Tài liệu Thông tin sinh học cao học

LỜI NÓI ĐẦU

Tế bào là đơn vị sống căn bản của sinh vật. Toàn bộ các thành phần cấu tạo tế bào và chức năng sống của chúng là một thể thống nhất, hoạt động nhịp nhàng, bảo đảm trao đổi chất, trao đổi năng lượng và trao đổi thông tin trong tế bào và với môi trường sống của chúng. Thông tin liên quan đến các quá trình sống chủ yếu như sinh sản, phát triển, tiến hoá và các phản ứng thích nghi. Trong các tế bào sống thông tin có hai dạng chủ yếu: Thông tin di truyền và thông tin thích nghi. Thông tin di truyền đã được nghiên cứu tương đối sâu và đã trình bày trong nhiều tạp chí, trong các giáo trình ở các Viện nghiên cứu và các trường Đại học.
Còn vấn đề thông tin thích nghi được hiểu là khả năng của sinh vật cảm nhận trạng thái bên trong của hệ thống và những tác động lên nó từ môi trường ngoài để bảo tồn, xử lý và truyền đạt. Cấu trúc thông tin xác định trạng thái nội tại của hệ thống. Các biểu hiện ghi nhận thông tin đều có ở động vật, thực vật và vi sinh vật, tuy mức độ giữa chúng có khác nhau. Thông tin thích nghi chịu sự chi phối của bộ gen và được lưu truyền qua các thế hệ. Vấn đề này, hiện nay nghiên cứu còn ít, nhất là đối với thực vật. Các cơ chế thu nhận thông tin và đáp ứng lại với môi trường sống xung quanh, các cơ chế thích nghi, các tập tính của sinh vật ở mức phân tử và tế bào, hiểu biết còn chưa nhiều, nhất là các vấn đề trao đổi thông tin trong hệ sinh thái có quan hệ giữa động vật, thực vật và vi sinh vật cũng đang còn bõ ngõ, còn phải tiếp tục nghiên cứu giải quyết.
Giáo trình này sẽ trình bày một số công trình nghiên cứu cơ bản của thông tin thích nghi, nhất là các cơ chế thu nhận thông tin ở mức phân tử và tế bào để phản ứng lại với môi trường xuanh quanh của động, thực vật.
Cuốn sách này nằm trong bộ sách Sinh học tế bào, chúng tôi muốn tách ra phần Thông tin sinh học để trình bày sâu hơn về một số vấn đề thông tin thích nghi ở mức phân tử và tế bào có quan hệ với thông tin di truyền đã được nghiên cứu trong các thập niên cuối của thế kỷ 20.
.