Tài liệu Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung , kỳ thi tuyển công chức tỉnh Thái Bình năm 2013

TÀI LIỆU ÔN TẬP MÔN KIẾN THỨC CHUNG, KỲ THI TUYỂN
CÔNG CHỨC TỈNH THÁI BÌNH NĂM 2013
TÀI LIỆU ÔN TẬP MÔN KIẾN THỨC CHUNG, KỲ THI TUYỂN
CÔNG CHỨC TỈNH THÁI BÌNH NĂM 2013
Phần I: Tổng quan hệ thống chính trị, tổ chức bộ máy nhà nước, nguyên
tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam.
I. Tổng quan hệ thống chính trị
Hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa là liên minh các thiết chế chính trị - xã hội
được thành lập, hoạt động trong mối liên hệ chặt chẽ mà vai trò lãnh đạo thuộc về
Đảng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động nhằm thực hiện triệt để quyền
lực nhân dân, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
Hệ thống chính trị ở Việt Nam hiện nay:
Hệ thống chính trị ở Việt Nam được hình thành trongtiến trình cách mạng và
ra đời từ Cách mạng Tháng Tám năm 1945, sau khi lậtđổ nền thống trị của thực
dân phong kiến, lập nên nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, Nhà nước đầu tiên ở
khu vực Đông Nam Á. Đó là hệ thống chính trị mang tính chất dân chủ nhân dân.
Hệ thống chính trị dân chủ nhân dân chuyển sang làmnhiệm vụ tính chất xã hội
chủ nghĩa ở miền Bắc từ năm 1954 và trong phạm vi cả nước vào năm 1975.
Hệ thống chính trị Việt Nam gồm các cấu thành thực hiện quyền lực chính trị:
Đảng Cộng sản Việt Nam; Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Các tổ
chức chính trị - xã hội và đoàn thể nhân dân.
1. Đảng Cộng sản Việt Nam
Vị trí, vai trò lãnh đạo của Đảng được ghi nhận trong Điều 4 Hiến pháp 1992
đã được sửa đổi bổ sung năm 2001: “Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của
giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công
nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, theo chủnghĩa Mác – Lê nin và tư
tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội;
Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuân khổ Hiếnpháp và pháp luật”.
Đảng Cộng sản Việt Nam vừa là bộ phận hợp thành củahệ thống chính trị,
vừa là lực lượng lãnh đạo hệ thống chính trị. Sự lãnh đạo của Đảng với hệ thống
chính trị là điều kiện cần thiết và tất yếu để đảm bảo cho hệ thống chính trị giữ
được bản chất gia cấp công nhân, quyền lực thuộc vềnhân dân. Điều đó thực tiễn
Việt Nam đã chứng minh, từ khi có Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, Đảng lãnh
đạo nhân dân Việt Nam giành nhiều thắng lợi: Cách mạng Tháng 8 năm 1945 thành
công, lập nên nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa; khángchiến chống Pháp thắng lợi
bằng chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954; kháng chiếnchống Mỹ kết thúc bằng đại
thắng mùa xuân năm 1975. Ngày nay, trong công cuộc đổi mới với bao thế lực thù
địch vẫn đang ráo riết thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, gây bạo loạn lật đổ
chính quyền, sử dụng các chiêu bài “ Dân chủ”; “Nhân quyền”; “Dân tộc” chĩa mũi
2
nhọn vào nước ta nhưng Đảng ta vẫn lãnh đạo thành công công cuộc xây dựng đất
nước trong thời kỳ đổi mới. Hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết dân tộc giữ
vững, chính trị xã hội ổn định. Vị thế nước ta trêntrường quốc tế không ngừng
nâng cao, tạo ra thế và lực cho đất nước, xây dựng một xã hội dân giàu, nước
mạnh, công bằng, dân chủ và văn minh.
Bài học kinh nghiệm của cải tổ, cải cách ở Liên xô và các nước Đông Âu cho
thấy khi Đảng Cộng sản không giữ được vai trò lãnh đạo của hệ thống chính trị, sẽ
dẫn đến hậu quả làm rối loạn hệ thống chính trị và xã hội, quyền lực chính trị sẽ
không còn trong tay nhân dân và chế độ xã hội thay đổi.
2. Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt nam trong hệ thống chính trị
Nhà nước là tổ chức quyền lực thể hiện và thực hiệný chí quyền lực của nhân
dân, thay mặt nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhândân quản lý toàn bộ hoạt động
của đời sống xã hội. Mặt khác, Nhà nước chịu sự lãnh đạo chính trị của giai cấp
công nhân, thực hiện đường lối chính trị của giai cấp công nhân, thông qua đội tiên
phong là Đảng Cộng sản Việt Nam.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam là tổ chức trung tâm thực hiện quyền lực
chính trị, là trụ cột của hệ thống chính trị, là bộmáy tổ chức quản lý kinh tế, văn
hóa, xã hội, thực hiện chức năng đối nội và đối ngoại.
Quản lý xã hội chủ yếu bằng pháp luật, Nhà nước phải có đủ quyền lực, đủ
năng lực định ra pháp luật và năng lực để tổ chức và quản lý các mặt của đời sống
xã hội bằng pháp luật, thực hiện quyền lực nhân dân, phải luôn luôn chăm lo kiện
toàn các cơ quan Nhà nước, với cơ cấu gọn nhẹ hoạt động có hiệu lực, hiệu quả,
với một đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất chính trị vững vàng, năng lực
chuyên môn giỏi; thường xuyên giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức sống và làm
việc theo Hiến pháp và pháp luật; có cơ chế và biệnpháp ngăn ngừa tệ nạn quan
liêu, tham nhũng, lộng quyền vô trách nhiệm . của đội ngũ cán bộ, công chức
nghiêm trị những hành động gây rối, thù địch, phát huy vai trò làm chủ của nhân
dân, tổ chức xã hội, xây dựng và tham gia quản lý nhà nước.
Nhấn mạnh vai trò của Nhà nướ