Chuyên Đề Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học nội dung sinh học cơ thể thực vật, Sinh học 11(THP

PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
1.1.1 Xuất phát từ thực trạng môi trường hiện nay:
Những hiểm họa suy thoái môi trường đang ngày càng đe dọa cuộc sống của loài người. Theo các báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia và toàn cầu cho thấy: môi trường nước, không khí, đất đai, môi trường làng nghề, môi trường các khu công nghiệp, bị ô nhiễm nghiêm trọng; các hiện tượng biến đổi khí hậu toàn cầu, thiên tai, bão lũ, hạn hán, diễn ra bất thường và rất nặng nề; các nguồn TNTN bị khai thác quá mức, thiếu quy hoạch, Chính vì vậy BVMT là vấn đề sống còn của mỗi quốc gia và toàn cầu.
Nguyên nhân cơ bản gây suy thoái môi trường là do sự thiếu hiểu biết, thiếu ý thức của con người.
GDBVMT là một trong những biện pháp hữu hiệu nhất, kinh tế nhất và có tính bền vững trong các biện pháp để thực hiện mục tiêu BVMT và phát triển bền vững đất nước.Thông qua giáo dục, từng người và cộng đồng được trang bị kiến thức về môi trường, ý thức BVMT, năng lực phát hiện và xử lý các vấn đề môi trường .Trong đó giáo dục ý thức BVMT cho học sinh là vấn đề quan trọng nhất vì các em đang ngồi trên ghế nhà trường hôm nay sẽ tiếp tục có trách nhiệm BVMT sống cho chính bản thân mình cũng như toàn nhân loại. Trong công tác này, các thầy cô giáo có vai trò vô cùng quan trọng khi triển khai công tác GDBVMT sao cho không chỉ phù hợp với điều kiện của nhà trường và địa phương mà còn phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh.
1.1.2. Xuất phát từ thực trạng tích hợp GDBVMT trong dạy học Sinh học ở trường phổ thông.
Vấn đề giáo GDBVMT cho học sinh là một vấn đề cấp thiết và cần được giải quyết. Việc hình thành cho HS tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, tôn trọng thiên nhiên, tôn trọng di sản văn hóa, có thái độ thân thiện với môi trường, quan tâm thường xuyên đến môi trường sống của cá nhân, gia đình và cộng đồng, bảo vệ rừng, đất đai, ủng hộ và chủ động tham gia các hoạt động BVMT, phê phán hành vi có hại cho môi trường , phụ thuộc rất nhiều vào nội dung và cách thức giáo dục trong nhà trường cũng như ngoài xã hội. GDBVMT cần được đưa vào chương trình giáo dục phổ thông nhằm bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, bồi dưỡng những cảm xúc, xây dựng tính thiện trong mỗi con người, hình thành thói quen, kĩ năng BVMT.
Tuy nhiên vì những lí do khách quan về dung lượng kiến thức và số lượng các môn học trong trường phổ thông hiện nay nên chưa có môn học riêng về môi trường nhằm mục đích giáo dục nâng cao ý thức BVMT sống của học sinh THPT.
Trong chương trình Sinh học 11, học sinh được nghiên cứu, tìm hiểu về các quá trình sinh lí ở cơ thể thực vật và động vật. Các quá trình đó có liên quan trực tiếp đến mối quan hệ giữa sinh vật và môi trường, qua đó giáo viên có thể vừa thông qua việc cung cấp kiến thức trong sách giáo khoa kết hợp lồng ghép GDBVMT qua các tiết nghiên cứu lí thuyết và tổ chức một số hoạt động ngoại khóa để nâng cao hiểu biết và ý thức của học sinh trong BVMT.
Tuy nhiên, qua tìm hiểu thực tế chúng tôi nhận thấy việc lồng ghép nội dung GDMT trong các môn học nói chung và môn Sinh học nói riêng ở các trường THPT cũng còn nhiều hạn chế như: việc tiến hành các hoạt động ngoại khóa còn gặp nhiều khó khăn; học sinh còn thiếu kiến thức thực tế, trong thời gian một tiết học khó có thể lồng ghép, mở rộng nhiều kiến thức bên ngoài .
Xuất phát từ những lí do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: "Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học nội dung sinh học cơ thể thực vật, Sinh học 11(THPT)".
1.2. Mục đích nghiên cứu
Tích hợp nội dung GDBVMT trong dạy học Sinh học 11(THPT) nhằm nâng cao chất lượng dạy học Sinh học 11 - THPT từ đó có ý thức BVMT của học sinh THPT và góp phần nâng cao hiểu biết tăng thêm tính hấp dẫn, ý nghĩa của phần sinh học cơ thể ở lớp 11.
1.3. Giả thuyết khoa học
Nếu các nội dung GDMT được tích hợp theo đúng nguyên tắc, yêu cầu đối với việc xây dựng bài giảng tích hợp lồng ghép sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của GDMT và hiệu quả dạy học Sinh học 11(THPT).
1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu
1.4.1. Nghiên cứu cơ sở lí thuyết về các hình thức tích hợp và phương pháp tích hợp GDBVMT.
1.4.2. Thiết kế chương trình tích hợp nội dung BVMT trong môn Sinh học 11 - THPT
1.4.3. Thiết kế một số bài giảng trong chương trình Sinh học 11 – THPT có tích hợp nội dung GDBVMT.
1.5. Phương pháp nghiên cứu
1.5.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết
- Phương pháp thu thập thông tin: Thu thập thông tin từ tạp chí, tác phẩm khoa học, tài liệu lưu trữ, internet và thông tin đại chúng có liên quan đến nội dung nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến các vấn đề dạy học lồng ghép tích hợp nội dung GDBVMT; Các tài liệu đổi mới phương pháp dạy học. Nghiên cứu chương trình giáo dục phổ thông môn Sinh học, nghiên cứu nội dung chương trình Sinh học 11(THPT) và các tài liệu có liên quan làm cơ sở cho việc tích hợp nội dung GDBVMT trong dạy học Sinh học 11 (THPT).
- Phương pháp phân tích, tổng hợp.
1.5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp trò chuyện phỏng vấn.
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp quan sát.
1.5.3. Phương pháp xử lí số liệu
- Sử dụng toán thống kê.