Tiểu Luận Tiếp biến văn hoá việt - chiêm trên vùng thuận hoá qua dấu ấn danh xưng của một vị nữ thần

Tiếp biến văn hoá việt - chiêm trên vùng thuận hoá qua dấu ấn danh xưng của một vị nữ thần
Miền Trung Việt Nam, xét trong bối cảnh lịch sử - văn hoá Đông Á và Đông Nam Á, là một vùng đệm trong giao lưu, tiếp biến văn hoá, từ ảnh hưởng hai trung tâm lớn của nhân loại là Trung Hoa và Ấn Độ. Trong vùng đệm đó, Ulik (Ô Lý) - Thuận Hoá chính là một bản lề đặc biệt quan trọng trong diễn trình lịch sử và mối quan hệ Việt - Chiêm. Trải qua thời gian, các hiện tượng văn hoá diễn ra trên vùng đất này đã có nhiều biến đổi, cho nên việc suy xét, lí giải một hiện tượng văn hoá đến tận căn nguyên, trong trường hợp này là điều hoàn toàn không đơn giản.

Trong quá trình điền dã, hiện tượng mà chúng tôi thường bắt gặp trên thực địa là sự hiện diện phổ biến của ngôi miếu thờ Thiên Y A Na tại nhiều làng ở vùng Thuận Hoá xưa, tức vùng Trị - Thiên hiện nay. Qua tiếp cận, kế thừa nguồn tư liệu của các nhà nghiên cứu đi trước, xâu chuỗi và hệ thống những dòng sử liệu ít ỏi, góp nhặt những thông tin qua các văn bản, phỏng vấn , có thể xem đây là một trường hợp điển hình cho quá trình giao lưu tiếp biến văn hoá Việt - Chiêm.

Tuy nhiên, diễn trình tiếp biến và Việt hoá tín ngưỡng Poh Nagar/Poh Inư Nagar thành Thiên Y A Na chưa được chú ý một cách đầy đủ, bóc tách từng lớp theo lịch đại. Ở bài viết này, chúng tôi sẽ nhìn nhận quá trình tiếp biến và Việt hoá đó, dưới một góc độ tiếp cận khác, cụ thể là quá trình Việt hoá danh xưng. Có thể xem các danh xưng đã được Việt hoá đối với vị nữ thần này là một trong những chìa khóa quan trọng giúp chúng ta nhận diện được phần nào quá trình tiếp biến văn hoá đã từng diễn ra trên vùng đất Thuận Hoá, và cũng có thể quy chiếu cho cả miền Trung.

Tiểu luận dài 24 trang, chia làm 3 phần