnh tự nhiên, nghiên cứu các thành
phần tự nhiên, xã hội để nghỉ dưỡng, từ du lịch bằng xe, đi thuyền, đi bộ đến du
lịch cưỡi thú lớn. Quá trình phát triển của các loại hình du lịch đã tạo ra khả
năng khai thác nhiều tiềm năng to lớn của các tài nguyên tự nhiên, nhân văn.
Trong những năm gần đây thay vì đến những nơi đô thị ồn ào, náo nhiệt
với các tòa nhà che khuất tầm nhìn của con người thì khách có xu hướng đến với
các miền quê để được hòa mình vào cuộc sống của người dân, những phong tục
tập quán mang tính truyền thống và tính địa phương, được hiểu thêm những giá
trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc . Được hòa mình vào thiên nhiên trong lành với
vẻ đẹp cổ kính của di tích lịch sử và gắn với nó là lễ hội truyền thống độc đáo.
Do vậy việc khai thác các giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc ở mỗi miền quê là
công việc cực kỳ quan trọng cho phát triển du lịch.
Trong hệ thống các tài nguyên du lịch nhân văn ở Việt Nam, các yếu tố
của văn hoá làng có xu hướng phát triển mạnh trong những năm tới đây. Những
ngôi làng cổ được hình thành từ rất sớm cùng với tiến trình lịch sử đất nước,
chứa đựng trong đó những nét độc đáo, in đậm dấu ấn lịch sử - văn hoá của đất
nước. Mỗi làng có truyền thống lịch sử văn hoá riêng với hệ thống các di tích
như: đình, miếu, chùa gắn liến với các lễ hội, các trò chơi dân gian, các phong
tục tập quán, các sinh hoạt văn hoá văn nghệ, không chỉ phản ánh cuộc sống
chiến đấu và lao động của người dân ở các làng quê, gắn với các danh nhân văn
hoá, thể hiện khát vọng trong đời sống tâm linh của con người, hướng tới cái
chân - thiện - mỹ mà còn chứa đựng nhiều dấu tích của từng giai đoạn phát triển,
từng thời kỳ lịch sử của đất nước. Những giá trị đó có sức hấp dẫn mạnh mẽ đối
với du khách, không chỉ để chiêm ngưỡng mà còn mong muốn tìm hiểu đến
ngọn nguồn.
Trên vùng châu thổ Bắc Bộ, từ thuở cha ông ta lập nước đến nay có hàng
vạn làng, mỗi làng dù thuộc loại hình nào cũng đều có những nét riêng. Nhiều
làng có những nét độc đáo in đậm dấu vết lịch sử - văn hoá của đất nước. Một
trong những làng đó là làng ca trù Lỗ Khê.
Làng Lỗ Khê nằm trong vùng Ngũ Giỗ của huyện Đông Ngàn, phủ Từ
Sơn, trấn Kinh Bắc. Thời phong kiến là một xã, nay là một thôn của xã Liên Hà,
huyện Đông Anh, Hà Nội. Làng được hình thành từ lâu đời, đến nay vẫn còn lưu
giữ nhiều nét của một làng cổ, với quần thể đình, miếu, cổng, luỹ làng, lễ hội
những làn điệu dân ca. Đặc biệt trong đó phải kể đến hình thức sinh hoạt văn
hóa dân gian đặc sắc là hát ca trù - một bộ môn nghệ thuật lâu đời, độc đáo và có
ý nghĩa đặc biệt trong kho tàng âm nhạc, gắn liền với lễ hội, phong tục, tín
ngưỡng, văn chương, âm nhạc, tư tưởng, triết lý sống của người Việt.
Lỗ Khê có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch, nổi bật là loại hình nghệ
thuật Ca trù. Song trên thực tế, làng Lỗ Khê đã chưa khai thác được những lợi
thế của mình cho phát triển du lịch. Do đó em xin chọn đề tài “Tìm hiểu những
giá trị lịch sử, văn hóa của làng Ca trù Lỗ Khê, xã Liên Hà, huyện Đông Anh,
Hà Nội” làm khóa luận tốt nghiệp cử nhân ngành văn hóa du lịch của mình, và
cũng thông qua đó mong muốn đánh giá thực trạng, đề ra các giải pháp hợp lý,
hiệu quả nhằm khai thác triệt để tiềm năng du lịch sẵn có của làng cũng như việc
quảng bá khuếch trương cho loại hình du lịch văn hóa của làng Lỗ Khê nói riêng,
của thủ đô Hà Nội nói chung.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Khoá luận “ Tìm hiểu giá trị lịch sử văn hoá của làng ca trù Lỗ Khê, xã
Liên Hà, huyện Đông Anh, Hà Nội” nhằm mục đích sau:
- Tìm hiểu những giá trị lịch sử, văn hoá của làng Lỗ Khê với tính cách là
một làng cổ, trong đó đặc biệt có sinh hoạt ca trù độc đáo.
- Đưa ra một số đề xuất, khuyến nghị trong việc bảo tồn và khai thác các
giá trị lịch sử văn hoá, đặc biệt nghệ thuật ca trù để phục vụ phát triển du lịch,
góp phần phát triển kinh tế, bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống của làng
Lỗ Khê.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của khoá luận là những thành tố văn hoá như các
di tích lịch sử văn hoá, phong tục tập quán, lễ hội truyền thống của làng, trong
đó đặc biệt là ca trù.
 Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Khoá luận nghiên cứu chính ở làng Lỗ Khê, xã Liên Hà,
huyện Đông Anh, Hà Nội.
- Về thời gian: Khoá luận xem xét các thành tố văn hoá truyền thống của
làng ca trù Lỗ Khê còn tồn tại đến ngày nay.
4. Phương pháp nghiên cứu
Khoá luận sử dụng các phương pháp nghiên cứu liên ngành như Văn hoá
học, dân tộc học trong đó coi trọng phương pháp nghiên cứu điền dã dân tộc học
để thu thập tư liệu về lịch sử văn hoá làng ca trù Lỗ Khê.
Ngoài ra khoá luận sử dụng phương pháp hệ thống để phân tích các hiện
tượng cần nghiên cứu, đánh giá các giá trị văn hoá làng Lỗ Khê như phương
pháp phân tích, so sánh, tổng hợp thống kê.

5. Bố cục của khoá luận
Ngoài Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, Khoá luận được
chia làm 3 chương:
Chương I: Giới thiệu chung về làng Lỗ Khê.
Chương II: Những giá trị lịch sử, văn hoá của làng Ca trù Lỗ Khê.
Chương III: Giải pháp bảo tồn, khai thác các giá trị lịch sử, văn hoá của
làng Ca trù Lỗ Khê để phục vụ du lịch.