Tài liệu Tâm thần học

CÁC RỐI LOẠN TƯ DUY

Mục tiêu học tập

1. Trình bày được các triệu chứng và hội chứng rối loạn tư duy chủ yếu.

2. Khám, phát hiện được các triệu chứng, hội chứng tư duy thông thường để áp dụng

cho việc chẩn đoán vầ điều trị.

I. KHÁI NIỆM TÂM LÝ HỌC

Tư duy là một quá trình hoạt động tâm thần phức tạp, là hình thức cao nhất của quá

trình nhận thức, có đặc tính phản ảnh thực tại khách quan một cách gián tiếp và khái quát, từ

đó ta có thể nắm được bản chất và quy luật phát triển của sự vật và hiện tượng .

Quá trình tư duy được xây dựng trên cơ sở của cảm giác, tri giác, kiến thức, trí nhớ, sự

tưởng tượng, phân tích, tổng hợp, phán đoán suy luận .

Một tư duy được gọi là bình thường khi nó phù hợp với thực tế khách quan và phù hợp

với những chuẩn mực được đại đa số mọi người trong cộng đồng thừa nhận .

Tư duy được biểu lộ ra ngoài bằng lời nói và chữ viết .

II. CÁC RỐI LOẠN TƯ DUY

1. Rối loạn ngôn ngữ

Ngôn ngữ là biểu hiện của tư duy, về cả nội dung lẫn hình thức. Hình thức tư duy là

cách thức bệnh nhân liên kết các ý tưởng với nhau, cách liên tưởng của các ý tưởng, tất cả tạo

ra hình thức tư duy của con người. Nội dung tư duy là chủ đề bệnh nhân suy nghĩ như nội

dung của các ý tưởng, niềm tin, mối bận tâm .tuy nhiên sự phân biệt giữa hình thức và nội

dung của tư duy thực ra chỉ có tính quy ước vì hai mặt nầy luôn có một mối quan hệ chặt chẽ

với nhau, nội dung tư duy quyết định ngôn ngữ và ngoài ra nó còn liên quan đến các hoạt

động tâm thần khác như trí nhớ, trí tuệ, ý thức, cảm xúc .

1.1. Rối loạn nhịp độ ngôn ngữ

1.1.1. Nói nhanh

Nhịp tư duy nhanh, các ý tưởng xuất hiện kế tiếp nhau không ngừng vì thế làm bệnh

nhân nói nhanh và có khi hỗn độn. Có những hình thức rối loạn ngôn ngữ nhịp nhanh như

sau:

- Tư duy phi tán: bệnh nhân liên tưởng mau lẹ từ việc nầy sang việc khác, chủ đề luôn

thay đổi, làm dòng tư duy mất mạch lạc, gặp trong hội chứng hưng cảm .

- Tư duy dồn dập: bao gồm những ý tưởng xuất hiện dồn dập trong đầu làm bệnh nhân

không cưỡng lại được, các ý tưởng hoặc các hình ảnh nầy lướt nhanh trong óc làm bệnh nhân

không thể tập trung chú ý đến một ý tưởng hoặc một hình ảnh riêng lẻ được, do đó bệnh nhân

rất lo sợ vì thấy mình mất tự chủ, hiện tượng nầy thường thấy ở những người mệt mỏi, làm

việc quá sức, lo âu, có khi do cà phê hoặc thuốc lá gây ra

- Nói hổ lốn: là nói liên tục, nhanh và không cưỡng lại được, có thể về một hoặc nhiều

chủ đề khác nhau, tùy theo cấu trúc, nội dung và sự liên tục mà ta phân biệt nói hổ lốn do

hưng cảm, do tâm thần phân liệt, do sa sút trí tuệ hoặc do tổn thương thực thể.