Tiểu Luận Tiểu luận triết học (free)

NỘI DUNG


I. Lí LUẬN CHUNG:


Mỗi một sự vật, hiện tượng đang tồn tại đều là một thể thống nhất được cấu thành bởi cỏc mặt, cỏc khuynh hướng, cỏc thuộc tớnh phỏt triển ngược chiều nhau, đối lập nhau . ở đõy chỳng ta chia làm hai phần.


1.Sự đấu tranh của cỏc mặt đối lập trong một thể thống nhất:


Trong phộp biện chứng duy vật, khỏi niệm mặt đối lập là sự khỏi quỏt những thuộc tớnh, những khuynh hướng ngược chiều nhau tồn tại trong cựng một sự vật hiện tượng, tạo nờn sự vật hiện tượng đú. Do đú, cõn phải phõn biệt rằng bất kỳ hi mặt đối lập nào cũng tạo thành mõu thuẫn. Bời vỡ trong cỏc sự vật hiện tượng của thế giới khỏch quan khụng phải chỉ tồn tại hai mặt đối lập. Trong cựng một thời điểm ở mỗi sự vật hiện tượng cú thể cựng tồn tại nhiều mặt đối lập. Chỉ cú những mặt đối lập là tồn tại thống nhất trong cựng một sự vật như một chỉnh thể, nhưng cú khuynh hướng phỏt triển ngược chiều nhau, bài trừ, phủ định và chuyển hoỏ lẫn nhau (Sự chuyển hoỏ này tạo thành nguồn gốc động lực, đồng thời quy định bản chất, khuynh hướng phỏt triển của sự vật) thỡ cú hai mặt đối lập như vậy mới gọi là hai mặt đối lập mõu thuẫn. “Thống nhất” của hai mặt đối lập được hiểu với ý nghĩa khụng phải chỳng đững cạnh nhau mà nương tựa vào nhau, tạo ra sự phự hợp cõn bằng như liờn hệ phụ thuộc, quy định và ràng buộc lẫn nhau. Mặt đối lập này lấy mặt đối lập kia làm tiền đề cho sự tồn tại của mỡnh và ngược lại. Nếu thiờu một trong hai mặt đối lập chớnh tạo thành sự vật thỡ nhất định khụng cú sự tồn tại của sự vật. Bởi vậy sự thống nhất của cỏc mặt đối lập là điều kiện khụng thể thiếu được cho sự tồn tại của bất kỳ sự vật hiện tượng nào.


+ Sự thống nhất này do những đặc điểm riờng cú của bản thõn sự vật tạo nờn.


Vớ dụ: Trong nền kinh tờ tập trung quan liờu bao cấp và nền kinh tế thị trường là điều kiện cho sự tồn tại của cụng cuộc đổi mới nền kinh tế ở Việt Nam, hai nền kinh tế khỏc nhau hoàn toàn về bản chất và những biểu hiện của nú nhưng nú lại hết sực quan trọng. Vỡ nú cú sự thống nhất này nờn nền kinh tế thị trường ở Việt Nam khụng thể tồn tại với ý nghĩa là chớnh nú.


Vớ dụ: Lực lượng sản xuất - quan hệ sản xuất trong phương thức sản xuất. Khi lực lượng sản xuất phỏt triển thỡ cựng với nmú quan hệ sản xuất cũng phỏt triển. Hai hỡnh thức này chớnh là điều kiện tiền đề cho sự phỏt triển của phương thức sản xuất. Nhưng trong quan hệ của lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất phải thoả món một số yờu cầu sau:


- Thứ nhất: Đú phải là một khỏi niệm chung nhất được khai quỏt từ cỏc mặt phự hợp khỏc nhau phản ỏnh được banr chất của sự phự hợp của lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.


- Thứ hai: Đú phải là một khỏi niệm “động” phản ỏnh được trạng thỏi biến đổi thường xuyờn của sự vận động, phỏt triển trong quan hệ của quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất.


- Thứ ba: Đú phải là một khỏi niệm cú ý nghĩa thực tiễn. Ngoài ý nghĩa nhận thức, khỏi niệm về sự phự hợp của quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất được coi là thoả đỏng phỏi cú tỏc dụng định hướng, chỉ dẫn cho việc xõy dựng quan hệ sản xuất, sao cho những quan hệ sản xuất cú khả năng phự hợp cao nhất với lực lượng sản xuất.


Tuy nhiờn, khỏi niệm thống nhất này chỉ mang tớnh tương đối. Bản thõn nội dung khỏi niệm cũng đó núi lờn tớnh chất tương đối của nú: Thống nhất của cỏi đối lập, trong thống nhất đó bao hàm và chứa đựng trong nú sự đối lập.


Đấu tranh cỏc mặt đối lập.


Sự thống nhất của cỏc mặt đối lập trong cựng một sự vật khụng tỏch rời sự đấu tranh chuyển hoỏ giữa chỳng. Bởi vỡ cỏc mặt đối lập cựng tồn tại trong một sự vật thống nhất như một chỉnh thể trọn vẹn nhưng khụng nằm yờn bờn nhau mà điều chỉnh chuyển hoỏ lẫn nhau tạo thành động lực phỏt triển của bản thõn sự vật. Sự đấu tranh chuyển hoỏ, bài trừ, phủ định lẫn nhau giữa cỏc mặt trong thế giới khỏch quan thể hiện dưới nhiều hỡnh thức khỏc nhau.


Vớ dụ: Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất trong giai cấp cú đối khỏng mõu thuẫn giữa lực lượng sản xuất tiờn tiến với quan hệ sản xuõt lạc hậu kỡm hóm nú diễn ra rất quyết liệt và gay gắt. Chỉ thụng qua cỏc cuộc cỏch mạng xó hội bằng rất nhiều hỡnh thức, kể cả bạo lực mới cú thể giải quyết mõu thuẫn một cỏch căn bản.


Sự đấu tranh của cỏc mặt đối lập được chia làm nhiều giai đoạn. Thụng thường, khi nú mới xuất hiện, hai mặt đối lập chưa thể hiện rừ xung khắc gay gắt người ta gọi đú là giai đoạn khỏc nhau. Tất nhiờn khụng phải bất kỳ sự khỏc nhau nào cũng được gọi là mõu thuẫn. Chỉ cú những khỏc nhau tồn tại trong một sự vật nhưng liờn hệ hữu cơ với nhau, phỏt triển ngược chiều nhau, tạo thành động lực bờn trong của sự phỏt triển thỡ hai mặt đối lập õy mới hỡnh thành bước đầu cuả một mõu thuẫn. Khi hai mặt đối lập của một mõu thuẫn phỏt triển đến giai đoạn xung đột gay gắt, nú biến thành độc lập. Sự vật cu mất đi, sự vật mới hỡnh thành. Sau khi mõu thuẫn được giải quyết sự thống nhất của hai mặt đối lập cũ được thay thế bởi sự thống nhất của hai mặt đối lập mới, hai mặt đối lập mới lại đấu tranh chuyển hoỏ tạo thành mõu thuẫn. mõu thuẫn được giải quyết, sự vật mới xuất hiện. Cứ như thế, đấu tranh giữa cỏc mặt đối lập làm cho sự vật biến đổi khụng ngừng từ thấp lờn cao. Chớnh vỡ vậy, Lờnin khẳng định “sự phỏt triển là một cuộc đấu tranh giữa cỏc mặt đụi lập”.


Khi bàn về mối quan hệ giữa sự thống nhất và đỏua tranh của cỏ mặt đối lập, Lờnin chỉ ra rằng: “Mặc dự thống nhất chỉ là điều kiện để sự vật tồn tại với ý nghĩa là chớnh nú - nhừ cú sự thống nhất của cỏc mặt đối lập mà chỳng ta nhận biết được sự vật, hiện tượng tồn tại trong thế giới khỏch quan. Song bản thõn của sự thống nhất chỉ là tương đối và tạm thời. Đấu tranh giữa cỏc mặt đối lập mới là tuyệt đối. Nú diễn ra thường xuyờn, liờn tục trong suốt quỏ trỡnh tồn tại của sự vật. Kể cả trong trạng thỏi sự vật ổn định, cũng như khi chuyển hoỏ nhảy vọt về chất. Lờnin viết: “sự thống nhất (phự hợp, đồng nhất, tỏc dụng ngang nhau) của cỏc mtặ đối lập là cú điều kiện, tạm thời, thoỏng qua trong tương đối. Sự đấu tranh của cỏc mặt đối lậpbài trừ lẫn nhau là tuyệt đối cũng như sự phỏt triển, sự vận động tuyệt đối”.


2. Chuyển hoỏ của cỏc mặt đối lập