Luận Văn Thực trạng hoạt động cho vay tiêu dùng tại ngân hàng thương mại cổ phần quốc tế

CHƯƠNG 1:

CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG

1.1 NỘI DUNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHO VAY TIÊU DÙNG.

1.1.1 Quá trình hình thành nghiệp vụ cho vay tiêu dùng của Ngân hàng thương mại

Quan sát hoạt động mua bán thông thường người ta thấy trên thực tế có hiện tượng sau phát sinh: người tiêu dùng có mong muốn sử dụng hàng hoá trước khi có khả năng thanh toán. Đó là nhu cầu tất yếu của con người phát sinh trong cuộc sống hàng ngày. Lúc còn trẻ, con người cần đi lại nhiều hơn, khi đó có một chiếc ôtô thì giá trị sử dụng rất cao nhưng lại không có tiền mua. Đến khi có tuổi mới tiết kiệm đủ tiền để mua sắm thì nhu cầu đi lại không còn nhiều nữa. Vậy tại sao ta không hưởng thụ ngay từ bây giờ những thứ ta chắc chắn kiếm được trong tương lai? Cũng một ví dụ khác tương tự: bây giờ ta cần tiền để đi học đại học, nhưng hiện tại ta lại không có tiền thì ước mơ đi học để có việc làm tốt sau này sẽ trở nên xa vời. Trong khi đó, ta biết rằng, nếu học đại hoc xong thì khi ra trường ta có thể dễ dàng tìm việc hơn, kiếm tiền nhanh hơn và nhiều hơn. Vậy tại sao ta lại không thể sử dụng số tiền mà ta có thể kiếm được trong tương lai để đầu tư cho việc học tập trong hiện tại? Làm thế nào để giải quyết mâu thuẫn giữa nhu cầu tiêu dùng và khả năng thanh toán, đó thực sự đó là một vấn đề cần được quan tâm.

Trên thực tế đã diễn ra hai cách giải quyết mâu thuẫn nói trên: Cách thứ nhất đó là mua bán chịu, cách này có nhiều bất lợi đối với người bán vì người bán thu hồi vốn chậm, lại gặp phải nhiều rủi ro. Hình thức mua bán chịu chỉ khả thi trong trường hợp người mua có uy tín, có khả năng thanh toán trong tương lai và người bán được tổ chức khác tài trợ vốn. Cách thứ hai, cách này làm người mua vay được tiền nên có đủ khả năng thanh toán, cách này vừa thoả mãn nhu cầu của người tiêu dùng mà nhà sản xuất cũng bán đựơc hàng và thu hồi được vốn ngay.

Như vậy, là cần đến một tổ chức thứ 3 thực hiện việc cho vay đối với người mua hoặc hỗ trợ cho người bán. Sẽ không có một tổ chức nào đảm nhận được vị trí này bằng các tổ chức trung gian tài chính, mà quan trọng nhất là các ngân hàng thương mại. Thực hiện cho vay tiêu dùng là ngân hàng đã mở rộng hoạt động kinh doanh thu được lợi nhuận – mục tiêu quan trọng nhất của các tổ chức kinh tế.

Tóm lại cho vay tiêu dùng là một hoạt động tất yếu hình thành do yêu cầu của thị trường nhằm giải quyết các vấn đề: người tiêu dùng có nhu cầu tiêu dùng vượt qua khả năng thanh toán hiện tại, người bán mong muốn tiêu thụ được hàng hoá và người có tiền mong muốn tìm kiếm thu nhập từ hoạt động này. Đó là ba lí do chính hình thành nên nghiệp vụ cho vay tiêu dùng.

Trong lịch sử, hầu hết các ngân hàng thương mại không tích cực cho vay đối với cá nhân và hộ gia đình vì họ tin rằng các khoản cho vay tiêu dùng nói chung có quy mô rất nhỏ và rủi ro vỡ nợ tương đối cao và do đó làm cho chúng trở nên có mức sinh lời thấp. Đầu thế kỷ này, các ngân hàng Bắt đầu dựa nhiều hơn vào tiền gửi của khách hàng để tài trợ cho những món vay thương mại lớn. Và rồi sự cạnh tranh khốc liệt trong biệc giành giật thị trường tiền gửi và cho vay đã buộc các ngân hàng phải hướng tới người tiêu dùng như là một khách hàng trung thành, tiềm năng. Một trong những nguyên tắc cơ bản khiến cho ngân hàng có vị trí thống trị trên lĩnh vực cho vay tiêu dùng là ngân hàng không ngừng khai thác nguồn tiền gửi dân cư và coi đây là nguồn vốn quan trọng nhất. Rất nhiều hộ gia đình sẽ không muốn gửi tiền vào một ngân hàng nếu họ không thấy được rằng mình sẽ có triển vọng vay lại tiền từ chính ngân hàng đó khi có nhu cầu. Do vậy, nhiều ngân hàng lớn đã thành lập những phòng tín dụng tiêu dùng lớn mạnh.

Sau chiến tranh thế giới thứ hai, cho vay tiêu dùng đã trở thành một trong những loại hình tín dụng có mức tăng trưởng nhanh nhất. Các ngân hàng đã liên tục phát triển và trở thành những tổ chức cấp tín dụng chính trong lĩnh vực cho vay tiêu dùng.

Trong những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng của cho vay tiêu dùng đã chậm lại do nền kinh tế thế giới phát triển chậm lại. Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn tiếp tục là nguồn vốn chủ yếu của ngân hàng thương mại và tạo ra một trong số những nguồn thu quan trọng nhất. Chiến lược cho vay tiêu dùng sẽ tiếp tục đóng vai trò chủ đạo trong các dịch vụ ngân hàng cũng như trong quản lý ngân hàng. Xu hướng này diễn ra bởi vì cho vay tiêu dùng không chỉ là một trong những khoản mục mang lại lợi nhuận cao nhất cho ngân hàng mà còn bởi vì người tiêu dùng với trình độ dân trí ngày càng cao sẽ vay nhiều hơn để nâng mức sống bản thân và đáp ứng các kế hoạch chi tiêu trên cơ sở triển vọng về thu nhập trong tương lai.

Trong tương lai, cho vay tiêu dùng sẽ hướng theo mục tiêu về sự thuận tiện, ngân hàng sẽ tạo điều kiện cho cá nhân, hộ gia đình nhận được khoản vay sớm hơn trong khi vẫn duy trì được sự kiểm soát đối với món vay tiêu dùng để tránh những giảm sút đáng kể về chất lượng tín dụng. Đây cũng chính là xu hướng chủ yếu mà hoạt động cho vay tiêu dùng sẽ phát triển trong tương lai.

1.1.2 Khái niệm, đặc điểm và các loại cho vay tiêu dùng.

1.1.2.1 Khái niệm

Cho vay tiêu dùng là các khoản cho vay nhằm tài trợ cho nhu cầu chi tiêu của người tiêu dùng, bao gồm cá nhân và hộ gia đình. các khoản cho vay tiêu dùng là nguồn tài chính quan trọng giúp người tiêu dùng có thể trang trải các nhu cầu trong cuộc sống như : nhà ở, phương tiện đi lại, tiện nghi sinh hoạt, học tập, du lịch, y tế trước khi họ có đủ khả năng tài chính để hưởng thụ.

1.1.2.2 Đặc điểm của cho vay tiêu dùng

Do cho vay tiêu dùng là hình thức tài trợ cho mục đích chi tiêu của cá nhân, hộ gia đình nên nó có đặc điểm riêng khác với tín dụng ngân hàng nói chung. Cụ thể:

- Khách hàng vay là cá nhân và các hộ gia đình

- Mục đích vay nhằm phục vụ nhu cầu tiêu dùng của cá nhân, hộ gia đình không phải xuất phát từ mục đích kinh doanh. Do đó phụ thuộc vào nhu cầu, tính cách của từng đối tượng khách hàng và chu kỳ kinh tế của người đi vay.

- Khách hàng vay tiêu dùng thường ít quan tâm đến lãi suất mà thường quan tâm đến số tiền họ phải thanh toán.

- Về lãi suất, do quy mô các khoản vay thường nhỏ (trừ những khoản vay để mua bất động sản) dẫn đến chi phí cao. Do vậy, lãi suất cho vay tiêu dùng thường cao hơn lãi suất cho vay thương mại.

- Các nguồn trả nợ chủ yếu của người đi vay có thể biến động lớn phụ thuộc vào quá trình làm việc, kỹ năng và kinh nghiệm đối với công việc của người này.

- Những khách hàng có việc làm, mức thu nhập ổn định và có trình độ học vấn là những tiêu chí quan trọng để ngân hàng thương mại quyết định cho vay.

1.1.2.3 Các loại hình cho vay tiêu dùng

a/ Căn cứ vào mục đích cho vay

Cho vay tiêu dùng cư trú ( Residential morage loan): là các khoản cho vay nhằm phục vụ nhu cầu xây dựng, mua sắm hoặc cải tạo nhà ở cá nhân, hộ gia đình.

Cho vay tiêu dùng không cư trú ( Nonresidential morage loan): là các khoản cho vay phục vụ nhu cầu cải thiện đời sống như mua sắm phương tiện, đồ dùng, du lịch, học hành hoặc giải trí

b/ Căn cứ vào hình thức cho vay

Cho vay tiêu dùng trực tiếp ( Direct consumer loan): là loại cho vay trong đó khách hàng trực tiếp xin vay, nhận tiền vay và trực tiếp trả nợ ngân hàng. Gồm có các hình thức sau:

- Cho vay tiêu dùng trả theo định kỳ

- Theo hình thức thẻ tín dụng: là nghiệp vụ tín dụng mà trong đó ngân hàng phát hành thẻ cho những người có tài khoản ngân hàng có đủ điều kiện cấp thẻ và ấn định mức giới hạn tín dụng tối đa mà người có thẻ được phép sử dụng.

Cho vay tiêu dùng trực tiếp có một số ưu điểm sau:

Trong cho vay tiêu dùng trực tiếp ngân hàng có thể tận dụng được sở trường của nhân viên tín dụng. Những người này thường được đào tạo chuyên môn và có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực tín dụng cho nên các quyết định tín dụng trực tiếp của ngân hàng thường có chất lượng cao hơn so với trường hợp chúng được quyết định bởi những công ty bán lẻ.

Ngoài ra, trong hoạt động của mình nhân viên tín dụng ngân hàng có xu hướng chú trọng đến việc tạo ra các khoản vay có chất lượng tốt trong khi nhân viên của những công ty bán lẻ thường chú trọng đến việc bán cho được nhiều hàng. Bên cạnh đó, tại thời điểm bán hàng, các quyết định tín dụng thường được đưa ra vội vàng và như vậy có thể có nhiều khoản tín dụng được cấp ra một cách không chính đáng. Hơn nữa, trong một số trường hợp do quyết định nhanh, công ty bán lẻ có thể từ chối cấp tín dụng đối với khách hàng tốt của mình. nếu người cấp tín dụng là ngân hàng, điều này có thể được hạn chế.

Cho vay tiêu dùng trực tiếp có ưu điểm là linh hoạt hơn so với cho vay tiêu dùng gián tiếp.

Khi khách hàng co quan hệ trực tiếp với ngân hàng, có rất nhiều lợi thế có thể phát sinh có khả năng làm thoả mãn quyền lợi cho cả hai phía khách hàng lẫn ngân hàng.

Cho vay tiêu dùng gián tiếp ( Indirect consumer loan): là loại tín dụng được thực hiện bằng cách ngân hàng mua các phiếu bán hàng của các cửa hàng bán lẻ. Như vậy, chính là cách tài trợ bán hàng trả góp của ngân hàng. Nó được thực hiện một trong hai cách sau: