Tiểu Luận Thuyết luân hồi trong phật giáo

Mục lục​ I. Mở đầu
II. Nội dung
1. Khái niệm luân hồi
2. Luân hồi là có thật
- Trái đất luân hồi
- Vạn vật luân hồi
- Con người luân hồi
3. Lục đạo luân hồi
- Lục đạo luân hồi
- Nhân quả trong lục đạo luân hồi
4. Động cơ luân hồi
5. Thoát ly luân hồi
6. Giá trị thuyết luân hồi
III. Kết luận

I. Mở đầu​ Có lẽ trong cuộc đời ai cũng từng có những khúc mắc trong lòng. Một là con người ai cũng bị sinh, lão, bệnh, tử khổ như nhau, vậy chúng ta từ đâu tới? Hai là sau khi chết, ta sẽ đi về đâu? Ba là muốn thoát khỏi vòng sinh tử đó thì phải làm như thế nào? Tìm đến thuyết luân hồi – một trong những giáo lý cơ bản của Phật giáo – ta sẽ có được câu trả lời cho ba câu hỏi trên. Đó cũng là ba vấn đề tối trọng của kiếp con người.
II. Nội dung​ 1. Khái niệm luân hồi
Luân là bánh xe; Hồi là xoay tròn. Luân hồi là xoay vần trong khuôn khổ cố định. Mọi sự đổi thay, biến chuyển không đứng yên ở một vị trí nào. Hằng xê dịch, biến thiên từ trạng thái này sang trạng thái khác, từ hình tướng này sang hình tướng khác. Tất cả sự biến thiên đều tùy duyên thăng trầm không nhất định gọi là Luân Hồi.
2. Luân hồi là có thật
2.1. Trái đất luân hồi
Xin mượn lời phát biểu của Đại đức Thích Thanh Huân, trụ trì chùa Pháp Vân để mở đầu phần chứng minh luân hồi là có thật trong cuộc sống:
“Kiếp luân hồi là ngôi nhà chung của nhân loại, thoạt nghĩ kiếp luân hồi là chuyện cao siêu trong Phật Pháp, tuy nhiên đây được coi là vòng xoay trong muôn loài dù được thừa nhận hay không, thuyết luân hồi là sự hiển nhiên có thật trong cuộc sống”.
Khoa học đã chứng minh trái đất ta đang sống xoay tròn quanh một cái trục trong không gian. Do đó, phía nào có mặt trời thì sáng, phía bị khuất thì tối. Từ đó con người đặt ra thời gian, ngày đêm và các mùa trong năm. Đó chẳng phải luân hồi hay sao? Trái đất là chỗ nương tựa của vạn vật và con người, bản thân nó luân hồi thì những vật tựa nương vào nó không thoát khỏi luân hồi.
2.2. Vạn vật luân hồi
Về sinh vật, cây do hạt nảy mầm sinh trưởng và phát triển mà thành, rồi cây lại sinh hạt, hạt lại mọc thành cây, đảo đi lộn mãi không cùng. Các loài động vật thì từ trứng nở thành con, con lại sinh trứng hoặc từ bào thai hình thành, khi trưởng thành lại có bào thai loanh quanh luẩn quẩn không cùng. Đó là luân hồi trong sự tiếp nối. Ngay bản thân sinh vật cũng bị luân hồi, chúng trưởng thành do đất, nước, gió, lửa khi tan hoại lại trở về thành đất, nước, gió , tự lại tán ra theo duyên biến chuyển chẳng cùng. Ngay bản thân đất, nước, gió, lửa cũng luân hồi. Ví như sáng đem đặt một bát nước ngoài trời nắng, đến chiều bát nước đã cạn khi một nửa. Thực ra nước chẳng phải mất đi mà chỉ chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác. Nước là thể lỏng, gặp nắng nóng bốc lên thành thể hơi, rồi thành những đám mây, mây lại rơi xuống thành nước, cứ mãi luân hồi không cùng. Gió, lửa, đất cũng vậy.
2.3. Con người luân hồi
Nói đến con người, người ta thường nghĩ con người tực nhiên và con người xã hội hay con người vật chất và con người tinh thần. Hai phần đó cấu thành nên con người, từ đó mà sự luân hồi trong bản thân con người cũng được chia thành vật chất luân hồi và tinh thần luân hồi:
- Vật chất luân hồi. Vật chất nơi con người được chia làm bốn phần: đất (da, thịt, gân, xương, tóc, lông, răng, móng ), nước (máu mủ, mồ hôi, đờm dãi, nước mắt, nước mũi ), lửa (nhiệt độ trong cơ thể), gió (hơi thở). Bốn thứ này không thể thiếu đối với sự sống của con người.
+ Đất luân hồi: Hàng ngày chúng ta vay mượn từ đất các chất bột (đất) rồi lại trả lại cho đất, hợp lại tan ra, tan ra hợp lại là luân hồi.
+ Nước luân hồi: Máu từ tim chạy khắp các mạch rồi lại trở về tim, tuần hoàn như thế là luân hồi. Khi sống mượn nước đem bồi bổ chất ướt trong thân khi chết chảy ra trở về lòng đất, mượn trả liên tục như thế là luân hồi.
+ Gió luân hồi: Hít không khí vô, thở không khí ra, hít vô thở ra cả đời như vậy là luân hồi. Nhờ cái động của thở hít không khí mà các cơ quan trong toàn thân hoạt động, các cơ quan hoạt động là thân sống. Đến khi thở không khí ra mà không hít lại, liền ngừng hoạt động, tức là thân chết. Thế thì là sự sống của thân này đích thực do luân hồi của gió, gió ngưng luân hồi thì thân phải hoại diệt.
+ Lửa luân hồi: Do những thức ăn có chất nóng nuôi dưỡng phần lửa trong thân. Lửa dùng sưởi ấm toàn thân, thiêu đốt vật thực, lại do vật thực bồi bổ chất lửa. Cứ tiêu dùng bồi bổ, bồi bổ tiêu dùng, đảo đi lộn lại là luân hồi. Khi tiêu dùng mà không bồi bổ kịp, lửa từ từ tắt, con người chết. Lửa ấy trở về với thiên nhiên, tùy duyên chuyển biến trong không gian, mà chưa bao giờ mất là luân hồi.
Tóm lại, tứ đại tụ họp quân bình nhau là con người sống khoẻ mạnh, nếu thiếu quân bình là ốm đau, phân tán thì tử vong. Trong khi tứ đại tụ họp trong thân này luôn luôn biến chuyển tuần hoàn, không được ngăn trệ ứ động. Vừa bị ngăn trệ ứ động là thân này nguy ngập. Sự biến chuyển tuần hoàn của tứ đại trong thân con người gọi chung là vật chất luân hồi. Sở dĩ nói luân hồi vì biến chuyển mà không phải mất hẳn.
- Tinh thần luân hồi( tâm sở luân hồi): Phần tinh thần của chúng ta luôn luôn thay đổi bất thường, không bao giờ đứng yên ở một vị trí. Những thứ buồn vui, yêu ghét, thương giận, lành dữ, phải quấy . thường thay mặt đổi mày như trên sân khấu. Có khi chúng ta hiền lành như ông Phật, có lúc giận dữ như con cọp đói. Nhiều lúc vui vẻ yêu thương, lắm khi bực bội thù địch. Những tâm trạng đổi thay không lùi được, chính tự thân chúng ta cũng không thể ước đoán nổi tâm trạng củ minh sẽ xảy ra những cái gì. Sự buồn vui thương ghét đổi thay thăng giáng nơi nội tâm chúng ta là luân hồi.
Nói chung con người chúng ta, hai phần vật chất lẫn tinh thần đều là tướng trạng của luân hồi. Sự luân hồi của chúng ta là sự hoạt động sống còn của ta. Biết rõ vật chất tinh thần chỉ đổi thay hình tướng trạng thái, chứ không một vật nào mất. Nếu thấy mất chẳng qua do cái nhìn cạn cợt nông nổi mà kết luận như thế. Thực thể của nó là “biến thiên mà bất diệt”. Thấy đến chỗ tận cùng ấy, mới khỏi nghi ngờ về lý luân hồi. Sự luân hồi ngay trong hiện tại này là hiện tại luân hồi. Đến sự tụ lại tan ra, tan ra tụ lại của thân con người là luân hồi đời này sang đời khác.