Báo Cáo Thiết lập bản đồ gen rầy nâu trên quần thể f2 cây lúa (oryza sativa)

I. MỞ ĐẦU

Tính kháng sâu, bệnh hại lúa là mục tiêu quan trọng trong chương trình cải tiến giống lúa. Tuy nhiên, tính kháng sâu bệnh thường bị phá vỡ sau vài năm giống được đưa ra sản xuất. Chiến lược chồng gen kháng nhờ sự giúp đỡ của Chỉ thị ADN, với nguồn gen được khai thác từ lúa hoang, lúa địa phương đang được khuyến khích. Chúng ta vẫn chưa biết hết những bí ẩn của tương tác giữa ký sinh và ký chủ, sự phá vở tính kháng do sức ép chọn lọc cao.

Thí dụ như tính kháng rầy nâu và bệnh đạo ôn được điều khiển bởi gen đơn, nhưng sự thể hiện tính kháng này vô cùng phức tạp, người ta phải sử dụng thuật ngữ "complex", vì tính kháng không ổn định trong điều kiện thâm canh cao và chiến lược quản lý giống trong sản xuất không hợp lý, sự biến dị trong pathogen hoặc loại hình sinh học (biotype). Việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật marker phân tử trong chọn giống lúa chống chịu sâu bệnh hại chính đang được phát triển. Với sự thuận lợi của những chỉ thị trên cơ sở kỹ thuật PCR, chúng ta đã giảm rất nhiều chi phí nghiên cứu so với sử dụng RFLP.Tuy nhiên để chọn lựa chỉ thị nào liên kết với một gen kháng bệnh, bản đồ di truyền của gen phải được thiết lập. Lập bản đồ di truyền trên cây lúa bằng chỉ thị phân tử Mc. Couch và ctv (1988) thiết lập bản đồ liên kết gen trên cây lúa đầu tiên với RFLP bao gồm 135 loci. Bản đồ phủ trên 12 nhiễm sắc thể với chiều dài tổng cộng 1.389 cM trên hệ gen cây lúa từ cặp lai IR34583 (indica) và Bulu Dalam (javanica).

Ba năm sau đó, bản đồ thứ hai được thiết lập từ quần thể IRAT117(japonica) và Apura (indica) (Mc Couch 1991, Tanksley và ctv 1991). Một nhóm tác giả khác là Saito và ctv (1991) thiết lập một bản đồ di truyền dựa trên cặp lai Kasalath (indica) và Fl134 (japonica) với 347 chỉ thị RFLP, phủ trên 12 nhiễm sắc thể, với chiều dài tổng cộng 1.836 cM trên hệ gen cây lúa.