Tiến Sĩ Thực trạng môi trường, sức khỏe, bệnh tật ở công nhân may Thái Nguyên và hiệu quả một số giải pháp c

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
NĂM 2015
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ
Chương 1: TỔNG QUAN 3
1.1 Môi trường, sức khỏe và bệnh tật ở người lao động 3
1.2 Công nghiệp dệt may và môi trường, sức khỏe, bệnh tật ở người lao động 10
1.3 Yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe và bệnh tật ở người lao động 20
1.4 Nghiên cứu can thiệp nhằm giảm thiểu tác hại, bảo vệ và tăng cường
sức khỏe và phòng chống tai nạn, bệnh nghề nghiệp 24
1.5. Các công ty may tại Thái Nguyên và một số đặc thù liên quan đến
ATVSLĐ và CSSK công nhân
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 30
2.1 Đối tượng nghiên cứu 30
2.2 Địa điểm và thời gian nghiên cứu 31
2.3 Phương pháp nghiên cứu 32
2.4 Nội dung và các nhóm chỉ số nghiên cứu 43
2.5 Phương pháp thu thập và xử lý số liệu 45
2.6 Phương pháp khống chế sai số 47
2.7 Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu 48
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 49
3.1 Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 49
28 3.2 Thực trạng môi trường lao động, Kiến thức, Thái độ, Thực hành về
ATVSLĐ của công nhân may
3.3 Thực trạng sức khỏe, bệnh tật và các yếu tố liên quan của công nhân
may Thái Nguyên
3.4 Hiệu quả của một số giải pháp can thiệp đảm bảo ATVSLĐ và chăm
sóc sức khỏe công nhân may Thái Nguyên
Chương 4. BÀN LUẬN 78
4.1 Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 78
4.2 Thực trạng môi trường, sức khỏe, bệnh tật của công nhân may tại
Thái Nguyên
4.3 Một số yếu tố liên quan đến sức khỏe và bệnh tật của công nhân may 89
4.4 Hiệu quả của các giải pháp can thiệp đảm bảo ATVSLĐ và giảm
thiểu bệnh hô hấp trong công nhân may Thái Nguyên 92
KẾT LUẬN 98
KHUYẾN NGHỊ 100
TÀI LIỆU THAM KHẢO 101
PHỤ LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ
Dệt may được hình thành và phát triển từ thời thượng cổ. Tuy nhiên, đến thời
điểm hiện tại, điều kiện lao động của công nhân ngành công nghiệp này tại nhiều
nước vẫn tồn tại nhiều yếu tố nguy cơ bất lợi đối với sức khỏe.
Ở nước ta ngành công nghiệp dệt may đã được Đảng và Nhà nước đặc biệt chú
trọng trong chiến lược phát triển kinh tế, xã hội, song vẫn còn nhiều vấn đề về môi
trường và sức khỏe chưa được giải quyết thỏa đáng. Cũng như nhiều nước đang
phát triển, do đặc điểm ngành nghề, công việc, đặc thù của ngành may ở nước ta là
lao động nữ, chiếm khoảng 80-90% lực lượng sản xuất, thời gian làm việc trung
bình thường trên 8giờ/ngày, nhiều khi công nhân phải làm việc tăng ca tới 10-12
giờ/ngày. Môi trường lao động của ngành may ở nước ta thường bị ô nhiễm do bụi
kết hợp với vi khí hậu bất lợi . Tất cả các yếu tố trên đều có thể ảnh hưởng đến sức
khỏe người lao động. Nếu phơi nhiễm lâu ngày, người lao động dễ mắc các rối loạn
bệnh lý nghề nghiệp, đặc biệt là các bệnh hô hấp nghề nghiệp [17], [48].
Nhiều nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nước đã cho thấy môi trường
lao động và sức khỏe công nhân dệt may mang những đặc thù riêng so với các
ngành công nghiệp khác. Trong các nghiên cứu về môi trường và sức khỏe công
nhân dệt may tại Bangladesh và Pennsylvania, Philadelphia (USA), những năm gần
đây các tác giả Bianna D., Ganer A., Boha S. (2013) [80], Denis Hadjiliadis, David
Zieve . (2014) [86], đã ghi nhận về điều kiện lao động còn nhiều bất cập, các tồn tại
về môi trường và điều kiện lao động là rất khó cải thiện như vi khí hậu không thuận
lợi, ô nhiễm bụi . Các tác giả cũng chỉ ra rằng có sự gia tăng tỷ lệ một số bệnh ở



người lao động dệt may, đặc biệt là các bệnh hô hấp là do ảnh hưởng của các yếu tố
nguy cơ đặc thù.
Để góp phần chăm sóc, bảo vệ môi trường và sức khoẻ người lao động dệt
may, phòng chống các bệnh liên quan đến nghề nghiệp, cũng đã có nhiều nghiên
cứu của các tác giả trong nước được tiến hành từ nhiều năm nay. Các nghiên cứu đã
cho thấy có nhiều yếu tố nguy cơ, ảnh hưởng đến sức khỏe, làm gia tăng nhiều bệnh
nghề nghiệp, đặc biệt là gia tăng các bệnh đường hô hấp [39]. Tuy nhiên, còn ít các nghiên cứu đầy đủ mang tính hệ thống, đặc biệt là thiếu các nghiên cứu can thiệp
chăm sóc sức khỏe người lao động.
Thái Nguyên là một tỉnh có nhiều nhà máy, xí nghiệp và được coi là tỉnh công
nghiệp phát triển cả về quy mô sản xuất cũng như y tế lao động từ những năm 60
của thế kỷ XX. Ngành công nghiệp dệt may cũng được hình thành và phát triển từ
rất sớm. Hiện nay trên địa bàn có khoảng 20 Công ty, xí nghiệp may mặc lớn với
khoảng 2 vạn lao động. Tuy nhiên, công tác y tế lao động của ngành công nghiệp
này lại đang tồn tại nhiều bất cập cả về nguồn nhân lực và chất lượng dịch vụ. Cho
đến nay, chưa có một nghiên cứu đầy đủ nào về môi trường, sức khỏe, bệnh tật cũng
như các yếu tố ảnh hưởng đối với sức khỏe người lao động được tiến hành. Chúng
tôi thực hiện đề tài nghiên cứu: “Thực trạng môi trường, sức khỏe, bệnh tật ở
công nhân may Thái Nguyên và hiệu quả một số giải pháp can thiệp”, với 3
mục tiêu sau:
1. Mô tả thực trạng môi trường, sức khỏe, bệnh tật của công nhân may Thái
Nguyên năm 2012.
2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến sức khỏe, bệnh tật của công nhân may
Thái Nguyên.
3. Đánh giá hiệu quả của một số giải pháp can thiệp đảm bảo an toàn vệ sinh
lao động và chăm sóc sức khỏe của công nhân may Thái Nguyên.