Chuyên Đề Thực trạng cải cách hoạt động của các cơ quan bổ trợ tư pháp

Thực trạng cải cách hoạt động của các cơ quan bổ trợ tư pháp
1. Về hoạt động luật sư
Trong những năm gần đây vai trò của Luật sư đã có nhiều thay đổi đáng kể, các vụ án có Luật sư tham gia đã nhiều hơn, đặc biệt là số vụ do người bị tạm giữ, bị can, bị cáo hoặc người đại diện hợp pháp của họ chủ động mời Luật sư tăng lên đáng kể. Chất lượng giải quyết vụ án được nâng lên khi có sự tham gia của Luật sư.
Vấn đề bảo đảm quyền tiếp cận công lý của người dân được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm, các hoạt động nghề nghiệp của Luật sư ngày càng thuận lợi; số lượng, chất lượng và cơ cấu tổ chức của đội ngũ luật sư ngày càng được nâng cao. Số lượng luật sư ở nước ta đã tăng từ 1.632 Luật sư và 468 luật sư tập sự lên 5.334 luật sư và 2.000 luật sư tập sự (tính từ tháng 9.2001 đến hết tháng 2.2009). Có 96,95% tổng số luật sư có trình độ cử nhân luật trở lên. Đến nay, cả nước đã có hơn 1.500 tổ chức hành nghề luật sư (bao gồm các văn phòng luật sư, công ty luật .), dự kiến con số này sẽ tăng lên đến 15.000 người vào năm 2015.
Thực hiện CCTP với trọng tâm là chuyển đổi cơ chế xét xử từ xét hỏi sang tranh tụng, đã tạo ra một bước ngoặt về vị thế và vai trò của Luật sư ở Việt Nam, tạo tiền đề quan trọng cho việc bảo đảm có hiệu quả quyền tiếp cận công lý của người dân. Hoạt động nghề nghiệp của Luật sư đã góp phần bảo vệ công lý, phát triển kinh tế và xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Tỷ lệ Luật sư tham gia bào chữa trong các VAHS ngày càng cao, đặc biệt việc Luật sư tham gia theo yêu cầu của các cơ quan tiến hành tố tụng theo Điều 57 của Bộ luật TTHS là có ý nghĩa rất quan trọng nhằm ngăn ngừa những hiện tượng vi phạm pháp luật trong việc điều tra, truy tố, xét xử.
Kỹ năng tranh tụng của Luật sư ngày càng được nâng cao, sự có mặt của Luật sư tại phiên tòa đã góp phần tạo ra tinh thần dân chủ, đảm bảo việc xét xử công minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Tại nhiều phiên tòa, việc xét hỏi hoặc tranh luận của Luật sư đã làm sáng tỏ nhiều tình tiết có thể làm thay đổi nội dung vụ án, góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp công dân. Hoạt động tranh tụng của Luật sư trong thời gian qua cho thấy chuyên nghiệp và có hiệu quả hơn, hầu hết các Luật sư đã tự khẳng định năng lực chuyên môn trong hoạt động bào chữa, thể hiện được sự bình đẳng với kiểm sát viên trong tranh tụng. Nhiều Luật sư đã chỉ rõ những sai phạm, thậm chí là vi phạm pháp luật trong hoạt động tố tụng của người và cơ quan tiến hành tố tụng. Các Luật sư cũng đã chỉ ra những vướng mắc của pháp luật trong quá trình nghiên cứu hồ sơ và thông qua hoạt động bào chữa, điều này đã góp phần quan trọng thúc đẩy việc sửa đổi, bổ sung nhằm hoàn thiện các qui định TTHS và các văn bản pháp qui khác có liên quan.
Đội ngũ Luật sư ngày càng chuyên nghiệp hóa, điều này được đánh dấu bởi sự ra đời của hàng trăm tổ chức hành nghề luật sư trong cả nước. hiện đã có hàng ngàn tổ chức hành nghề luật sư được thành lập. Trong đó, hơn một nửa tổ chức hành nghề luật sư tập trung tại trung tâm kinh tế lớn là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Các tổ chức hành nghề luật sư đã mở rộng mạng lưới cung cấp dịch vụ pháp lý của luật sư, đáp ứng yêu cầu về dịch vụ pháp lý ngày càng nhiều của người dân.
Bảng 2.1: Thống kê luật sư tham gia tranh tụng trong 2 năm 2007- 2008 (tính từ 01/10/2006 đến 30/09/2008)
[TABLE="width: 576, align: center"]
[TR]
[TD]Năm[/TD]
[TD]Hồ sơ tòa án thụ lý[/TD]
[TD]Hồ sơ tòa án đã giải quyết[/TD]
[TD]Luật sư tham gia theo HĐ với khách hàng[/TD]
[TD]Luật sư tham gia theo yêu cầu của CQĐT-VKS-TA [/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2007[/TD]
[TD]2.132 vụ[/TD]
[TD]2.117 vụ[/TD]
[TD]312 lượt (15%)[/TD]
[TD]677 lượt (32%)[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2008[/TD]
[TD]1.989 vụ[/TD]
[TD]1.973 vụ[/TD]
[TD]346 lượt (17,5%)[/TD]
[TD]718 lượt (36%)[/TD]
[/TR]
[/TABLE]

Nguồn: Đoàn Luật sư thành phố Hồ Chí Minh