Tài liệu Thanh Cao

Công dụng:
Theo kinh nghiệm dân gian, thanh cao được dùng chữa sốt, sốt rét, ra
mồ hôi trộm, kém ăn. Liều dùng hàng ngày: 8 - 16 g dưới dạng thuốc sắc
hoặc thuốc bột uống. Thành phần chính trong lá và ngọn non của cây thanh
cao là artemisinin. Đây là hoạt chất có tác đụng tiêu diệt các loại ký sinh
trùng (Plasmodium vivax và P. falciparum) gây ra bệnh sốt rét. Vào năm
1981, Trung Quốc là quốc gia đầu tiên chiết xuất được artemisinin từ cây
thanh cao và đến năm 1987 là ở Việt Nam. Bên cạnh dạng thuốc sốt rét làm
từ artemisinin, người ta đã bán tổng hợp thành công artemether, artesunat,
arteether có tác dụng chữa sốt rét công hiệu hơn, đặc biệt trong trường hợp
ký sinh trùng Plasmodium falciparum kháng thuốc chloroquin. Tất cả các
loại thuốc này đã được sử dụng rộng rãi ở Việt Nam từ năm 1990 đến nay.
Hình thái:
Cây thảo, sống 1 năm, cao 0,5 - 2,0 m hoặc hơn, phân cành nhiều.
Thân hoá gỗ ít, dễ gãy, thường có các rãnh dọc; màu lục nhạt hay hơi tím.
Lá kép, gần như không cuống, mọc so le; những lá ở giữa thân thường xẻ 3
lần lông chim thành những thuỳ nhỏ và sâu; lá ở ngọn khi cây sắp ra hoa
thường hẹp, xẻ 1 - 2 lần; hai mặt lá có lông mịn, mặt trên màu lục nhạt. cụm
hoa là dạng chuỳ rộng, mọc ở đầu cành, gồm nhiều cụm hoa đầu, đường
kính thường dưới 1 cm, cuống ngắn. Tổng bao gồm các lá bắc dạng vảy nhỏ
không lông, xếp thành 2 - 3 hàng. Hoa hình ống, màu vàng, dài không quá 1
mm; hoa cái gồm 1 hàng xếp ở vòng ngoài, ống hẹp, đầu hơi loe, chia thành
4 thục bên trong có tuyến, vòi nhuỵ xẻ; hoa lưỡng tính nhiều, xếp ờ các vòng
trong, đầu ống hoa rộng, xẻ 5 thuỳ, nhị 5, bao phấn ngắn; bầu nhẵn. Quả bế,
hình trái xoan hay hình trứng, có vân dọc; dài 0,4 – 0,5 mm. Toàn cây vò nát
có mùi thơm đặc biệt.