Tài liệu Thảo luận xã hội học: Đối tượng nghiên cứu của xã hội học

Thảo luận xã hội học: Đối tượng nghiên cứu của xã hội học

I. Giới thiệu về xã hội học
Thuật ngữ xã hội học dược đưa ra đầu tiên bởi August comte(1798-1857) một nhà xã hội học nổi tiếng người pháp.ông là một nhà toán học,vật lý học thiên văn học và triết học.khái niệm này được ông được ông xây dựng và đưa vào hệ thống khoa học vào năm 1838.
Nội dung của xã hội học:là môn khoa học nghiên cứu các quy luật hình thành, vận động và phát triển của mối quan hệ giữa con người và xã hội.
+Con người và xã hôi
+Hành động xã hội và cơ cấu xã hội
+Vĩ mô và vi mô
II. Đối tượng nghiên cứu của xã hội học
Các quan điểm về đối tượng nghiên cứu của xã hội học gắn liền với nội dung, phương pháp luận và vị trí của xã hội học trong hệ thống các khoa học.nó đã nảy sinh rất nhiều mâu thuẫn trái ngược nhau đối lập nhau.từ đó nảy sinh các cuộc tranh luận triền miên trong xã hội học và dẫn tới sự khủng hoảng về lý luận trong xã hội học. Có thể nói, xã hội học không chỉ ra đời trong bối cảnh biến động xã hội thế kỷ XIX để trở thành khoa học về trật tự và biến đổi xã hội mà bản thân nó cúng luôn ở trong tình trạng khủng hoảng về lý luận. Gần đây, tình hình đã dịu đi do các nhà nghiên cứu có xu hướng chấp nhận cách giải quyết gián tiếp (trả lời câu hỏi như thế nào) hoặc cách tiếp cận tổng hợp nói trên. Nhưng ta thấy, cách tiếp cận tổng hợp” (tổng - tích hợp) không lảng tránh được việc phải xác định rõ đối tượng nghiên cứu của xã hội học.
Như thế việc đầu tiên của ngành xã hội học là đi tìm tiếng nói chung cho mình cho đối tượng nghiên cứu của mình.
Do vậy theo quan điểm về xã hội học ở trên thì đối tượng nghiên cứu của xã hôi học là đi tìm hiểu khái niệm xã hội học và chỉ ra vấn đề cơ bản của nó trên cả ba khía cạnh liên quan nói trên.Nhưng vấn đề không phải là sự lựa chọn hoặc là nghiên cứu về con người hoặc là nghiên cứu về xã hội hay nghiên cứu cả hai: con người và xã hội hoặc chon nghiên cứu về hành động xã hội hay cơ cấu xã hội hoặc cả hai.Mà vấn đề cơ bản của xã hội học là mối quan hệ hữu cơ, sự ảnh hưởng lẫn nhau, quan hệ biện chứng giữa các yếu tố này và yếu tố kia.
Nói một cách hình ảnh, vấn đề không phải là ở chỗ làm cho con người và xã hội ngày càng xa nhau hay nhập lại làm một. Nhiệm vụ lý luận và phương pháp luận xã hội học là thiết lập “chiếc cầu”, tức là chỉ ra quy luật, tính quy luật, thuộc tỉnh, đặc điểm cũng như cơ chế, hình thức, điều kiện của sự hình thành vận động và phát triển mối quan hệ tác động qua lại giữa con người và xã hội.
1. Con người –Xã hội
Khi nghiên cứu xã hôi hay bàn về khái niệm xã hội, một số tác giả tập trung tìm kiếm những đinh hình, những khuôn mẫu của hiện tượng, quá trình xã hội,cơ cấu xã hội của xã hội.
Một số các tác giả nghiên cứu bối cảnh, tình huống và hệ thống giá trị nảy sinh, biến đổi,phát triển cùng với hoàn cảnh, điều kiện xã hội.
Nhưng có một điều chung nhất là các tác giả đều công nhận để nhận thức xã hội một cách đầy đủ, toàn diện và hệ thống thì cần thông qua nghiên cứu mối quan hệ giữa con người và xã hội.
+ Yếu tố con người (với tư cách là cá nhân, nhóm .)
+ Yếu tố xã hội (với tư cách là hệ thống xã hội, cơ cấu xã hội .).
Gắn liền với khái niệm xã hội nêu trên là khái niệm về bản chất con người. Các lý thuyết xã hội học không quan tâm nhiều tới việc con người vốn là thiện hay ác. Điều chủ yếu là luận giải xem hành vi con người có lý trí hay không lý trí, có sáng tạo hay không sáng tạo, Con người có vị trì, vai trò như thể nào trong xã hội, Cá nhân có điều kiện để bộc lộ và phát triển. năng lực người tới đâu, Con người có thể thích nghi và tác động tới môi trường sống và hoàn cảnh lịch sử .
Lý thuyết xã hội học của C.Mác (1818-1883) chủ yếu bàn về sự vận động, phát triển của xã hội. Quan điểm duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử của Mác tỏ ra đặc biệt ưu việt trong việc giải quyết vấn đề cơ bản của xã hội học. Mác nói rằng bản chất con người trong thực tế là tổng hòa các quan hệ xã hội . Mác luôn nhấn mạnh quan hệ biện chứng giữa con người và xã hội, và chỉ ta rằng hoàn cảnh xã hội ảnh hưởng tới con người trong chừng mực con người tác động tới hoàn cảnh.Về mối quan hệ con người - xã hội, Mác đã từng viết, xã hội tạo ra con người, như con người, hệt như con người tạo ra xã hội.
Xã hội học hoàn toàn có thể vận dụng các quan điểm của Mác vào việc nghiên cứu trả lời câu hỏi như làm thế nào có thể kết hợp hài hòa lợi ích của cá nhâ với lợi ích của tập thể , của cộng đồng, của xã hội
2. Hành động xã hội – Cơ cấu xã hội
Hành động xã hộ để chỉ tất cả những hành vi và hoạt độngcủa con người diễn ra trong khung cảnh lịch sử xã hội nhất định.
Cơ cấu xã họi là tập hợp các lự lượng vật chất có thể nhìn thấy được như nhóm, tổ chức xã hội và các lực lượng tinh thần khó nhìn thấy như hệ thống các chuẩn mực,các giá trị, quyền lực của xã hội
Đối tượng nghiên cứu của xã hôi học về mối quan hệ của con người và xã họi thể hiện rất rõ trong việc xem sét vấn đề hành động xã hội – cơ cấu xã hội.
Khi mới ra đời ở Pháp,xã hội học được xác định là “khoa học về xã hội”, tức là đối tượng của nó khi là nghiên cứu sự hình thành, biến đổi và chức năng của hệ thống xã hội, cơ cấu xã hội:
+ A.Comte:nghiên cứu tiến trình thay đổi của các xã hội.
+ Emile Durkheim:Nghiên cứu các “sự kiện xã hội”,sự cần thiết của “trật tự xã hội”.Nhưng, dường như đối tượng nghiên cứu của Emile Durkheim đã đặt xã hội nói chung, cơ cấu xã hội nói riêng đối lập với con người.
Khi du nhập vào một số nước khac, đặc biệt là vào Mỹ, xã hôi học chuyển trọng tâm chú ý sang các vấn đề của cá nhân theo quan điểm “hãy trả lại con người cho xã hội học”.
+ Homans cho rằng cần sử dụng triệt để các quy kuật và nguyên lý tâm lý học để giải thích hành vi xã hôi của con người.