Luận Văn Tăng trưởng công bằng Một chiến lược phát triển mới

Tăng trưởng công bằng: Một chiến lược phát triển mới








Tóm tắt. Trong mấy thập niên cuối của thế kỷ thứ 20 và những năm đầu của thế kỷ thứ 21, các nước đang phát triển ở Châu Á đã giành được những mức tăng trưởng vượt bậc. Dù vậy, những người dân của họ lại không được hưởng lợi từ tăng trưởng kinh tế một cách đồng đều, dẫn tới gia tăng sự bất bình đẳng cả về thu nhập lẫn các dịch vụ xã hội. Nếu sự bất bình đẳng này kéo dài sẽ làm tổn thương đến chính sự tăng trưởng của nền kinh tế. Chính vì thế, các nước đang phát triển này đã và đang bắt tay vào thực hiện chiến lược tăng trưởng công bằng. Bài viết lập luận rằng, chiến lược tăng trưởng công bằng mà các nước đang phát triển theo đuổi cần phải bao gồm hai trụ cột chính là: thứ nhất, phải tạo ra được tăng trưởng kinh tế cao và bền vững nhằm tạo ra các cơ hội việc làm tốt và toàn dụng; thứ hai, phải làm cho mọi người có được sự tiếp cận một cách công bằng tới các cơ hội kinh tế và việc làm đó. Trong chiến lược này, khu vực tư nhân sẽ đóng vai trò chủ đạo trong việc tạo ra kinh tế tăng trưởng cao và bền vững. Vai trò trọng tâm của chính phủ là xây dựng và duy trì một môi trường kinh doanh tốt bằng cách xử lý những lỗ hổng của thị trường, những yếu kém về định chế, đầu tư vào hạ tầng và nhân lực, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì luật pháp, v.v Đối với trụ cột thứ hai, làm cho mọi người có được sự tiếp cận một cách công bằng tới các cơ hội kinh tế và việc làm, chính phủ cần quan tâm tới ba lĩnh vực chính: (i) đầu tư vào giáo dục, y tế và các dịch vụ xã hội khác để tăng cường năng lực cá nhân người lao động, (ii) xây dựng chính sách và định chế tốt để nâng cao công bằng về mặt kinh tế cũng như xã hội và tạo ra một sân chơi chung bình đẳng, và (iii) xây dựng mạng lưới an sinh xã hội để xoá bỏ đói nghèo cho những người bị thị trường bỏ rơi trong quá trình phát triển.





1. Giới thiệu


Sự tăng trưởng GDP kỳ diệu của các nước đang phát triển ở Châu Á trong mấy thập kỷ qua song hành với sự mất công bằng cả về tuyệt đối lẫn tương đối, tạo ra hai hình ảnh khác nhau của Châu Á. Thứ nhất, đó là một hình ảnh Châu Á năng động, khai thác được các động lực của quá trình toàn cầu hoá, tiến bộ khoa học kỹ thuật và lợi thế về quy mô mà đã được các phương tiện thông tin đại chúng ca ngợi khá nhiều. Thứ hai, một hình ảnh đối lập, mà dường như đã bị các


phương tiện thông tin đại chúng lãng quên nhưng rất quan trọng là sự nghèo đói và tổn thương của một bộ phận rất lớn dân chúng. Hai hình ảnh đối lập này vừa tạo nên niềm tin, vừa tạo nên mối quan ngại cho khu vực. Thách thức đặt ra với các nhà hoạch định chính sách khu vực Châu Á trong thời gian tới sẽ là làm thế nào để tiếp tục duy trì tăng trưởng cao trong khi giảm bớt sự mất công bằng.
Để đối phó với thách thức trên, tăng trưởng công bằng, mà trọng tâm là việc tạo ra các cơ hội kinh tế và đảm bảo mọi người đều có cơ hội công bằng trong việc tiếp cận các cơ hội kinh tế đó, sẽ đóng vai trò chủ chốt. Ngày càng có nhiều nước theo đuổi con đường nà

một nước đã rất chú trọng tới xoá đói giảm nghèo trong chiến lược phát triển suốt 50 năm qua, gần đây đã chuyển sang một chiến lược phát triển mới tập trung vào hai mục tiêu: tăng trưởng kinh tế mạnh và tạo điều kiện cho mọi người đều được hưởng lợi từ tăng trưởng kinh tế. Trung Quốc đưa ra khái niệm “Xã hội hài hoà” trong kế hoạch năm năm lần thứ 11. Đó là một khái niệm rất gần gũi với khái niệm tăng trưởng công bằng. Chính phủ Thái Lan đang rất cố gắng thực hiện chiến lược tăng trưởng công bằng. Việt Nam chúng ta có chiến lược phát triển Kinh tế - Xã hội giai đoạn 2001 - 2010 trong đó nêu rõ: “tăng trưởng nhanh và bền vững, tăng trưởng kinh tế đi đôi với công bằng xã hội và bảo vệ môi trường.” Khái niệm tăng trưởng công bằng cũng đã và đang được các tổ chức quốc tế và các tổ chức phi chính phủ áp dụng trong hoạt động của mình.