Luận Văn Tích cực hóa phương pháp thuyết trình trong dạy học môn giáo dục công dân phần công dân với các vấn

MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU 01
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC TÍCH CỰC HÓA PHƯƠNG PHÁP
THUYẾT TRÌNH TRONG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN 04
1.1. Phương pháp thuyết trình và mối quan hệ của nó với phương pháp dạy
học khác trong dạy học môn Giáo dục công dân . 04
1.1.1. Phương pháp thuyết trình . 04
1.1.2. Mối quan hệ của phương pháp thuyết trình với các phương pháp
dạy học khác trong dạy học môn Giáo dục công dân 06
1.2. Phương pháp dạy học tích cực 09
1.2.1. Tính tích cực học tập 09
1.2.2. Một số hình thức thuyết trình theo hướng tích cực .11
1.2.3. Nội dung chương trình môn Giáo dục công dân lớp 11 .12
1.3. Thực trạng dạy học môn Giáo dục công dân theo phương pháp thuyết
trình ở trường THPT chuyên Thoại Ngọc Hầu, tỉnh An Giang .13
1.3.1. Thực trạng dạy học môn Giáo dục công dân theo phương pháp thuyết
trình ở trường THPT chuyên Thoại Ngọc Hầu 13
1.3.2. Sự cần thiết phải đổi mới phương pháp thuyết trình theo hướng tích
cực trong dạy học môn Giáo dục công dân ở trường THPT chuyên
Thoại Ngọc Hầu 14
1.4. Quy trình tích cực hóa phương pháp thuyết trình trong dạy học môn
Giáo dục công dân phần “Công dân với các vấn đề chính trị - xã hội” 15
1.4.1. Quy trình thiết cho từng hình thức thuyết trình theo hướng tích cực . 15
1.4.2. Những chú ý khi thiết kế các hình thức thuyết trình 21
Chương 2. THỰC NGHIỆM QUY TRÌNH TÍCH CỰC HÓA PHƯƠNG PHÁP THUYẾT
TRÌNH TRONG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN PHẦN “CÔNG
DÂN VỚI CÁC VẤN ĐỀ CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI” Ở TRƯỜNG THPT CHUYÊN
THOẠI NGỌC HẦU 23
2.1. Kế hoạch thực nghiệm . 23
2.1.1. Mục đích thực nghiệm 23
2.1.2. Giả thuyết thực nghiệm . 23
2.1.3. Địa điểm và đối tượng thực nghiệm .23
2.2. Nội dung thực nghiệm 28
2.2.1. Nội dung khoa học cần thực nghiệm . 28
2.2.2. Thiết kế bài thực nghiệm .28
2.2.3. Tiêu chí đo đạc, đánh giá 36
2.3. Đánh giá hiệu quả của phương pháp thuyết trình theo hướng tích cực
hóa trong dạy học phần “Công dân với các vấn đề chính trị - xã hội”
ở trường THPT chuyên Thoại Ngọc Hầu . 36
2.3.1. Phân tích kết quả đầu ra .37
2.3.2. Phân tích mức chênh giữa kết quả đầu ra - đầu vào .42
2.3.3. Kết quả thăm dò nhận thức của học sinh sau thực nghiệm .42
KẾT LUẬN . 45
TÀI LIỆU THAM KHẢO 47
PHỤ LỤC
-1-
MỞ ĐẦU
Tên đề tài:
Tích cực hóa phương pháp thuyết trình trong dạy học môn Giáo dục
công dân phần “Công dân với các vấn đề chính trị - xã hội” ở trường
THPT chuyên Thoại Ngọc Hầu, tỉnh An Giang
1.Tính cấp thiết của đề tài
Đổi mới các PPDH là thay thế các PPDH chỉ đem lại cho người học sự
thụ động, lệ thuộc vào người dạy bằng các PPDH khác có khả năng làm cho
người học tích cực chủ động.
Đổi mới PPDH đối với giáo dục và đào tạo nước ta hiện nay là nhiệm
vụ tất yếu, cấp thiết. Bởi vì: Thứ nhất, khoa học kỹ thuật – công nghệ hiện nay
phát triển mạnh mẽ, đòi hỏi giáo dục và đào tạo vừa truyền thụ hệ thống tri
thức đã có vừa cập nhật kịp thời những thông tin, tri thức mới. Thứ hai, nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của nước ta đang hội nhập với
kinh tế thế giới đòi hỏi giáo dục và đào tạo nước ta phải xây dựng ở thế hệ trẻ
các thói quen, kỹ năng tự lực, nghi vấn, suy luận, sáng tạo, phản ứng nhanh và
quyết đoán trước hoàn cảnh. Thứ ba, nhiệm vụ đổi mới PPDH đã trở thành cụ
thể đối với toàn ngành cũng như từng GV vì nó được xác định rõ trong đường
lối lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam (Nghị quyết TW 4 khóa VII (01-
1993), Nghị quyết TW 2 khóa VIII (02-1996)), được thể chế hóa trong Luật
Giáo dục (2005), được cụ thể hóa trong các chỉ thị của Bộ Giáo dục và Đào
tạo, đặc biệt Chỉ thị số 14 (04/1999). Đổi mới PPDH trong dạy học môn
GDCD hiện nay hay các môn học khác ở trường THPT là đòi hỏi cấp thiết của
XH, là nhiệm vụ chuyên môn quan trọng của mỗi GV. Nhất là từ năm học
2006-2007 trở đi, chương trình phân ban THPT và sử dụng SGK mới theo
quyết định của Quốc hội bắt đầu có hiệu lực.
Phương pháp thuyết trình có thể kết hợp với các phương pháp khác trong
hệ thống các PPDH môn GDCD trở thành nhóm các phương pháp. Khi kết hợp
như vậy PPTT vừa giữ được vai trò chủ đạo vừa khắc phục những hạn chế vốn có
của nó, và như vậy PPTT có thể chuyển hóa trở thành những hình thức thuyết
trình mới tích cực.
Trường THPT chuyên Thoại Ngọc Hầu là một trong những trường có
truyền thống “Dạy tốt, học tốt” của tỉnh An Giang do vậy đổi mới PPDH theo
hướng tích cực là tất yếu và cấp bách. Là GV dạy môn GDCD tương lai, tôi
muốn góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đổi mới toàn diện giáo dục, cũng
-2-
như góp phần đào tạo thế hệ trẻ có năng lực và phẩm chất cần thiết cho sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong giai đoạn hiện nay. Từ các lý do trên tôi
quyết định chọn đề tài “Tích cực hóa phương pháp thuyết trình trong dạy học
môn Giáo dục công dân phần “Công dân với các vấn đề chính trị - xã hội” ở
trường THPT chuyên Thoại Ngọc Hầu, tỉnh An Giang” cho khóa luận tốt
nghiệp của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Làm sáng tỏ bản chất, vai trò quan trọng của PPTT trong dạy học môn
GDCD, trên cơ sở đó luận chứng sự cần thiết khách quan phải tích cực hóa
PPTT. Đồng thời thông qua thực nghiệm sư phạm dạy học phần “Công dân
với các vấn đề chính trị - xã hội” để xây dựng quy trình tích cực hóa PPTT
trong dạy học môn GDCD ở trường THPT.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Với mục đích trên, đề tài tập trung giải quyết các vấn đề sau:
Một là, làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề tích cực hóa PPTT
trong dạy học môn GDCD phần “Công dân với các vấn đề chính trị - xã hội”.
Hai là, xác lập quy trình và những điều kiện cần thiết để nâng cao hiệu
quả vận dụng PPTT theo hướng tích cực trong dạy học môn GDCD phần
“Công dân với các vấn đề chính trị - xã hội”.
Ba là, khảo sát thực trạng và thực nghiệm so sánh việc thực hiện PPTT theo
kiểu truyền thống với PPTT theo hướng tích cực trong dạy học môn GDCD phần
“Công dân với các vấn đề chính trị - xã hội” ở trường THPT chuyên Thoại Ngọc
Hầu, tỉnh An Giang.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Các hình thức thuyết trình theo hướng tích cực trong dạy học môn
GDCD phần “Công dân với các vấn đề chính trị - xã hội” ở trường THPT
chuyên Thoại Ngọc Hầu, tỉnh An Giang.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Trong khuôn khổ một khóa luận tốt nghiệp, bước đầu đề tài chỉ tập
trung luận giải cơ sở lí luận và thực tiễn của việc tích cực hóa PPTT và khảo
sát thực trạng, tiến hành thực nghiệm so sánh PPTT truyền thống với PPTT
theo hướng tích cực trong dạy học phần “Công dân với các vấn đề chính trị -
xã hội” ở trường THPT chuyên Thoại Ngọc Hầu, tỉnh An Giang.
4. Giả thuyết khoa học
Trong đề tài nghiên cứu này, chúng tôi đưa ra giả thuyết khoa học sau:
-3-
Nếu vận dụng PPTT trong dạy học phần “Công dân với các vấn đề
chính trị - xã hội” theo hướng phát huy tính tích cực của HS thì việc học môn
GDCD sẽ hiệu quả hơn so với PPTT truyền thống.
5. Phương pháp nghiên cứu
Khóa luận sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng
và chủ nghĩa duy vật lịch sử, kết hợp phương pháp logic và lịch sử, phương
pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp so sánh và hệ thống
Khóa luận còn sử dụng các phương pháp như điều tra XH học, thực
nghiệm sư phạm, lấy ý kiến của các chuyên gia, thống kê toán học
6. Đóng góp của khóa luận
Khóa luận làm rõ các hình thức thuyết trình theo hướng tích cực và đề
ra giải pháp tích cực hóa PPTT trong dạy học môn GDCD phần “Công dân với
các vấn đề chính trị - xã hội” ở trường THPT.
Kết quả nghiên cứu của khóa luận có thể làm tài liệu trong việc đổi mới
phương pháp giáo dục ở trường THPT chuyên Thoại Ngọc Hầu nói riêng và ở
tỉnh An Giang nói chung.
7. Kết cấu của khóa luận:
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục,
khóa luận gồm có 2 chương với 7 tiết.