Luận Văn Thực trạng và giải pháp ứng dụng tin học để nâng cao hiệu quả hoạt động của Thư viện CĐSP Quảng Bình

LỜI NÓI ĐẦU


Ngày nay chúng ta đang chứng kiến những đổi thay lớn lao của thế giới, chứng kiến những thành tựu vượt bậc của tất cả các lĩnh vực kinh tế xã hội. Sự phát triển có tính chất đột phá ấy, là nhờ có sự tác động của ngành công nghệ thông tin, với những ưu điểm nổi bật của nó, công nghệ thông tin trở thành công cụ hỗ trợ đặc biệt trong nhiều ngành khoa học, được coi là chìa khóa của yếu tố sáng tạo, là yếu tố thiết yếu của năng lực đổi mới, là lời hứa hẹn có nhiều triển vọng cho thế hệ trẻ trong tương lai. Và quan trọng hơn, công nghệ thông tin là tiền đề vững chắc cho nhân loại bước vào thế kỷ XXI. Vì vậy việc nghiên cứu kinh nghiệm và điều kiện ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện là hết sức quan trọng và cấp bách.
Trong hơn nửa thế kỷ qua, các thư viện trên thế giới đã biến đổi sâu sắc toàn diện, phát triển nhanh chóng dựa trên những thành tựu của công nghệ thông tin hiện đại. Chính công nghệ thông tin là phương tiện và công cụ giúp cho thư viện tổ chức và khai thác hiệu quả nhất nguồn tài nguyên trí tuệ, tạo điều kiện thuận lợi cho mọi thành viên của xã hội tiếp nhận được nhiều thông tin hơn, phong phú hơn, kịp thời và chính xác hơn mà không phụ thuộc vào khoảng cách địa lý. Nghĩa là, với sự thâm nhập của công nghệ thông tin thì con người đã khắc phục được hai trở lực lớn là khoảng cách không gian và thời gian.
Với ưu điểm nổi trội như vậy của công nghệ thông tin thì việc ứng dụng công nghệ thông tin để tin học hóa công tác thư viện là một xu thế phát triển tất yếu và trên thực tế, xu thế đó đã diễn ra với tốc độ ngày càng nhanh. Tập trung thông tin trong những bộ nhớ cực lớn, những cơ sở dữ liệu và ngân hàng dữ liệu, ứng dụng tin học trong thư viện đã làm thay đổi căn bản mối quan hệ giữa cán bộ thư viện – kho tài liệu, giữa công đoạn thu thập, xử lý, phục vụ bạn đọc đồng thời tạo ra các sản phẩm thông tin có giá trị gia tăng cao nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dùng tin.
Vì vậy, đối với các thư viện Việt Nam, hiện đại hóa ngành thư viện là một đòi hỏi cấp bách để không bị “tụt hậu” quá xa so với thư viện các nước và tận dụng, phát huy được nguồn lực thông tin tri thức dồi dào của thế giới. Trong các thư viện trường cao đẳng đại học học, nhất là các trường có quy mô nhỏ, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc xử lý tài liệu, phục vụ người dùng tin còn đang ở mức sơ sài. Ở những nơi này, máy tính điện tử dù đã được trang bị nhưng mới chỉ được dùng như những chiếc máy chữ để đánh văn bản thông thường. Chính vì thế việc nghiên cứu áp dụng tin học trong thư viện các trường quy mô nhỏ như thư viện trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Bình là một yêu cầu cấp bách và cần thiết
+ Mục đích nghiên cứu của đề tài.
Qua việc khảo sát thực tiễn hoạt động thông tin thư viện tại trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Bình (CĐSP Quảng Bình), đánh giá thực trạng ứng dụng tin học trong hoạt động của thư viện, trên cơ sở các kiến thức chuyên môn được học trong nhà trường, xác định rõ tầm quan trọng cũng như vai trò to lớn của tin học đối với sự phát triển của thư viện, từ đó đưa ra giải pháp và kiến nghị để áp dụng công nghệ thông tin vào quá trình tin học hóa hoạt động thư viện trường CĐSP Quảng Bình; xây dựng thử nghiệm một cơ sở dữ liệu (CSDL) và đưa ra các đề xuất ứng dụng vào hoạt động thực tiễn của thư viện CĐSP Quảng Bình
+ Đối tượng nghiên cứu
Trên cơ sở đánh giá thực trạng của thư viện trường CĐSP Quảng Bình về các mặt kinh phí, đội ngũ cán bộ, máy móc thiết bị, tài liệu đối tượng nghiên cứu của khoá luận là khả năng ứng dụng tin học trong thư viện CĐSP Quảng Bình mà cụ thể là ứng dụng phần mềm CDS / ISIS trong hoạt động thư viện tại CĐSP Quảng Bình
+ Phương pháp nghiên cứu.
Trong quá trình thực hiện đề tài em đã áp dụng các phương pháp sau:
- Nghiên cứu các văn kiện Đảng, Nhà nước về công tác thông tin khoa học và thư viện, kết hợp với đường lối và chính sách triển khai cụ thể của thư viện trường.
- Trao đổi trực tiếp với cán bộ của thư viện trường CĐSP Quảng Bình để nghiên cứu và thu thập các tài liệu có liên quan đến việc ứng dụng tin học vào công tác thư viện.
- Nghiên cứu kinh nghiệm của một số thư viện trong nước
- Điều tra khảo sát thực tế, phân tích tổng hợp kết quả nghiên cứu của việc ứng dụng tin học vào quá trình hoạt động của thư viện.

+ Khóa luận có bố cục như sau:
Để thực hiện được nội dung và yêu cầu của đề tài, ngoài các phần mở đầu, kết luận và danh mục các tài liệu tham khảo, bài khoá luận chia làm 3 chương chính:
Chương 1: Tổng quan về thư viện CĐSP Quảng Bình
Chương 2: Thực trạng hoạt động thư viện CĐSP Quảng Bình.
Chương 3: Đề xuất giải pháp ứng dụng tin học để nâng cao hiệu quả hoạt động của Thư viện CĐSP Quảng Bình.
Nhận xét – Kiến nghị.

MỤC LỤC
Lời nói đầu.
Chương 1: TỔNG QUAN VỀ THƯ VIỆN TRƯỜNG CĐSP QUẢNG BÌNH
I. Chức năng nhiệm vụ của thư viện trường CĐSP Quảng Bình
1. Chức năng 4
2. Nhiệm vụ . 4
II. Cơ cấu tổ chức hoạt động của thư viện trường CĐSP Quảng Bình
1. Cơ cấu tổ chức 5
2. Hoạt động của thư viện 5
III. Nguồn lực thư viện
1. Cơ sở vật chất trang thiết bị 7
2. Vốn tài liệu 8
3. Đội ngũ cán bộ 10
Chương 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN TRƯỜNG CĐSP QUẢNG BÌNH
I. Hoạt động của thư viện dưới sự tác động của công nghệ thông tin
1. Sự bùng nổ thông tin 12
2. Xu hướng tin học hoá thư viện .13
II.Thực trạng hoạt động thư viện trường CĐSP Quảng Bình
1. Xử lý tài liệu 14
a. Mô tả tài liệu 14
b. Phân loại tài liệu 16
c. Các loại ký hiệu 17
d. In phích mục lục 19
2. Tổ chức bộ máy tra cứu truyền thống 21
3. Công tác phục vụ bạn đọc 23
4.Những ưu điểm và nhược điểm trong hoạt động của thư viện trường CĐSP Quảng Bình 28
Chương 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ỨNG DỤNG TIN HỌC ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN TRƯỜNG CĐSP QUẢNG BÌNH
I. Một số vấn đề xung quanh việc ứng dụng tin học vào thư viện trường CĐSP QB
1. Nhu cầu ứng dụng tin học vào thư viện CĐSP Quảng Bình .30
2. Nhiệm vụ ứng dụng tin học vào thư viện CĐSP Quảng Bình .31
3. Cách tiếp cận vấn đề tự động hoá 32
4. Lựa chọn phần mềm 34
II Xây dựng và khai thác CSDL bằng chương trình CDS/ISIS
1. Xây dựng cấu trúc CSDL mới 36
1.1 Lập bảng xác định trường FDT 38
1.2 Lập worksheet nhập dữ liệu FMT 42
1.3 Lập format hiện hình PFT 46
1.4 Lập bảng chọn trường FST 46
2. Nhập và hiệu đính dữ liệu .50
2.1. Nhập dữ liệu 50
2.2. Hiệu đính dữ liệu 57
3. Tìm kiếm thông tin và xem dữ liệu .58
3.1 Xem tệp chủ 59
3.2 Các cách tìm 60
4. In và sắp xếp kết quả tìm 63
5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc in - mô tả phích .68
III. Những điều kiện cần và đủ để ứng dụng CNTT có hiệu quả
1. Kinh phí 69
2. Trang thiết bị 70
3. Nhân sự 71
Nhận xét – kiến nghị 72
Tài liệu tham khảo .77