Tiến Sĩ Thực trạng hôi miệng có nguyên nhân từ miệng của sinh viên năm thứ ba Trường Đại học Y Hà Nội và đán

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
NĂM 2015

ĐẶT VẤN ĐỀ
Hôi miệng được định nghĩa là bất kỳ mùi khó chịu nào trong hơi thở từ
miệng được phát hiện bằng mũi [1]. Hôi miệng được phát hiện từ 1550 năm
trước Công nguyên và được đề cập trong từ điển của người Do Thái, văn học
Hy Lạp, La Mã [2]. Y văn nói đến hơi thở hôi bắt đầu từ một chuyên khảo
năm 1874 của Howe. Năm 1934, Fair và Well sáng tạo ra dụng cụ Osmoscope
dùng để đo mùi hôi bằng mũi. Những năm 1940-1950, Fosdick và cộng sự đã
dùng Osmoscope để nghiên cứu và đưa ra những thông tin giá trị về hôi
miệng. Đầu thập kỷ 60 của thế kỷ XX, Joe Tonzetich đã có nghiên cứu tiên
phong về hôi miệng trên lâm sàng và đến những năm 70 của thế kỷ này, ông
đưa ra nghiên cứu đầu tiên về hợp chất lưu huỳnh bay hơi (VSC
) [3]. Qua nhiều nghiên cứu, họ thấy rằng, hôi miệng là kết quả của nhiều bệnh, hầu hết
mùi hôi đều bắt nguồn từ bề mặt phía sau lưỡi. Hỗn hợp khí sunfua là sản
phẩm phân hủy các acid amine bởi các vi khuẩn (VK) kỵ khí Gram (-).
Hôi miệng là một chứng bệnh thường gặp, ảnh hưởng tới một phần ba
dân số, gây cản trở hoạt động bình thường của cá nhân, khả năng làm việc, sự
tham gia những hoạt động xã hội, biểu lộ tình cảm [2]. Có rất nhiều nguyên
nhân khác nhau gây hôi miệng nhưng 90% là từ miệng [4]. Những hợp chất
gây hôi miệng là kết quả của quá trình phân hủy các protein, peptide và mucin
trong nước bọt, máu, dịch lợi, các tế bào biểu mô và thực phẩm được giữ lại
trên bề mặt răng miệng. Các hợp chất lưu huỳnh bay hơi (VSC) gồmsunfuahydro (H2S), methylmercaptan (CH3SH), dimethylsunfua (CH
S [5].
Nhiều loại VK có vai trò quan trọng trong các quá trình này. Vi khuẩn
ở mảng bám lưỡi đã được chứng minh có liên quan chính đến hôi miệng, tuy
nhiên các nghiên cứu về đặc điểm sinh học của hệ vi khuẩn trong mảng bám
lưỡi còn rất ít.
Có bốn phương pháp chính để đánh giá mùi hôi miệng là đánh giá bằng cảm
quan, đo hơi thở bằng sắc ký khí, đo mức độ khí sunfuahydro trong hơi thở bằng
máy Halimeter, đo mức độ các khí thành phần của VSC
bằng máy OralChroma.
Hiện nay, test BANA (N-Benzoyl-DL-Arginine-2-Naphthylamide) là một thử
nghiệm phát hiện vi khuẩn kỵ khí Gram (-) và các acid béo chuỗi ngắn.
Phương pháp sinh học phân tử như khuếch đại gen (PCR), giải trình tự gen
cũng được áp dụng để định danh các VK gây hôi miệng trong mảng bám lưỡi
(MBL). Phương pháp điều trị hiệu quả chứng hôi miệng là giảm số lượng vi



khuẩn trên lưỡi và răng, thông qua chải răng hai lần mỗi ngày với kem đánh
răng và cạo lưỡi hàng ngày kết hợp với việc sử dụng nước xúc miệng (NXM)
kháng khuẩn [5]. Các nghiên cứu đánh giá về hiệu quả can thiệp của các
phương pháp điều trị hôi miệng chưa có nhiều.
Hiện nay, trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về chứng hôi miệng
nhưng ở Việt Nam chưa có nghiên cứu tổng hợp về vấn đề này mặc dù đã có
một vài nghiên cứu của tác giả Phạm Vũ Anh Thuỵ (2013) [6], Vũ Mạnh Tuấn
(2009) [7], Phạm Nhật Quang (2012) [8]. Nhằm góp phần nghiên cứu về chứng
hôi miệng ở Việt Nam, chúng tôi thực hiện đề tài “Thực trạng chứng hôi
miệng có nguyên nhân từ miệng của sinh viên năm thứ ba trường Đại học
Y Hà Nội và đánh giá hiệu quả can thiệp” với ba mục tiêu sau:
1. Xác định tỷ lệ hôi miệng có nguyên nhân từ miệng ở sinh viên năm thứ
ba Trường Đại học Y Hà Nội năm 2013-2014.
2. Xác định một số loại vi khuẩn chính liên quan đến hôi miệng.
3. Đánh giá hiệu quả can thiệp trên những sinh viên bị hôi miệng.