Tài liệu Thực trạng khiếu kiện hành chính ở nước ta hiện nay

Thực trạng khiếu kiện hành chính ở nước ta hiện nay Trong thời gian qua tình hình khiếu nại trong lĩnh vực hành chính ở nước ta diễn biến phức tạp, số lượng vụ việc khiếu nại gia tăng, năm sau cao hơn năm trước, tính chất gay gắt, đặc biệt là tình trạng khiếu kiện đông người diễn ra trên diện rộng ở nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước. Theo thống kê từ năm 1999 đến năm 2005, cả nước có 2.161 đoàn khiếu kiện đông người, vượt cấp lên trung ương. Các cơ quan hành chính các cấp đã tiếp 1.867.864 lượt công dân đến trình bày KNTC, kiến nghị, phản ánh. Riêng tại trụ sở tiếp công dân cuả trung ương Đảng và Nhà nước tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh đã tiếp 113.101 lượt người và 2.902 đoàn đông người khiếu kiện lên trung ương. Số lượng người đến KNTC tại Trụ sở tiếp dân cuả Trung ương Đảng và Nhà nước từ năm 1999 đến năm 2002 liên tục tăng, đặc biệt là hai năm 2001- 2002, mỗi năm người khiếu kiện vượt cấp lên trung ương tăng hơn 20% (năm 2001 tiếp 20.525 lượt người, tăng 27,6% so vơí năm trước; năm 2002 tiếp 25.734 lượt người, tăng 21,7%). Ở nhiều điạ phương đã phát sinh khiếu kiện đông người gay gắt, phức tạp, trở thành “điểm nóng” như:
Việc khiếu tố ở 20/22 xã thuộc huyện Giao Thuỷ, tỉnh Nam Định; khiếu kiện tranh chấp đất cuả hơn 2000 hộ dân ở huyện Ba Trái, Giồng Trơm, Thạnh Phú tỉnh Bến Tre; Khiếu kiện về đai cuả hơn 300 hộ nông dân với nông trường 30/4, tỉnh Sóc Trăng; Khiếu kiện về đất đai cuả nhiều hộ nông dân người Khơme ở An Giang Các đoàn khiếu kiện đông người ở các điạ phương thườg lên trung ương trong thời gian diễn ra các sự kiện chính trị quan trọng cuả đất nước như: Hội nghị cuả Ban chấp hành trung ương Đảng, các kỳ họp Quốc hội. Đáng lưu ý, nhiều cá nhân, các đoàn khiếu kiện đông người khi về trung ương đã có sự liên kết với nhau để gây sức ép tại các cơ quan trung ương và nhà riêng cuả các lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Có đoàn khiếu kiện đã đưa những người già, phụ nữ, trẻ em, thương binh, thân nhân cuả liệt sỹ đi cùng, trưng khẩu hiệu, căng biểu ngữ, tạo nên sự bức xúc, gay gắt, không tin tưởng vào việc giải quyết cuả chính quyền điạ phương, yêu cầu trung ương về giải quyết, cá biệt có đoàn còn kéo tới Lãnh sự quán Mỹ nhờ can thiệp. Nhiều trường hợp khiếu kiện dài ngày ở các cơ quan trung ương tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Điển hình là sự kiện 400 công dân với hàng trăm khẩu hiệu, băng rôn, lều, lán được dựng lên trong nhiều tháng tại trụ sở Văn phòng Chính phủ số 7 Lê Duẩn thành phố Hồ Chí Minh để khiếu kiện. Người khiếu kiện đã có các hành vi vượt ra ngoài quyền khiếu nại mà pháp luật quy định như: Lăng mạ, xúc phạm, hành hung, gây thương tích hoặc bắt giữ cán bộ, đập phá tài sản, bao vây, cản trở hoạt động sản xuất kinh doanh bình thường cuả doanh nghiệp, gây rối trật tự công cộng. Tình hình trên đã gây phức tạp về an ninh chính trị và trật tự xã hội, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường cuả các cơ quan nhà nước, làm giảm uy tín cuả Đảng và Nhà nước đối với nhân dân [45,Tr1]. (Xem bảng 2.1).
Qua nghiên cứu các đơn khiếu nại cuả các đối tượng gửi đến các cơ quan hành chính nhà nước trong năm năm trở lại đây, có thể thấy các khiếu nại hành chính thường tập trung ở các loại sau[84,Tr2-3]:
- Tranh chấp đòi lại đất giữa công dân với các đơn vị quân đội, nông trường quốc doanh về số đất đai Nhà nước đã giao cho các nông trường sử dụng hoặc giao cho các đơn vị quân đội để phục vụ cho nhu cầu an ninh, quốc phòng trong thời kỳ diễn ra chiến tranh biên giới phía Bắc, biên giới Tây Nam, nhưng sau khi chiến tranh kết thúc các cơ quan, đơn vị đã buông lỏng quản lý, để người khác lấn chiếm, phát sinh tranh chấp.
- Tranh chấp đòi lại đất cũ trong giai đoạn cải tạo nông nghiệp, đất đã đưa vào hợp tác xã, tập đoàn sản xuất. Khi hợp tác xã, tập đoàn sản xuất giải thể, chính quyền đã giao phần đất này cho người đang trực tiếp sử dụng.
- Các khiếu nại đòi lại đất thuộc diện cải tạo, đất vắng chủ. Các khiếu nại về đất đai, nhà cưả, trường học liên quan đến các tổ chức tôn giáo.
- Các khiếu nại về bồi thường, giải toả giữa các hộ dân với các ban quản lý dự
án đầu tư và chính quyền điạ phương các cấp trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến lợi ích cuả người dân khi phải di dời nhà ở, tài sản trên đất để thực hiện các dự án đầu tư phát triển.
- Khiếu nại đòi lại đất trước đây do tham gia cách mạng hoặc do chiến tranh không thể trực tiếp sử dụng được, đất do bị chế độ cũ trưng thu, trưng dụng nay do Nhà nước trực tiếp quản lý.