Thạc Sĩ Tích cực hoá quá trình học tập của sinh viên Cao đẳng sư phạm trong giảng dạy môn triết học Mác – Lê

Luận văn thạc sĩ
Đề tài: Tích cực hoá quá trình học tập của sinh viên Cao đẳng sư phạm trong giảng dạy môn triết học Mác – Lênin thông qua huy động vốn kinh nghiệm của sinh viên

Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Việc trang bị cho ng-ời học một thế giới quan khoa học và biện chứng là
kim chỉ nam cho hoạt động học tập và lao động trong đời sống, là một nhiệm vụ
trọng yếu của ngành giáo dục và đào tạo hiện nay ở n-ớc ta. Để thực hiện nhiệm
vụ này, công tác giáo dục đạo đức, t- t-ởng cho học sinh đã đ-ợc thực hiện trong
suốt các bậc học trong hệ thống giáo dục quốc dân. Một trong những con đ-ờng
để tiến hành giáo dục đạo đức, thế giới quan và nhân sinh quan cho ng-ời học là
thông qua tổ chức dạy học môn triết học Mác – Lênin. Chính vì vậy, những bộ
môn này đã trở thành những khối kiến thức đại c-ơng cho tất cả các ngành, khối
ngành đào tạo từ trình độ trung cấp tới Đại học và cao hơn nữa
Môn triết học Mác – Lênin bộ môn khoa học nhằm cung cấp cho ng-ời
học cơ sở lý luận khoa học để đi sâu vào nghiên cứu các bộ môn khoa học cụ thể
thuộc từng chuyên ngành. Mặt khác, việc nghiên cứu, học tập môn triết học Mác
– Lênin còn nhằm trang bị cho ng-ời học một thế giới quan duy vật và ph-ơng
pháp luận biện chứng trong xem xét, đánh giá và giải quyết các vấn đề nảy sinh
trong hoạt động thực tiễn của ng-ời học.
Với những mục đích nh- trên, việc giảng dạy và học tập môn triết học
Mác – Lênin đã và đang đ-ợc thực hiện có hiệu quả trong tất cả các ngành,
khối ngành đạo tạo ở các trình độ khác nhau. Tuy nhiên, do những yếu tố chủ
quan và khách quan khác nhau, hiện nay vẫn có một số ng-ời quan niệm cho
rằng đây chỉ là một môn phụ, đại c-ơng, không cần thiết phải tập trung học nh-
những môn chuyên ngành Vì vậy, ng-ời học ch-a ý thức đ-ợc hết mục đích và
vai trò của những môn này cho nên kết quả đạt đ-ợc ở ng-ời học sau khi học
xong những môn này ch-a đ-ợc nh- mục đích ban đầu đặt ra.
Để quá trình học tập nói chung, trong đó có quá trình học tập môn triết
học Mác – Lênin có kết quả phải phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố nh-: Yếu tố
ng-ời học, yếu tố ng-ời dạy, nội dung ng-ời học, các điều kiện cần thiết để phục
vụ cho quá trình học tập, giảng dạy trong đó, tính tích cực học tập của ng-ời
học là yếu tố quyết định trực tiếp kết quả của quá trình học tập. Chỉ khi nào học
2
sinh tích cực, chủ động, tự giác trong học tập thì quá trình dạy học mới đạt kết
quả mong muốn. Hay nói cách khác, quá trình học tập chỉ đạt kết quả cao khi
ng-ời giảng viên biết kết hợp vai trò chủ đạo của mình với việc phát huy tính
tích cực học tập của học sinh. Để làm đ-ợc điều này, ng-ời giảng viên phải xây
dựng đ-ợc hệ thống các biện pháp cụ thể, khoa học để tích cực hoá hoạt động
học tập của học sinh.
Thực tế công tác giảng dạy và học tập môn triết học Mác – lênin ở đa số
các tr-ờng cao đẳng và Đại học ở n-ớc ta hiện nay đều ch-a phát huy đ-ợc tính
tích cực hóa do có nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có nguyên nhân do
giảng viên ch-a biết giúp ng-ời học khai thác, sử dụng vốn hiểu biết của mình
vào trong quá trình học tập các môn này để ng-ời học thấy đ-ợc vai trò và sự cần
thiết phải học tập và nghiên cứu nó.
Nếu trong quá trình giảng dạy, ng-ời giảng viên biết cách khai thác và
huy động một cách hợp lý vốn sống, vốn kinh nghiệm của sinh viên thì sẽ kích
thích đ-ợc tính tích cực học tập của họ qua đó nâng cao chất l-ợng học tập môm
triết học này.
Tr-ờng Cao đẳng S- phạm Trung -ơng hiện nay đã và đang thực hiện đào
tạo 12 mã ngành. Môn khoa học Mác – Lênin đã đ-ợc giảng dạy trong ch-ơng
trình đào tạo của tất cả những ngành đào tạo trong tr-ờng. Tuy nhiên, trong
giảng dạy các môn này ở tr-ờng ng-ời giảng viên ch-a phát huy đ-ợc tính tích
cực học tập của sinh viên nên hiệu quả học tập của các môn này của sinh viên
ch-a cao.
Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên, tôi chọn đề tài nghiên
cứu “ Tích cực hoá quá trình học tập của sinh viên Cao đẳng s- phạm trong
giảng dạy môn triết học Mác – Lênin thông qua huy động vốn kinh nghiệm của
sinh viên ” làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận và thực tiễn về tích cực hoá quá trình học tập của sinh
viên trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp tích cực hoá hoạt động học tập của
sinh viên trong giảng dạy môn triết học Mác – Lênin thông qua huy động vốn
3
sống, vốn kinh nghiệm của ng-ời học nhằm góp phần nâng cao chất l-ợng học
tập của sinh viên.
3. Khách thể, đối t-ợng nghiên cứu
3.1. Đối t-ợng nghiên cứu
Mối quan hệ giữa tính tích cực học tập sinh viên với vốn sống, vốn kinh nghiệm
của họ trong học tập môn triết học Mác – Lênin.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Quá trình giảng dạy môn triết học Mác – Lênin trong tr-ờng Cao đẳng
S- phạm trung -ơng
3.3. Khách thể điều tra
16 giảng viên giảng dạy môn triết học Mác – Lênin và 125 sinh viên
tr-ờng Cao đẳng S- phạm trung -ơng.
4. Giả thuyết khoa học
Sinh viên tr-ờng Cao đẳng S- phạm Trung -ơng đã có vốn sống, vốn kinh
nghiệm trong thực tiễn phong phú. Nếu đề xuất các biện pháp tổ chức dạy học
nhằm tích cực hoá quá trình học tập của sinh viên trong quá trình giảng dạy môn
Triết học Mac - Lênin thông qua huy động vốn sống, vốn kinh nghiệm của họ
thì sẽ góp phần nâng cao chất l-ợng và hiệu quả của quá trình dạy học môn này.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu lý luận về tích cực hoá quá trình học tập của sinh viên
5.2. Khảo sát thực trạng sử dụng biện pháp tích cực hoá quá trình học tập của
sinh viên trong quá trình giảng dạy môn triết học Mác – Lênin thông qua huy
động vốn sống, vốn kinh nghiệm của sinh viên tại tr-ờng Cao đẳng s- phạm
trung -ơng.
5.3. Đề xuất một số biện pháp tích cực hoá quá trình học tập của sinh viên trong
giảng dạy môn Triết học Mac - Lênin thông qua huy động vốn sóng, vốn kinh
nghiệm của ng-ời học.
4
6. Các ph-ơng pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm ph-ơng pháp nghiên cứu lý luận
Ph-ơng pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hoá, hệ thống hoá các tài liệu
lý luận về tích cực hoá quá trình học tập nói chung và quá trình học tập môn
Triết học Mac - Lênin nói riêng.
Ph-ơng pháp nghiên cứu lịch sử: nghiên cứu lịch sử của vấn đề nghiên
cứu, phát hiện và khai thác các khía cạnh mà các công trình tr-ớc đây đã đề cập
tới vấn đề tích cực hoá trong học tập để làm cơ sở cho việc tiến hành các hoạt
động nghiên cứu tiếp theo.
6.2. Nhóm ph-ơng pháp thực tiễn
Quan sát hoạt động học tập môn Triết học Mac - Lênin của sinh viên
trong mối quan hệ với hoạt động giảng dạy của sinh viên trên địa bàn khảo sát.
Ph-ơng pháp điều tra bằng Ankét về thực trạng tích cực hoá quá trình học
tập môn Triết học Mac - Lênin của sinh viên tr-ờng Cao đẳng S- phạm Trung
-ơng hiện nay và các biện pháp tích cực hoá quá trình học tập cho sinh viên của
giảng viên dạy môn Triết học Mac - Lênin .
Ph-ơng pháp xin ý kiến chuyên gia, xin ý kiến đóng góp của các chuyên
gia về cách xử lý kết quả điều tra, các biện pháp tích cực hoá.
6.3. Nhóm Ph-ơng pháp thống kê
Sử dụng ph-ơng pháp thống kê nhằm xử lý số liệu về thực trạng tích cực
hoá quá trình học tập môn Triết học Mac - Lênin của sinh viên tr-ờng Cao đẳng
S- phạm Trung -ơng
7. Phạm vị nghiên cứu
Đề tài chỉ nghiên cứu một số biện pháp nhằm tích cực hoá quá trình học
tập của sinh viên trong giảng dạy môn Triết học Mac - Lênin thông qua vốn
sống, vốn kinh nghiệm của ng-ời học đ-ợc thực hiện trong hình thức lên lớp.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, luận văn gồm 3 ch-ơng và phần kết luận, khuyến
nghị.


5
Ch-ơng 1
Những vấn đề lý luận về tích cực hoá quá trình học
tập của sinh viên thông qua vốn kinh nghiệm của
sinh viên
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Qua tìm hiểu các t- t-ởng trên thế giới về TCH quá trình học tập, chúng
tôi nhận thấy: TCH quá trình học tập không phải là vấn đề mới mà đây là vấn đề
đ-ợc các nhà t- t-ởng,các nhà giáo dục trên thế giới quan tâm nghiên cứu d-ới
những góc độ khác nhau.
Từ x-a, những nhà giáo dục, nhà t- t-ởng đã nhận thức đ-ợc vai trò, tầm
quan trọng của việc phát huy TCH nhận thức và coi đây là một trong những điều
kiện cơ bản để đạt kết quả cao trong quá trình giáo dục. Những t- t-ởng tiến bộ
của họ trong lĩnh vực TCH quá trình học tập – nhận thức của ng-ời học cho đến
nay vẫn còn nguyên giá trị thực tiễn to lớn.
 Xôcrat (469 – 399TCN) là ng-ời đề x-ớng ph-ơng pháp “ gợi hỏi” -một ph-ơng pháp tự hào có khả năng “ khai sinh ra” hoặc phát hiện ra
những t- t-ởng, những chân lý có sẵn trong đầu óc con ng-ời mà họ
ch-a hề biết đến.{39}
 Khổng Tử (551 – 479 TCN) là ng-ời đề xuất và sử dụng rất có hiệu
quả các ph-ơng pháp dạy học tích cực. Ông quan niệm dạy điều gì thì
đòi hỏi học trò phải tìm tòi, suy nghĩ, đào sâu, ông luôn yêu cầu nâng
cao TCH, tự lực của ng-ời học {39}
 Jan Amôt Cômenxki (1592 – 1670) đã có những t- t-ởng tiến bộ về
việc phát huy TCH học tập của ng-ời học, ông yêu cầu: Hãy tìm ra
ph-ơng pháp cho phép giảng viên dạy ít hơn, học sinh học nhiều hơn.
Ông kêu gọi tôn trọng nhân cách của ng-ời học, tính đến những đặc
điểm tự nhiên của ng-ời học, phát triển những năng lực nhận thức của
họ { 39}

Tài liệu tham khảo
1. Nguyễn Nh- An (1996), Ph-ơng pháp giảng dạy giáo dục học Tập 1, NXB
ĐHQG Hà Nội
2. Nguyễn Ngọc Bích (1998), Tâm lý học nhân cách – Một số vấn đề lý luận,
NXB giáo dục
3. Hồ Ngọc Đại (1983), Tâm lý học dạy học, NXB giáo dục
4. Đỗ Ngọc Đạt ( 1999), Tiếp cận hiện đại hoạt động dạy học, NXB ĐH S-
phạm
5. B.P.exipop (1997), Những cơ sở lý luận dạy học tập 1, 2, NXB giáo dục
6. Phạm Minh Hạc ( 2000), Phát triển toàn diện con ng-ời thời kì công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất n-ớc, NXB giáo dục.
7. Đặng Vũ Hoạt (1994), Hà Thị Đức, Ph-ơng pháp luận và ph-ơng pháp
nghiên cứu khoa học giáo dục, Hà Nội
8. Đặng Vũ Hoạt (1994), Hà Thị Đức, Lý luận dạy học đại học, NXB ĐH S-
phạm.
9. Nguyễn Phụng Hoàng (1999), Võ Ngọc Lan, Ph-ơng pháp trắc nghiệm
trong kiểm tra và đánh giá thành quả học tập , NXB ĐH s- phạm.
10. Nguyễn Văn Hộ, Hà Thị Đức (2002), Giáo dục học đại c-ơng, NXB Giáo
Dục
11. Đặng Thành H-ng (2002), Lý luận dạy học hiện đại, biện pháp, kĩ thuật,
NXB ĐHQG Hà Nội
12. Phạm Minh Hạc ( 2000), Phát triển toàn diện con ng-ời thời kì công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất n-ớc, NXB giáo dục
13. Đặng Vũ Hoạt (1994), Hà Thị Đức, Lý luận dạy học đại học, NXBĐH S-
phạm
14. Đặng Thành H-ng (2002), Lý luận dạy học hiện đại, biện pháp và kĩ thuật,
NXB ĐHQG Hà Nội.
15. Nguyễn Văn Lê, Nguyễn Sinh Huy ( 2000), Giáo dục học đại c-ơng, NXB
giáo dục.
16. C. Mác, Ph. Anghen, V.I Lênin, I.V.Xtalin (1978), Bàn về giáo dục, NXB
Sự thật, Hà Nội.
98
17. Trần Đức Minh (2001), Đổi mới ph-ơng pháp dạy học ở tr-ờng Cao đẳng
s- phạm, NXB ĐHQG Hà Nội.
18. L-u Xuân Mới (2000), Lý luận dạy học đại học, NXB Giáo Dục.
19. Phan Trọng Ngọ (2005), Dạy học và ph-ơng pháp dạy học trong nhà
tr-ờng, NXB ĐH S- phạm.
20. Lê Đức Ngọc (2003), Giáo dục đại học – ph-ơng pháp dạy và học, NXB
ĐH S- phạm.
21. Hà Thế Ngữ (1986), Quá trình s- phạm, bản chất, cấu trúc và tính quy luật,
Viện KHGD, Hà Nội.
22. Hà Thế Ngữ (2002), Giáo dục học, một số vấn đề lý luận và thực tiễn, NXB
ĐHQG Hà Nội.
23. Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt (1991), Giáo dục học, tập 1, 2, NXB Giáo Dục.
24. Nguyễn Ngọc Quang (1989), Lý luận dạy học đại c-ơng, tập 1, 2, Tr-ờng
quản lý giáo dục trung -ơng 1.
25. Hà Nhật Thăng (2000), Lịch sử giáo dục thế giới, NXB Giáo Dục.
26. Nguyễn Cảnh Toàn (2002), Học và dạy cách học, NXB ĐH S- phạm.
27. Thái Duy Tuyên (2001), Giáo dục học (một số vấn đề cơ bản), NXB ĐHQG
Hà Nội.
28. Giáo trình triết học Mac – Lênin, NXB Chính Trị Quốc Gia, Hà Nội, 2004
29. Weinert F.E. Sự phát triển nhận thức học tập và giảng dạy. Giáo dục. Hà
Nội, 1998
30. Nguyễn Kỳ, Mô hình dạy học tích cự lấy ng-ời học làm trung tâm. Tr-ờng
cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo TW1. Hà Nội. 1996
31. Daniel Garcia. Ph-ơng pháp thảo luận / Một số vấn đề về ph-ơng pháp dạy
học. Viện KHGD. Hà Nội, 1999
32. Đặng Thành H-ng – Nguyễn Kim Cúc. Các biện pháp phát huy tính tích
cực nhận thức của học sinh trong giờ lên lớp. Viện KHGD. Hà Nội, 1994
33. Những đặc tr-ng của ph-ơng pháp dạy học theo t- t-ởng giáo dục tích cực
trong nhà tr-ờng phổ thông Việt Nam. Đề tài cấp Bộ B96-49-15, Viện
KHGD, Hà Nội, 1996. Chủ nhiệm: Đặng Thành H-ng.