Tài liệu Tài liệu tâm lý học đại cương full

Có định đạng file word, thuận tiện cho việc chỉnh sửa.


CHƯƠNG I
TÂM LÝ HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC
I. - TÂM LÝ VÀ TÂM LÝ HỌC

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường gặp những hiện tượng khen hoặc chê nhau: Anh này rất tâm lý, chị
kia chẳng tâm lý tý nào? ., những lời khen, chê đó muốn nói lên thái độ hoặc cách xử lý công việc nào đó của con
người. Nhưng thực ra tâm lý không phải có bấy nhiêu hiện tượng mà tâm lý của con người rất đa dạng và phong
phú, nó luôn gắn liền với hoạt động của con người và trong bất cứ hoạt động nào của con người đều nảy sinh tâm
lý. Một em bé hân hoan khi mẹ đi chợ về cho chiếc kẹo, một cô gái rạo rực trong lòng khi mối tình đầu xuất hiện,
NewTon phát hiện ra định luật vạn vật hấp dẫn khi chợt nhận thấy quả táo rơi. Chính vì vậy Sê-chê-nốp, nhà sinh lý
học người Nga, đã phát biểu: “ mọi hành động của chúng ta dù có ý thức hay không có ý thức, xét về mặt nguồn
gốc đều là phản xạ ”. Phản xạ là cơ sở sinh lý của hiện tượng tâm lý. Trong cuộc sống con người luôn luôn hoạt
động vì:

· Cá nhân muốn tồn tại và phát triển thì phải hoạt động. Do hoạt động nên sinh ra nhu cầu, từ nhu cầu, nó càng thúc
đẩy sự hoạt động của cá nhân. Do nhu cầu nên sinh ra sở thích, hứng thú, động cơ hoạt động. Đó là biểu hiện của xu
hướng cá nhân.
· Khi gặp một sự vật hay hiện tượng nào đó, con người có thể dùng mắt để nhìn, dùng mũi để ngửi, dùng tay để sờ .,
từ đó nẩy sinh cảm giác, tri giác.
· Các sự vật và hiện tượng trong thế giới khách quan tác động vào các giác quan ta, đều được não ta ghi lại và đến
một lúc nào đó, ta có thể hồi tưởng lại, đó là trí nhớ.
· Trước khi làm một công việc nào đó, con người có thể hình dung trước được kết quả của nó chính là nhờ có tưởng
tượng.
· Khi gặp một sự khó khăn về mặt trí tuệ, con người phải tìm cách để khắc phục và giải quyết khó khăn đó là nhờ có
tư duy.
· Khi tiếp xúc với sự vật và hiện tượng, bao giờ con người cũng tỏ thái độ nhất định đối với chúng là biểu hiện của
xúc cảm và tình cảm .

Tất cả những hiện tượng kể trên đều là hiện tượng tâm lý của con người.

1. Đặc điểm:

Các hiện tượng tâm lý có đặc điểm.

Hiện tượng tâm lý gắn bó, gần gũi và có một sức mạnh ghê gớm đối với đời sống tâm lý của con người. Nó gần gũi
và nó được diễn ra thường xuyên, ngay bên cạnh chúng ta và bất cứ trong hoạt động nào: nghe giảng bài, ngồi
xem hát, đi dạo chơi . đều diễn ra hiện tượng tâm lý. Sức mạnh của hiện tượng tâm lý được thể hiện rõ rệt nhất khi
con người đứng trước một tình huống khó khăn, cấp bách. Chẳng hạn lúc bình thường ta không thể nhảy lên mái
nhà, nhưng khi nhà cháy, ta có thể nhảy phóc một cái lên tận . nóc nhà và khi chửa cháy xong, ta phải chờ mãi có
người mang thang tới mới xuống được.

Hiện tượng tâm lý rất đa dạng và phong phú “Sống mỗi người một nết, chết mỗi người một tật”.

Công trình nghiên cứu của Đ.B. Encônin, nhà Tâm lý học Liên Xô (cũ) cho thấy ngay cả trẻ em sinh đôi cùng trứng
và được nuôi dạy chung thì tính tình của mỗi em cũng mỗi khác. Như trường hợp giữa hai cháu sinh đôi là Natasa
và Ema: “ Lúc bé, hai cháu chơi với nhau rất thân. Trong các trường hợp tương tự nhiều khi các cháu cũng thích
dùng đại từ “ chúng con ” và đôi lúc các cháu lại lạm dụng đại từ ấy, như một lần chúng nói với bố mẹ: “ đêm qua
chúng con mơ thấy .”, và tiếp sau đó, các cháu cướp lời nhau kể lại giấc mơ. Tình thân ấy không bị sứt mẻ, măc dù
cháu Natasa vốn hiếu động hơn, dần dần chủ động bày ra các trò chơi, làm các việc khác nhau trong nhà, hay được
giao phó làm việc này, việc khác và làm đại diện cho cả hai trong quan hệ với bên ngoài . Còn Ema, chỉ làm theo
hoàn toàn thụ động và giao cho Natasa giữ vai trò chủ động. Ema sẵn lòng và ngoan ngoãn tuân theo sáng kiến
của Natasa. Natasa thì thích “sai khiến” và cảm thấy mình giữ vai trò không thể thay thế được trong “tập thể” hai
đứa sinh đôi. Chính “sự phân hóa” này làm cho mỗi cháu phát triển theo một mặt riêng đặc thù của từng cháu .”

Hiện tượng tâm lý rất trừu tượng và khó nhận biết.

Các cụ đã có câu: