Tiểu Luận Tiểu luận "Vấn đề tiếp nhận Tỳ bà hành tại Việt Nam"

A. MỞ ĐẦU​
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Thơ Đường là tinh hoa của văn học Trung Quốc, là một chủ thể có vai trò quan trọng tạo nên mối quan hệ tương tác giữa dân tộc đã sản sinh ra nó với các dân tộc khác, trong đó có Việt Nam. Hàng nghìn năm đã trôi qua nhưng vấn đề tiếp nhận – diễn dịch thơ Đường ở Việt Nam vẫn không hề nguội lạnh. Và nếu ai đã quan tâm đến thơ ca cổ điển Trung Quốc thì sẽ khó lòng mà bỏ qua được Tỳ bà hành của Bạch Cư Dị - một trong những đại biểu xuất sắc nhất của thơ ca Trung Quốc thời Trung Đường.
Bạch Cư Dị được hầu hết các học giả xếp vào hàng “tam đại thihào” của thời Đường (bên cạnh Lý Bạch và Đỗ Phủ) Trường hận ca và Tỳ bà hành chính là hai bài cổ phong trường thiên đã lưu danh ông với hậu thế. Trường hận ca được viết vào năm nguyên Hoà nguyên niên (806), dựa trên câu chuyện của Đường Minh Hoàng và Dương Quý Phi. Còn Tỳ bà hành được viết vào năm Nguyên Hoà thứ mười một (816) – khi Bạch Cư Dị đã bị biếm trích làm Tư mã ở Giang Châu. Cả hai tác phẩm này đều đạt được những thành tựu lớn cả về nội dung và nghệ thuật, được truyền tụng tới mức phổ biến ở Trung Quốc. Sau khi Bạch Cư Dị mất, Đường Hiến Tông đã khẳng định điều này:
Đồng tử giai ngâm Trường hận khúc
Mục nhi năng xướng Tỳ bà thiên [1]
Khi hai tác phẩm này được tiếp nhận tại Việt Nam thì dường như Tỳ bà hành đã lấn át được Trường hận ca và khẳng định sức sống của nó.
Nền văn học nghệ thuật Việt Nam đã đón nhận và lưu giữ tác phẩm Tỳ bà hành, đồng đã từng có những sự tiếp thu ảnh hưởng rất sâu sắc từ tác phẩm đó. Trong làng thơ ca Việt Nam, không ít những sáng tác đã được khởi hứng từ dư âm của Tỳ bà hành. Hơn nữa, bài thơ này từng được đưa vào giảng dạy trong trường phổ thông nên khá quen thuộc với học sinh – sinh viên. Kiệt tác của quan Tư mã Giang Châu từ lâu đã trở thành đối tượng hấp dẫn các nhà nghiên cứu. Nhất là hiện nay, khi lý luận – phê bình văn học đã đạt được những thành tựu mới thì việc tiếp nhận tác phẩm văn học nói chung, tiếp nhận Tỳ bà hành nói riêng càng được quan tâm nhiều hơn.
Theo sự tìm hiểu của chúng tôi, cho đến nay, Tỳ bà hành của Bạch Cư Dị đã được giới thiệu rất nhiều trong các sách báo, các tuyển tập thơ Đường ở Việt Nam, cũng đã có những công trình từ các góc độ gián tiếp đề cập đến việc diễn dịch Tỳ bà hành, song chưa có công trình nào đặt vấn đề trực tiếp và đi sâu tìm hiểu tác phẩm này từ góc độ tiếp nhận văn học. Đó chính là lý do chính khi chúng tôi chọn đề tài cho Niên luận của mình: Vấn đề tiếp nhận Tỳ bà hành tại Việt Nam.

II. MỤC ĐÍCH - Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
Mục đích của chúng tôi khi tiến hành đề tài này là thông qua tìm hiểu vấn đề tiếp nhận Tỳ bà hành tại Việt Nam, để cắt nghĩa được những cách diễn dịch về tác phẩm Tỳ bà hành, khảo sát được những mối liên hệ giữa người tiếp nhận với tác phẩm và giữa người tiếp nhận với người tiếp nhận; từ đó có thể đóng góp chút ít vào việc tìm hiểu quá trình tiếp nhận kiệt tác này nói riêng và Đường thi nói chung ở Việt Nam.

III. ĐỐI TƯỢNG - PHẠM VI NGHIÊN CỨU - PHẠM VI TƯ LIỆU
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là vấn đề tiếp nhận Tỳ bà hành ở Việt Nam. Theo đó, phạm vi nghiên cứu của đề tài sẽ tập trung vào những vấn đề liên quan tới tác phẩm này. Tất nhiên, trong quá trình tiến hành, chúng tôi cũng cố gắng mở rộng, liên hệ tới một số tác phẩm Đường thi khác trong quá trình tiếp nhận của người Việt.
Về phạm vi tư liệu của đề tài, chúng tôi chủ yếu dựa vào các tư liệu thành văn bằng chữ Quốc ngữ (sách báo, tạp chí, luận văn , luận án .) từ đầu thế kỷ XX đến nay.

IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Để thực hiện đề tài này, trên bình diện lý thuyết, chúng tôi tiếp cận đối tượng chủ yếu từ góc độ của văn học so sánh và mĩ học tiếp nhận. Về mặt thao t
[1] Hai câu này nghĩa là: Trẻ con đều biết ngâm khúc Trường hận ca, kẻ chăn trâu đều biết hát khúc Tỳ bà hành.