Luận Văn Thị trường xuất khẩu nông sản việt nam: Thực trạng và giải pháp

Thị trường xuất khẩu nông sản việt nam: Thực trạng và giải pháp


Lời mở đầu

Trong những năm gần đây, nông nghiệp Việt Nam đã có bước tăng trưởng đáng kể về sản xuất, tiêu dùng và đặc biệt là xuất khẩu nông sản. nhiều mặt hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam có khối lượng đứng tốp đầu thế giới như mặt hàng gạo, cà phê, hạt điều nhưng điều bất cập là kim ngạch xuất khẩu còn kém nhiều nước cùng xuất khẩu nông sản do hàng nông sản Việt Nam bị bất lợi về giá xuất khẩu. Thị trường xuất khẩu cũng được mở rộng khắp thế giới: châu Âu, châu Á, châu Phi, châu Mỹ và cả châu Úc nhưng mức độ thâm nhập sâu vào thị trường còn hạn chế. Tuy nhiên, kết quả đó so với tiềm năng ngành nông nghiệp Việt Nam và nhu cầu tiêu dùng của thế giới còn rất nhỏ bé, chưa tương xứng. Do đó cần phải khai thác và mở rộng hơn nữa thị trường xuất khẩu cho hàng nông sản Việt Nam.
Bài chuyên đề xin tập trung đánh giá, phân tích thực trạng thị trường xuất khẩu nông sản Việt Nam thời gian qua, từ đó chỉ ra những xu hướng, hạn chế tồn tại cũng như triển vọng phát triển thị trường hàng nông sản Việt Nam thời gian tới.
Ngoài phần mở đầu vào kết luận, bố cục bài chuyên đề chia làm ba phần chính, bao gồm:
Chương 1: Xuất khẩu và thị trường xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam trong sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá.
Chương 2: Thực trạng phát triển thị trường xuất khẩu nông sản Việt Nam.
Chương 3: Giải pháp phát triển thị trường xuất khẩu nông sản của Việt Nam những năm tới.
Em xin chân thành cảm ơn các anh chị cán bộ của Trung tâm thông tin - Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn thôn đã tận tình hướng dẫn và cung cấp cho em những tư liệu cần thiết trong quá trình làm đề tài. Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn thầy giáo, GS.TS ĐẶNG ĐÌNH ĐÀO đã tạo điều kiện, chỉ dẫn, giúp đỡ em hoàn thành đề tài đề tài này. Tuy nhiên, do còn thiếu bề dày về kiến thức và kĩ năng phân tích tổng hợp nên bài viết chắc chắn sẽ còn có những thiếu sót, em rất mong nhận được những lời đóng góp, bổ sung góp ý để bài chuyên đề được hoàn chỉnh hơn.

MỤC LỤC
Lời mở đầu 1
CHƯƠNG 1: XUẤT KHẨU NÔNG SẢN VÀ THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU HÀNG NÔNG SẢN VIỆT NAM TRONG SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP HÓA–HIỆN ĐẠI HÓA CỦA VIỆT NAM 2
1.1. CÔNG NGHIỆP HÓA – HIỆN ĐẠI HÓA CỦA VIỆT NAM VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU NÔNG SẢN. 2
1.1.1. Công nghiệp hóa-hiện đại hóa của Việt Nam. 2
1.1.1.1. Nội dung công nghiệp hóa và vai trò của công nghiệp hóa với phát triển kinh tế xã hội. 2
1.1.1.2. Công nghiệp hóa-hiện đaị hóa nông nghiệp, nông thôn Việt Nam thời kỳ 2001-2010 4
1.1.1.3. Đánh giá quá trình công nghiệp hóa-hiện đại hóa của Việt nam thời kỳ đổi mới. 7
1.1.2. Sự cần thiết phát triển thị trường xuất khẩu nông sản việt Nam. 8
1.2. VAI TRÒ XUẤT KHẨU HÀNG NÔNG SẢN VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI VIỆT NAM VÀ CÁC YẾU TỐ CỦA THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU NÔNG SẢN. 11
1.2.1. Vai trò xuất khẩu nông sản với sự phát triển kinh tế xã hội Việt Nam. 11
1.2.1.1. Góp phần tạo nguồn vốn nhập khẩu phục vụ công nghiệp hóa đất nước. 11
1.2.1.2. Góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế của đất nước. 12
1.2.1.3. Đối với tăng trưởng nông nghiệp. 13
1.2.1.4. Góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu. 13
1.2.1.5. Góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế. 14
1.2.1.6. Xuất khẩu nông sản tạo ra khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ, góp phần cho sản xuất nông nghiệp trên qui mô lớn, ổn định. 15
1.2.1.7. Tác động tích cực tới giải quyết công ăn việc làm, cải thiện đời sống nhân dân. 15
1.2.1.8. Là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối ngoại của Việt Nam. 16
1.2.1. Các yếu tố của thị trường xuất khẩu nông sản. 16
1.2.2.1. Cung xuất khẩu hàng nông sản. 16
1.2.2.3. Mức giá thế giới hàng nông sản. 19
1.2.2.4. Yếu tố cạnh tranh trên thị trường nông sản 20
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU HÀNG NÔNG SẢN VIỆT NAM VÀ KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU NÔNG SẢN CỦA MỘT SỐ NƯỚC. 22
1.3.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thị trường xuất khẩu nông sản Việt Nam 22
1.3.1.1. Yếu tố kinh tế 22
1.3.1.2. Yếu tố văn hóa – xã hội 24
1.3.1.3. Yếu tố chính trị, luật pháp 24
1.3.1.4. Về Quan hệ chính trị ngoại giao 25
1.3.2. Kinh nghiệm phát triển thị trường xuất khẩu nông sản của một số nước 25
1.3.2.1. Kinh nghiệm của Trung Quốc 26
1.3.2.2. Kinh nghiệm của Hoa Kỳ. 28
1.3.2.3. Kinh nghiệm của Hà Lan 29
1.3.2.4. Kinh nghiệm của Thái Lan. 30
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU
HÀNG NÔNG SẢN VIỆT NAM 32
2.1. PHÂN TÍCH KHÁI QUÁT THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU NÔNG SẢN CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2001-2008. 32
2.1.1. Thị trường ngành hàng. 32
2.1.1.1. Lúa gạo. 32
2.1.1.2. Ngành Cà phê. 35
2.1.1.3. Ngành cao su 37
2.1.1.4. Ngành hạt tiêu 39
2.1.1.5. Ngành hạt điều. 42
2.1.1.6. Ngành chè. 43
2.1.2. Phân tích thực trạng thị trường các nước nhập khẩu nông sản chính từ Việt Nam 45
2.1.2.1. Các nước ASEAN 46
2.1.2.2. Trung Quốc 48
2.1.2.3. EU 51
2.1.2.4. Hoa Kỳ 53
2.1.2.5. Châu Phi. 55
2.2. DỰ BÁO XUẤT KHẨU NÔNG SẢN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2009-2020. 57
2.3.1. Lúa gạo 59
2.3.2. Cà phê 60
2.3.4. Cao su 60
2.3.5. Hạt điều 61
2.3. ĐÁNH GIÁ THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU NÔNG SẢN THỜI GIAN QUA. 61
2.3.1. Đánh giá tình hình xuất khẩu nông sản Việt Nam thời gian qua 61
2.3.1.1. Những thành tựu đạt được 61
2.3.1.2. Những hạn chế tồn tại 65
2.3.2. Đánh giá thị trường xuất khẩu nông sản thời gian qua 68
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU HÀNG NÔNG SẢN VIỆT NAM NHỮNG NĂM TỚI 71
3.1. QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU NÔNG SẢN VIỆT NAM ĐẾN NĂM 2010 VÀ TẦM NHÌN 2020 71
3.1.1. Quan điểm. 71
3.1.2. Mục tiêu 72
3.1.2.1. Mục tiêu tổng quát 72
3.1.2.2. Mục tiêu cụ thể 72
3.3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU HÀNG NÔNG SẢN CỦA VIỆT NAM NHỮNG NĂM TỚI. 73
3.3.1. Ở cấp độ nhà nước. 73
3.3.1.1. Các giải pháp bổ trợ. 73
3.3.1.2. Các giải pháp trọng tâm. 77
3.3.2. Ở cấp độ doanh nghiệp 82
KẾT LUẬN 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 93
DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: Tổng sản phẩm trong nước theo giá thực tế phân theo khu vực kinh tế 13
Bảng 1.2: Kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam một số năm gần đây 14
Bảng 1.4: Tổng nhập khẩu của thế giới một số mặt hàng (USD) 18
Bảng 1.5: Giá của một số mặt hàng nông sản trên thế giới (USD/tấn) 20
Bảng 2.1. Khối lượng nhập khẩu cà phê Việt Nam của một số nước hàng đầu trong năm 2007- 2008 36
Bảng 2.2: Thị trường cà phê Việt Nam bình quân của niên vụ từ 2000/01 36
đến 2007/08 (tấn) 36
Bảng 2.3: Thị trường nhập khẩu cao su Việt Nam chính giai đoạn 2001-2008 38
Bảng 2.4: 5 thị trường xuất khẩu chè chính của Việt Nam năm 2008 44
Bảng 2.5: Giá chè xuất khẩu bình quân của Việt Nam và thế giới giai đoạn 2001-2008 (USD/tấn) 45
Bảng 2.6: 10 thị trường có kim ngạch nhập khẩu nông-lâm-thủy sản lớn nhất của Việt Nam trong giai đoạn 2001-2008 46
Bảng 2.7: Kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông sản vào ASEAN giai đoạn 2007-2010 46
Bảng 2.8: Tình hình xuất khẩu nông lâm thuỷ sản Việt Nam Sang Hoa Kỳ và thế giới 54
Bảng 2.9: Một số mặt hàng nông sản xuất khẩu lớn nhất sang Châu Phi năm 2008 55
Bảng 2.10: Tốc độ tăng trưởng kim ngạch nhập khẩu nông sản Việt Nam của một số quốc gia châu Phi 57
Bảng 2.14: Dự báo thương mại nông lâm thuỷ sản giai đoạn 2009-2020 (triệu USD) 58
Bảng 2.15: Dự báo xuất khẩu một số mặt hang nông sản giai đoạn 2010-2020 58
Bảng 2.11: Qui mô xuất khẩu nông sản thời gian 2001-2008 (triệu USD) 62
Bảng 2.12: Tăng trưởng xuất khẩu nông sản 2001-2008 (%) 63
Bảng 2.13: Giá trị xuất khẩu một số mặt hàng chủ yếu ( triệu USD) 63
Bảng 2.14: Các thị trường chính và thị trường tiểm năng của một số hàng nông sản Việt Nam 69


DANH MỤC HÌNH

Hình 2.1: Kim ngạch xuât khẩu gạo của Việt Nam đi các thị trường năm 2007-2008 (%) 33
Hình 2.2: Thị trường chính nhập khẩu gạo Việt Nam ( USD) 34
Hình 2.3: Giá gạo 5% tấm 2001-2008 35
Hình 2.5: Kim ngạch nhập khẩu hạt tiêu Việt Nam của một số thị trường chính giai đoạn 2001-2008 (USD) 41
Hình 2.7: Kim ngạch nhập khẩu Điều Việt Nam của một số thị trường chính giai đoạn 2001-2008 (USD) 43
Hình 2.8: Thị phần bình quân của các nước nhập khẩu điều chính từ Việt Nam giai đoạn 2001-2008 43
Hình 2.10: Kim ngạch xuất nhập khẩu 49
Hình 2.11: Kim ngạch và tốc độ tăng trưởng kim ngạch (%) 5 mặt hàng nôngsản Việt Nam xuất sang Trung Quốc 2008 49
Hình 2.12: Dự báo về kim ngạch xuất khẩu 10 mặt hàng sang Hoa Kỳ năm 2009 54