Ý nghĩa chọn đề tài: Vận tải ngoại thương là một bộ phận của hoạt động XNK, chẳng những góp phần đảm bảo và nâng cao hiệu quả XNK mà còn có vai trò thúc đẩy XNK phát triển. Vì vậy công tác tổ chức và điều hành vận tải ngoại thương phải được chú trọng nhằm đáp ứng nhu cầu và mục tiêu đẩy mạnh XNK, trong đó không thể không đề cập đến hoạt động giao nhận ngoại thương của các công ty giao nhận (freight forwarder) đóng vai trò là mắc xích liên kết quan hệ giữa nhà XNK và các công ty vận tải. Trong bối cảnh kinh tế ngày càng phát triển, nhất là khi Việt Nam trở thành thành viên WTO, hoạt động XNK được đẩy mạnh và cơ chế điều hành ngày càng thông thoáng, hoạt động kinh doanh dịch vụ GNHH XNK cũng sẽ phát triển mạnh. Số lượng các đơn vị tham gia kinh doanh loại hình dịch vụ này ngày càng nhiều. Tp.HCM với vai trò là một trung tâm kinh tế, với vị trí địa lý thuận lợi và cơ sở hàng tầng ở mức tương đối so với các tỉnh thành khác trong nước, nhất là cụm cảng và sân bay quốc tế là nơi mà hoạt động XNK diễn ra nhộn nhịp nhất, có khối lượng hàng hóa thông qua cảng, sân bay lớn nhất. Do vậy, hoạt động giao nhận cũng phát triển sôi động. Tuy nhiên trong thời gian qua, hoạt động này còn diễn ra một cách tự phát, chưa có quy hoạch cụ thể nên còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được hết nhu cầu vận chuyển hàng hóa ngoại thương cũng như chưa đạt được trình độ chuyên môn hóa cần có. Chính vì vậy, cần có những biện pháp sắp xếp, tổ chức lại các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực này một cách hợp lý hơn, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động của bản thân doanh nghiệp cũng như hiệu quả của toàn bộ nền kinh tế, nhất là trong mội quan hệ với hoạt động kinh doanh XNK. Xuất phát từ thực tiễn trên tôi đã chọn đề tài “Thực trạng và giải pháp phát triển dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu tại Tp.HCM” làm luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu: Giới thiệu về loại hình dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu và làm rõ vai trò quan trọng của nó trong ngoại thương. Thông qua tìm hiểu, phân tích, tổng hợp thực trạng hoạt động kinh doanh dịch vụ giao nhận của các doanh nghiệp trên địa bàn Tp.HCM, từ đó đưa ra một số giải pháp phát triển loại hình dịch vụ này. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu: - Một số vấn đề lý luận liên quan GNHH XNK - Hoạt động GNHH XNK là một lĩnh vực rất phong phú và đa dạng, có thể thực hiện bằng nhiều phương tiện vận tải như: đường biển, đường hàng không, đường bộ, đường sắt hay vận tải đa phương thức, do chính doanh nghiệp XNK hoặc do các các công ty chuyên kinh doanh dịch vụ giao nhận thực hiện Phạm vi nghiên cứu: Các doanh nghiệp kinh doanh GNHH XNK tại Tp.HCM (khảo sát 27 công ty giao nhận Tp.HCM) và các công ty XNK – đơn vị sử dụng dịch vụ này (khảo sát 24 doanh nghiệp XNK) 4. Phương pháp nghiên cứu: tham khảo tài liệu liên quan đề tài, khảo sát, thống kê, so sánh, dự báo và những phương pháp toán học đơn giản để tiếp cận vấn đề. Từ đó phân tích, tổng hợp và đề xuất giải pháp cho đề tài. 5. Kết cấu đề tài: Đề tài có 70 trang, 21 bảng số liệu và 1 sơ đồ, được chia làm 3 chương như sau: Chương I: Những vấn đề lý luận cơ bản về giao nhận hàng hóa XNK Chương II: Phân tích thực trạng hoạt động GNHH XNK tại Tp.HCM Chương III: Một số giải pháp đẩy mạnh hoạt động GNHH XNK tại Tp.HCM MỤC LỤC Lời mở đầu Chương I: Những vấn đề lý luận cơ bản về giao nhận hàng hóa XNK 1.1. Một số vấn đề chung về giao nhận hàng hóa XNK ---------------------------------1 1.1.1. Định nghĩa về giao nhận và người giao nhận-----------------------------------1 1.1.2. Phạm vi hoạt động của dịch vụ giao nhận --------------------------------------2 1.1.3. Quyền hạn và nghĩa vụ của người giao nhận-----------------------------------4 1.1.4. Vai trò của người giao nhận-------------------------------------------------------4 1.1.5. Mối liện hệ giữa người giao nhận và các bên có liên quan ------------------5 1.2. Các lợi điểm của người giao nhận trong thương mại quốc tế-------------------------6 1.2.1. Đối với người XK-------------------------------------------------------------------6 1.2.2. Đối với người nhập khẩu ----------------------------------------------------------6 1.3. Những đóng góp của giao nhận vận tải quốc tế trong việc thực hiện chiến lược kinh tế hướng ngoại ở nước ta------------------------------------------------------7 1.4. Nghiệp vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu ----------------------------------------11 1.4.1. Tổ chức giao hàng cho người vận tải --------------------------------------------11 1.4.2. Tổ chức nhận hàng từ người vận tải ---------------------------------------------12 1.5. Kinh nghiệm phát triển dịch vụ giao nhận vận tải quốc tế ở các nước--------------14 Kết luận chương I --------------------------------------------------------------------------------18 Chương II: Phân tích thực trạng hoạt động giao nhận hàng hóa XNK tại Tp.HCM 2.1. Vài nét về hoạt động xuất nhập khẩu tại Tp.HCM ----------------------------------19 2.1.1. Hoạt động xuất khẩu---------------------------------------------------------------19 2.1.2. Hoạt động nhập khẩu --------------------------------------------------------------22 2.2. Thực trạng hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu ở Tp.HCM ------------25 2.2.1. Quá trình hình thành và phát triển hoạt động GNHH XNK ở Việt Nam------------------------------------------------------------------------------------------25 2.2.2. Vấn đề quản lý đối với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ GNHH XNK -----------------------------------------------------------------------------------------27 2.2.3. Vị trí địa lý của Tp.HCM và thực trạng CSHT phục vụ GNHH XNK-------29 2.2.4. Hoạt động giao nhận hàng hĩa XNK ở Tp.HCM ---------------------------------32 2.2.5. Phân tích kết quả khảo sát thực trạng GNHH XNK tại Tp.HCM------------34 2.2.5.1. Giao nhận vận tải đường biển, đường hàng không --------------------------34 2.2.5.2. Giao nhận hàng rời và container -----------------------------------------------35 2.2.5.3. Cơ cấu hàng chỉ định và không chỉ định trong giao nhận vận tải----------36 2.2.5.4. Đối tượng và cách thức tiếp cận khách hàng của công ty GNHH: --------37 2.2.5.5. Các loại hình dịch vụ giao nhận hàng được cung cấp -----------------------38 2.2.5.6. Nguyên nhân và các dịch vụ chủ hàng mua từ các công ty giao nhận------------------------------------------------------------------------------------------43 2.2.5.7. Vấn đề giá và chất lượng dịch vụ----------------------------------------------44 2.3. Tiềm năng, thách thức và dự báo đối với GNHH XNK tại Tp.HCM khi Việt Nam gia nhập WTO -----------------------------------------------------------------46 2.3.1. Tiềm năng ---------------------------------------------------------------------------46 2.3.2. Thách thức---------------------------------------------------------------------------47 2.3.3. Dự báo -------------------------------------------------------------------------------48 2.4. Đánh giá thực trạng giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu tại Tp.HCM ------------49 2.4.1. Những thuận lợi có được ----------------------------------------------------------49 2.4.2. Những hạn chế tồn đọng ----------------------------------------------------------50 Kết luận chương II 51 Chương III: Một số giải pháp đẩy mạnh hoạt động GNHH XNK tại p.HCM 3.1. Mục tiêu và chính sách phát triển dịch vụ GNHH XNK tại Tp.HCM -------------52 3.1.1. Mục tiêu phát triển ngành giao nhận hàng hóa XNK ở Việt Nam ----------52 3.1.2. Chính sách phát triển dịch vụ giao nhận hàng hóa XNK ở Việt Nam ------52 3.2. Những giải pháp đẩy mạnh hoạt động giao nhận hàng hóa XNK ---------------------- 53 3.2.1 Nhóm giải pháp 1: Hoàn thiện công tác xây dựng cơ sở hạ tầng và tăng năng lực chuyên chở của đội tàu ------------------------------------------------------ 53 3.2.1 Nhóm giải pháp 2: Hoàn thiện và phát triển hoạt động GNHH XNK ------------ 57 3.2.1. Nhóm giải pháp 3: Hoàn thiện cơ chế quản lý hàng hải và hoạt động của ngành hàng hải và các ngành có liên quan ------------------------------------------- 65 3.3. Kiến nghị đối với nhà nước và các ban ngành liên quan ---------------------------------- 69 Kết luận chương III ------------------------------------------------------------------------------------------ 70 Kết luận Tài liệu tham khảo Phụ lục
