Tài liệu Thương mại điện tử

Thương mại điện tử

Thương mại điện tử là một lĩnh vực tương đối mới; ngay tên gọi cũng có nhiều; có
thể gọi là thương mại trực tuyến (online trade), thương mại điều khiển học
(cybertrade), kinh doanh điện tử (electronic business), thương mại không có giấy tờ
(paperless commerce, hoặc paper trade); gần đây, tên gọi thương mại điện tử
(electronic commerce) được sử dụng nhiều rồi trở thành quy ước chung, đưa vào văn
bản pháp luật quốc tế, dù rằng các tên gọi khác vẫn có thể dùng và được hiểu với
cùng một nội dung.

1* Định nghĩa

Thương mại điện tử (còn gọi là E-Commerce hay E-Business) là quy trình mua bán
thông qua việc truyền dữ liệu giữa các thiết bị truyền tin trong chính sách phân phối
của tiếp thị. Tại đây một mối quan hệ thương mại hay dịch vụ trực tiếp giữa người
cung cấp và khách hàng được tiến hành thông qua việc truyền tin. Hiểu theo nghĩa
rộng, thương mại điện tử bao gồm tất cả các loại giao dịch thương mại mà trong đó
các đối tác giao dịch sử dụng các kỹ thuật thông tin trong khuôn khổ chào mời, thảo
thuận hay cung cấp dịch vụ. Thông qua một chiến dịch quảng cáo của IBM trong thập
niên 1990, khái niệm Electronic Business, thường được dùng trong các tài liệu, bắt đầu
thông dụng.

Thương mại điện tử (Electronic Commerce), một yếu tố hợp thành của nền Kinh tế
số hóa, là hình thái hoạt động thương mại bằng các phương pháp điện tử; là việc trao
đổi thông tin thương mại thông qua các phương tiện công nghệ điện tử mà nói chung
là không cần phải in ra giấy trong bất c công đoứạn nào của quá trình giao dịch (nên
còn gọi là Thương mại không có giấy tờ). [1]

Thông tin trong khái niệm trên được hiểu là bất c gì có thứể truyền tải bằng kỹ
thuật điện tử, bao gồm cả thư từ, các tệp văn bản, các cơ sở dữ liệu, các bản tính, các
bản vẽ thiết kế bằng máy tính điện tử, các hình đồ họa, quảng cáo, hỏi hàng, đơn
hàng, hóa đơn, biểu giá, hợp đồng, các mẫu đơn, các biểu mẫu, hình ảnh động, âm
thanh, v.v .

Thương mại (commerce) trong khái niệm thương mại điện tử được hiểu (như
quy định trong Đạo luật mẫu về thương mại điện tử của Liên hiệp quốc) là mọi vấn
đề nảy sinh ra từ mọi mối quan hệ mang tính chất thương mại (commercial), dù có
hay không có hợp đồng. Các mối quan hệ mang tính thương mại bao gồm bất c giao
dịch thương mại nào về cung cấp hoặc trao đổi hàng hóa, dịch vụ; thoả thuận phân
phối, đại diện hoặc đại lý thương mại; ủy thác hoa hồng, cho thuê dài hạn; xây dựng
các công trình; tư vấn; kỹ thuật công trình; đầu tư; cấp vốn; ngân hàng; bảo hiểm;
thỏa thuận khai thác hoặc tô nhượng; liên doanh và các hình th c khác vứề hợp tác công
nghiệp hoặc kinh doanh; chuyên chở hàng hóa hay hành khách bằng đường biển,
đường không, đường sắt, đường bộ; và v.v . Như vậy, phạm vi của thương mại
điện tử (E-commerce) rất rộng, bao quát hầu như mọi hình thái hoạt động kinh tế, mà
không chỉ bao gồm buôn bán hàng hóa và dịch vụ; buôn bán hàng hoá và dịch vụ chỉ là
một trong hàng nghìn lĩnh vực áp dụng của thương mại điện tử.

* Các khái niệm khác nhau

Khó có thể tìm một định nghĩa có ranh giới rõ rệt cho khái niệm này. Khái niệm thị
trường điện tử được biết đến lần đầu tiên qua các công trình của Malone, Yates và
Benjamin nhưng lại không được định nghĩa cụ thể. Các công trình này nhắc đến sự
tồn tại của các thị trường điện tử và các hệ thống điện tử thông qua sử dụng công
nghệ thông tin và công nghệ truyền thông. Chiến dịch quảng cáo của IBM trong năm
1998 dựa trên khái niệm E-Commerce được sử dụng từ khoảng năm 1995, khái niệm
mà ngày nay được xem là một lãnh vực nằm trong kinh doanh điện tử (E-Business).
Các quy trình kinh doanh điện tử có thể được nhìn từ phương diện trong nội bộ của
một doanh nghiệp (quản lý dây chuyền cung ng – Su ly Chain Management, thu mua
điện tử - E-Procurement) hay từ phương diện ngoài doanh nghiệp (thị trường điện tử,
E-Commerce, .) hay từ Hiệp hội ngành nghề là một site của Hiệp hội thương mại
điện tử Việt Nam [2].

Hiện nay định nghĩa thương mại điện tử được rất nhiều tổ ch c quứốc tế đưa ra song
chưa có một định nghĩa thống nhất về thương mại điện tử. Nhìn một cách tổng quát,
các định nghĩa thương mại điện tử được chia thành hai nhóm tùy thuộc vào quan điểm:

** Hiểu theo nghĩa hẹp

Theo nghĩa hẹp, thương mại điện tử chỉ đơn thuần bó hẹp thương mại điện tử trong
việc mua bán hàng hóa và dịch vụ thông qua các phương tiện điện tử, nhất là qua
Internet và các mạng liên thông khác.

Theo Tổ ch c Thứương mại thế giới (WTO), Thương mại điện tử bao gồm việc sản
xuất, quảng cáo, bán hàng và phân phối sản phẩm được mua bán và thanh toán trên
mạng Internet, nhưng được giao nhận một cách hữu hình, cả các sản phẩm giao nhận
cũng như những thông tin số hoá thông qua mạng Internet.

Theo Ủy ban Thương mại điện tử của Tổ ch c Hứợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình
Dương (APEC), Thương mại điện tử là công việc kinh doanh được tiến hành thông
qua truyền thông số liệu và công nghệ tin học kỹ thuật số.

** Hiểu theo nghĩa rộng

Thương mại điện tử hiểu theo nghĩa rộng là các giao dịch tài chính và thương mại
bằng phương tiện điện tử như: trao đổi dữ liệu điện tử, chuyển tiền điện tử và các
hoạt động như gửi/rút tiền bằng thẻ tín dụng.