Thạc Sĩ Thực hiện chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường thcs tỉnh tuyên quang

MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU 0
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3
3.1 Khách thể nghiên cứu. 3
3.2 Đối tượng nghiên cứu. 3
4. Giả thuyết khoa học 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 3
6. Phạm vi nghiên cứu 3
7. Phương pháp nghiên cứu 4
8. Những đóng góp của đề tài . 5
9. Cấu trúc của đề tài 5
NỘI DUNG CỦA LUẬN VĂN . 6
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC THỰC HIỆN CHƯƠNG
TRÌNH HĐGDNGLL CHO HỌC SINH THCS 6
1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề . 6
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài . 6
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước . 9
1.2. Một số khái niệm công cụ 13
1.2.1. Hoạt động giáo dục 13
1.2.2. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp . 15
1.2.3. Biện pháp thực hiện chương trình HĐGDNGLL . 16
1.3. Một số vấn đề cơ bản về việc thực hiện chương trình
HĐGDNGLL ở trường THCS hiện nay. . 20
1.3.1. Chương trình HĐGDNGLL cho học sinh THCS . 20
1.3.2. HĐGDNGLL với sự phát triển toàn diện nhân cách của học
sinh thcs 25
1.3.3. Vai trò của giáo viên trong việc thực hiện chương trình
HĐGDNGLL. 31
1.3.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới việc thực hiện chương trình
HĐGDNGLL ở trường THCS 32
1.4. Mối quan hệ giữa HĐGDNGLL với các hoạt động khác 39
1.4.1. HĐGDNGLL và hoạt động giáo dục trong gia đình, ngoài xã
hội . 39
1.4.2. HĐGDNGLL và hoạt động dạy học chính khóa 39
1.4.3. HĐGDNGLL và các hoạt động khác trong nhà trường . 40
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 41
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ VIỆC THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH
HĐGDNGLL Ở CÁC TRƯỜNG THCS TỈNH TUYÊN QUANG 42
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế; văn hóa - giáo dục tỉnh
Tuyên Quang 42
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, phân bố dân cư. . 42
2.1.2. Đặc điểm kinh tế, văn hoá - giáo dục 42
2.2. Thực trạng về việc thực hiện chương trình HĐGDNGL ở các
trường THCS huyện Hàm Yên - tỉnh Tuyên Quang 44
2.2.1. Mục đích, đối tượng, nội dung, phương pháp và kĩ thuật đánh giá. 44
2.2.2. Kết quả khảo sát thực trạng. . 45
2.2.3. Đánh giá thực trạng và nguyên nhân. . 71
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 74
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH
HĐGDNGLL CHO HỌC SINH THSC TỈNH TUYÊN QUANG . 75
3.1. Một số nguyên tắc để xây dựng biện pháp . 75
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo thực hiện mục tiêu giáo dục của cấp học
THCS . 75
3.1.2. Nguyên tắc thực hiện chương trình phù hợp với đăc trưng của
loại hình hoạt động và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của lứa
tuổi học sinh THSC. 76
3.1.3. Nguyên tắc kết hợp sự điều khiển của giáo viên với sự tự điều
khiển hoạt động của học sinh. . 76
3.2. Một số biện pháp tổ chức HĐGDNGLL cho học sinh THCS tỉnh
Tuyên Quang 77
3.2.1. Biện pháp nâng cao nhận thức cho học sinh và các lực lượng
giáo dục 77
3.2.2. Thiết kế giáo án theo hướng tích hợp nội dung của các môn
học khác . 80
3.2.3. Đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL . 86
3.2.4. Biện pháp đa dạng hóa nội dung giảng dạy và các hình thức
tổ chức HĐGDNGLL cho học sinh . 90
3.2.5. Biện pháp xây dựng quy trình thực hiện HĐGDNGLL ở trường THCS . 95
3.2.6. Biện pháp thi đua, khen thưởng 98
3.2.7. Biện pháp phát huy và sử dụng hợp lý cơ sở vật chất, trang
thiết bị cho HĐGD ở nhà trường 99
3.2.8. Biện pháp phối hợp giữa các lực lượng giáo dục để nâng cao
hiệu quả HĐGDNGLL . 101
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp 102
3.4. Khảo nghiệm tính khoa học và tính khả thi của các biện pháp . 103
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm 104
3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm 104
3.4.3. Nội dung khảo nghiệm 104
3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm. 105
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm 105
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 110
KẾT LUẬN . 111
KIẾN NGHỊ 113
TÀI LIỆU THAM KHẢO
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục có vai trò đặc biệt quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sống
xã hội. Đó là nhân tố quyết định sự phát triển kinh tế của đất nước, là phương
sách hàng đầu để kiến quốc lâu dài và có hiệu quả. Chính vì vậy Đảng và Nhà
nước ta đã xác định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu” .
Ngày nay, trong điều kiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển
kinh tế thị trường, giáo dục sẽ phải đương đầu với nhiều thách thức to lớn để đáp
ứng những yêu cầu của xã hội. Do vậy dạy học không chỉ đơn thuần là cung cấp
tri thức, rèn luyện kỹ năng môn học mà theo UNESCO đã chỉ ra bản chất của
dạy học hiện đại: học để biết, học để làm việc, học để chung sống và học để làm
người. Theo quan điểm này chất lượng giáo dục không chỉ chú trọng đến thành
tích học tập mà quan trọng là phải trang bị cho người học kỹ năng sống và năng
lực hoạt động xã hội để họ có thể thích nghi với mọi hoàn cảnh.
Muốn vậy, quá trình giáo dục phải được diễn ra bằng nhiều con đường,
nhiều phương thức và nhiều hoạt động. Chính thông qua hoạt động, nhân cách
con người được hình thành và phát triển toàn diện. Trong nhà trường có hai
hệ thống giáo dục cơ bản: một là các hoạt động giáo dục trong hệ thống các
môn học cơ bản, hai là hoạt động giáo dục ngoài hệ thống các môn học. Giáo
dục của nhà trường chỉ thực sự có hiệu quả khi có sự phối hợp hài hoà cả hai
hệ thống giáo dục trên. Đây cũng chính là lý do khiến giáo dục không chỉ bó
hẹp trong không gian lớp học mà còn mở rộng trong các không gian với các
hoạt động tương ứng.
Ở các trường phổ thông, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
(HĐGDNGLL) là một trong những hoạt động đặc trưng, nó là nơi thể
nghiệm, vận dụng và củng cố tri thức trên lớp, là cơ hội để học sinh tự bộc lộ
nhân cách và tự khẳng định vị trí của mình, là môi trường nuôi dưỡng và phát
triển tính chủ thể của học sinh và cũng là dịp tốt để thu hút cả ba lực lượng
giáo dục cùng tham gia. Do vậy, việc tổ chức HĐGDNGLL một mặt nâng cao
hiệu quả giáo dục mặt khác giúp học sinh dám nghĩ, dám làm, năng động,
sáng tạo đáp ứng với đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước, hội nhập với sự phát triển kinh tế của khu vực và q uốc tế.
Lứa tuổi học sinh trung học cơ sở (THCS) là thời kỳ chuyển tiếp từ tuổi
ấu thơ sang tuổi trưở ng thành. Ở lứa tuổi này, có sự phát triển mạnh mẽ
nhưng thiếu cân đối về các mặt sinh lý, trí tuệ, đạo đức. Hoạt động giao tiếp
của học sinh THCS rất phát triển, các em có nhu cầu cao về giao tiếp với bạn
bè, có nguyện vọng được sống và hoạt động trong tập thể. Đặc biệt trong quan
hệ giao tiếp với người lớn, các em mong muốn có được vị trí bình đẳng và
được tôn trọng.
Ngoài những đặc điểm chung của học sinh THCS, thì đối với học sinh
THCS miền núi tỉnh Tuyên Quang còn có những đặc điểm riêng: phần lớ n các
em còn rụt rè, nhút nhát, ngại hoạt động, hạn chế về giao tiếp, thiếu kỹ năng
sống và cách ứng xử với mọi ngườ i . Vì vậy, HĐGDNGLL lại càng trở nên
cần thiết đối với các em. HĐGDNGLL vừa giúp các em tích lũy được kinh
nghiệm thực tiễn đáp ứng nhu cầu học tập, giao tiếp lạ i vừa là con đường phát
triển hài hoà cân đối về mọi mặt trong quá trình phát triển nhân cách.
Trong thực tiễn, chất lượng tổ chức và thực hiện chương trình
HĐGDNGLL ở trường THCS nói chung và ở trường THCS thuộc khu vực
miền núi nói riêng còn nhiều bất cập. Trong quá trình dạy học và đánh giá
phần lớn giáo viên chú trọng trang bị cho học sinh những tri thức các môn học
cơ bản, ít chú trọng tới môn học HĐGDNGLL. Do vậy, việc thực hiện
chương trình môn học này còn mang tính hình thức, thiếu sinh động, sáng tạo,
không gắn kết với chương trình các môn học cơ bản cho nên chưa phát huy
được hết vai trò bổ trợ, củng cố và mở rộng tri thức cho các môn học cơ bản
nhằm hình thành những phẩm chất nhân cách toàn diện cho học sinh của con
người mới. Xuất phát từ những lý do trên chúng tôi chọn vấn đề “Thực hiện
chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học cơ
sở tỉnh Tuyên Quang” làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề tài nhằ m đề xuất một số
biện pháp thực hiện chương trình HĐGDNGLL ở tr ường THCS tỉnh
Tuyên Quang, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo trên địa bàn
miền núi hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quá trình giáo dục trong nhà trường THCS
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Thực hiện chương trình HĐGDNGLL ở trường THCS tỉnh Tuyên Quang.
4. Giả thuyết khoa học
Hiệu quả của việc thực hiện chương trình HĐGDNGLL cho học sinh
THCS phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó biện pháp thực hiện chương trình
là một yếu tố cơ bản. Do vậy, nếu đề xuất được những biện pháp thực hiện
hợp lý nhằm phát huy các yếu tố tích cực và hạn chế các yếu tố t iêu cực ảnh
hưởng đến HĐGDNGLL thì hiệu quả hoạt động này sẽ được nâng cao.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc thực hiện chương trình HĐGDNGLL
cho học sinh THCS.
5.2. Xác định thực trạng của việc thực hiện chương trình HĐGDNGLL
ở một số trường THCS tỉnh Tuyên Quang.
5.3. Đề xuất một số biện pháp thực hiện chương trình HĐGDNGLL ở
trường THCS tỉnh Tuyên Quang.