Luận Văn Thực trạng sử dụng phương pháp giảng dạy Tiếng Anh ở THPT, nguyên nhân và biện pháp khắc phục

MỤC LỤC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 1
KHOA TÂM LÝ – GIÁO DỤC 1
TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 5/2009 .1
MỤC LỤC .2
MỞ ĐẦU 4
I.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀ I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
I.1Lý do khách quan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
I.2Lý do chủ quan: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
II.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
III.NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
IV.KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
IV.1Khách thể nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
IV.2Đối tượng nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
V.CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
V.1Phương pháp nghiên cứu lý luận: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
V.2Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở
TRƯỜNG THPT 7
I.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
I.1Phương pháp: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
I.2Phương pháp dạy học: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
I.3Các đặc điểm cơ bản của phương pháp dạy học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
I.4Phân loại các phương pháp dạy học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
I.5Hệ thống các phương pháp dạy học truyền thống . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
I.5.1Nhóm phương pháp dạy học dùng lời . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
I.5.2Nhóm phương pháp dạy học trực quan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
I.5.3Nhóm các phương pháp thực hành . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
I.6Một số phương pháp dạy học hiện đại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
I.6.1Dạy học giải quyết vấn đề: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
I.6.2Dạy học theo nhóm nhỏ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
I.6.3Dạy học theo dự án . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
II.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TIẾNG ANH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
II.1Một số phương pháp dạy học tiếng Anh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
II.1.1Phương pháp Ngữ pháp – Dịch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
II.1.2Phương pháp tự nhiên (hay trực tiếp) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2
Hoàng Thị Phượng Liên Tiểu luận Giáo Dục Học
II.1.3Phương pháp Nghe – Nói . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
II.1.4Phương pháp Giao tiếp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
III.MỘT SỐ Ý TƯỞNG VỀ ĐỔI MỚI PPDH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
III.1Bản chất của việc đổi mới PPDH tiếng Anh: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
IV.VAI TRÒ MỚI CỦA NGƯỜI GIÁO VIÊN TRONG LỚP HỌC NGOẠI NGỮ THEO
QUAN ĐIỂM GIAO TIẾP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TIẾNG ANH
BẬC THPT 28
I.TỔ CHỨC KHẢO SÁT VIỆC SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
II.THỰC TRẠNG VIỆC SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG ĐƯỢC KHẢO SÁT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
II.1Đội ngũ giáo viên tiếng Anh của trường được khảo sát . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
III.NGUYÊN NHÂN: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
IV.MỘT SỐ BIỆN PHÁP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 38
I.KẾT LUẬN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
II.KHUYẾN NGH Ị . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
II.1Với Bộ Giáo dục và Đào tạo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
II.2Với trường THPT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
TÀI LIỆU THAM KHẢO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
3
Hoàng Thị Phượng Liên Tiểu luận Giáo Dục Học
MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
I.1Lý do khách quan
Trong giai đoạn công nghiệp hoá-hiện đại hoá đất nước, với đường lối
đổi mới và chính sách mở cửa, hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước ta
hiện nay, ngoại ngữ đóng vai trò hết sức quan trọng đặc biệt là tiếng Anh.
Tiếng Anh là ngôn ngữ chính thống của 45 quốc gia, 1/3 dân số thế giới nói
tiếng Anh, 75% chương trình truyền hình phát bằng tiếng Anh, 3/4 bưu kiện
thư tín viết bằng tiếng Anh(1), bàn phím máy vi tính là bàn phím tiếng Anh,
bất cứ hội nghị nào với tên gọi là hội nghị quốc tế thì ngôn ngữ làm việc của
hội nghĩ đó nhất định cần phải dùng tiếng Anh . Tiếng Anh ở Việt Nam hiện
nay được chính phủ và người dân chúng ta hàng năm bỏ ra rất nhiều công
sức, tiền của vào việc dạy và học tiếng Anh. Đặc biệt khi Việt Nam gia nhập
WTO thì vai trò là cầu nối để giao lưu văn hóa, học hỏi, trao đổi thông tin,
thiết lập các mối quan hệ trong nhiều lĩnh vực giữa Việt Nam và các nước
trên thế giới càng được nhấn mạnh.
Do đó có thể khẳng định rằng việc dạy và học môn tiếng Anh chiếm vị
trí rất quan trọng trong công tác giáo dục và đào tạo ở nước ta. Chính vì ý
thức được tầm quan trọng của sự tác động to lớn của tiếng Anh đối với sự
phát triển của xã hội, Nhà nước cũng như ngành Giáo dục đã đề ra các chính
sách khuyến khích học tập, phổ biến chương trình dạy tiếng Anh rộng rãi đến
từng các bậc học và gần đây là cả ở bậc tiểu học. Việc phổ cập tiếng Anh ở các
trường đại học, cao đẳng, trung học phổ thông ngày càng phát sinh những
đòi hỏi ngày càng cao không chỉ về trình độ mà còn về phương pháp giảng
dạy của giáo viên.
Tuy vậy, trình độ ngoại ngữ của học sinh, sinh viên, cán bộ, công chức
nước ta nhìn chung còn thấp, hiệu quả sử dụng ngoại ngữ và kỹ năng giao
tiếp còn hạn chế, khả năng nghiên cứu, làm việc độc lập trong môi trường hội
4
Hoàng Thị Phượng Liên Tiểu luận Giáo Dục Học
nhập quốc tế còn yếu. Nguyên nhân là do việc tổ chức dạy và học ngoại ngữ
ở các cấp học còn nhiều hạn chế, một bộ phận giáo viên dạy ngoại ngữ còn
yếu kém về năng lực chuyên môn, lạc hậu về phương pháp, cơ sở vật chất,
phương tiện phục vụ cho việc dạy và học ngoại ngữ còn nghèo nàn, lạc hậu,
Vì vậy nhiệm vụ cấp thiết đặt ra là làm thế nào để nâng cao được chất
lượng đào tạo đặc biệt về mặt phương pháp giảng dạy tiếng Anh.
I.2Lý do chủ quan:
Giáo dục THPT hiện nay đã và đang từng bước nâng chất lượng và
hiệu quả giáo dục, song còn gặp nhiều bất cập đã được chỉ ra nhiều trên các
phương tiện thông tin đại chúng. Các trường THPT cần năng động, hiệu quả
hơn trong việc sử dụng phương pháp dạy học nói chung và phương pháp
dạy học tiếng Anh nói riêng. Là sinh viên chuyên ngành Sư phạm tiếng Anh
luôn quan tâm về mặt phương pháp giảng dạy tiếng Anh đặc biệt ở các
trường THPT và mong muốn góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đổi mới
toàn diện giáo dục, cũng như góp phần đào tạo thế hệ trẻ có năng lực tiếng
Anh phục vụ cho bối cảnh đất nước trước thềm hội nhập. Xét theo định
hướng và tầm nhìn trên, đề tài “Thực trạng việc dạy học tiếng Anh xét về
phương pháp giảng dạy, nguyên nhân và biện pháp” được thực hiện mong
góp phần đẩy lùi các bất cập, tồn tại trên thực trạng.
II. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu thực trạng việc sử dụng phương pháp giảng dạy tiếng Anh
hiện nay tại các trường THPT. Từ đó đề xuất biện pháp nâng cao hiệu quả sử
dụng PPDH tiếng Anh tại các trường THPT.
III.Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu, tổng hợp lý luận phương pháp dạy học.
Khảo sát thực trạng sử dụng PPDH tiếng Anh bậc THPT.
Tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng trên.
5
Hoàng Thị Phượng Liên Tiểu luận Giáo Dục Học
Đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp dạy
học tiếng Anh bậc THPT.
IV. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
IV.1Khách thể nghiên cứu
Hoạt động giảng dạy tiếng Anh bậc THPT hiện nay.
IV.2Đối tượng nghiên cứu
Việc sử dụng phương pháp dạy học tiếng Anh bậc THPT hiện nay.
V. Các phương pháp nghiên cứu
V.1Phương pháp nghiên cứu lý luận:
Sưu tầm tài liệu lý luận về phương pháp dạy học và việc sử dụng
phương pháp dạy học tiếng Anh bậc THPT
V.2Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Điều tra bằng phiếu khảo sát với đối tượng khảo sát: học sinh.
Phỏng vấn sâu giáo viên giảng dạy tiếng Anh.
Thu thập, phân tích và thống kê số liệu.